1 дәріс. Механикалық қозғалыстардың теориялық негіздері
жүктеу/скачать 3,36 Mb. Pdf көрінісі
|
Дәрістер мазмұны
- Бұл бет үшін навигация:
- 11.2.2. Айналатын санақ жүйесінде қозғалған денеге әрекет ететін инерция күштері
| F
R , (11.2.3) мұнда R - айналу осінен бағытталған радиус-вектор. Айналмалы санақ жүйесінде тыныштық қалыптағы денеге әсер ететін инерция күштері дененің сол жүйедегі орнына тәуелді. Ал ілгерілемелі қозғалған инерциялық емес жүйеде инерция күштері осы жүйенің F и 11.2.2 - сурет R 11.2.1 - сурет барлық нүктелеріне бірдей, сондықтан осы жүйеге салыстырмалы қозғалған немесе тыныштық қалыптағы денелерге әсер ететін инерция күштері бірдей. 11.2.2. Айналатын санақ жүйесінде қозғалған денеге әрекет ететін инерция күштері Дене айналушы санақ жүйесіне салыстырмалы қозғалғанда центрден тепкіш инерция күшінен басқа Кориолис күші, немесе Кориолис инерция күші, деп аталатын тағы бір күш пайда болады. Бастапқыда Кориолис күші өрнегін жеке дара жағдай үшін табайық. Массасы m бөлшек айналушы санақ жүйесінің айналу осінде центрі орналасқан шеңбер бойымен салыстырмалы қозғалсын (11.2.3-сурет). Бөлшектің айналушы жүйеге қарағанда жылдамдығын υ / деп белгілейік. Бөлшектің қозғалмайтын (инерциялық) жүйедегі υ жылдамдығының модулі а) жағдай үшін ω + υ R , ал б) жағдай үшін ω − υ R , мұнда ω - айналушы санақ жүйесінің бұрыштық жылдамдығы, R - айналу радиусы.Бөлшек қозғалмайтын жүйеге салыстырмалы υ ω = υ + R , жылдамдықпен шеңбер бойымен қозғалуы үшін оған центрге бағытталған F күші әсер етуі керек, мысалы, 11.2.3а-суретте көрсетілген жағдай үшін шеңбердің центрінде бөлшекті байлап тұрған жіптің серпімді күш әсері. Бұл күштің мәні: ( ) 2 2 2 2 . 2 . ц т m υ ωR mυ mυ F ma mυ ω mω R R R R + = = = = + + (11.2.4) Айналушы (инерциялық емес) жүйеге қарағанда бөлшек үдеуі оған 2 2 2 mυ ma F mυ ω mω R R = = − − (11.2.5) күш әсер еткендей 2 a υ R = болады. Сонымен, айналушы санақ жүйесінде денеге шеңбер центріне бағытталған F күштен басқа, центрден сыртқа бағытталған екі күш әсер етеді: олардың бірі - центрден тепкіш инерция күші 2 . . ц т и mω = жүктеу/скачать 3,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|