1 Дәріс. Топографиялық-геодезиялық ізденістер. Жерге орналастыру және кадастрда карталарды жасау және пайдалану. Жерге орналастыру және кадастрдағы геодезиялық жұмыстардың түрлері

жүктеу/скачать 1,27 Mb.

бет	26/28
Дата	03.02.2023
өлшемі	1,27 Mb.
	#64828

1 ... 20 21 22 23 24 25 26 27 28

13-дәріс. Жобаларды жер бетіне шығару.

а²	525190	600794	676398	752002

3	-А	+75604	+75604	+75604	+75604
4=(2)+(3)	а²-А	600794	676398	752002	827606
5=(4)		775,1	822,4	867,2	909,7	909,7=CD
6=(1)+(5)	а+b	1499,8	1597,5	1689,6	1776,9
		322,3	302,6	286,1	272,0
		330,1	309,9	293,0	278,5	1211,5=BC
		323,0	303,2	286,7	272,6	1185,5=AD
Общие члены
=102⁰27^/	ctg	-0,22078	P	24,17 га	sin 	0,97648
=86⁰19^/	ctg 	+0,06438	2P	483400	sin 	0,99793
	ctg+ ctg 	-0,15640	A=2P(ctg+ ctg )	-75604	1:sin  1:sin 	1,02408 1,00207

Бұл кестенің есептелу жолдары төмендегідей:
Біріншіден ортақ мүшелерін теріп есептейді. №1 жерге а көшіреміз, барлық есептеулер 2, 3 және 4 орналасқан барлық учаскелер үшін а2-А мәндерін алып соңғы участік үшін (827606), бұдан квадрат астындағы түбірін алып тастайды да мәнін алады, b (909,7) СО сызықтары өлшенген нәтижемен салыстырады. Айырмашылықтары бұл сызықты өлшеудегі екі қателік шегінен аспауы тиіс. Егер бұл сызық өлшенбесе, онда бұрышы және жандарын трапеция элементімен есептейді, бұл қателік соңғы мәндердің санынан аспауы тиіс.
Көрсетілген есептеудің дұрыстығына көз жеткізгеннен кейін есептеулер 5, 6 және жолдарда жүргізіледі, содан соң 7 соңында 8 жолда содан 9. 1: sin а және 1 :sin ß (5 мәндері сәйкестігі есептеу машинасы клавишына орнатқаннан кейін..
Есептеу нәтижесі теңдікке әкеп соқтырады.
с1+с2+………сn=BC
d1+d2+….…..dn=AD
Соңғы екі бірлік сан мәндері арасында айырмашылықтар болуы мүмкін. 28 – суретте жерді пайдалану бөлігі бейнеленген. Мысалы жобалау қай қатардағы шешімін шешеміз.
5 – кестеде пайдаланылатын жер бөлігінің координаттық ведомосі келтірілген.

Cурет- 28

Кесте 5

Нүктелер атауы	Байланысты бұрыштар	Дирекциондық бұыш	Сызықтардың көлденең жағдайы	Координаттар өсімшелерінің		Координаттар
Нүктелер атауы	Байланысты бұрыштар	Дирекциондық бұыш	Сызықтардың көлденең жағдайы	x	у	x	у
Т						+13301,07	-6793,78
		287⁰13^/	512,7	+151,76	-489,73
А	206⁰13^/					+13452,83	-7283,51
		261⁰00^/	285,4	-44,64	-281,90
В	71⁰05^/					+13408,19	-7565,41
		9⁰55^/	462,1	+455,19	+79,57
С	120⁰03^/					+13863,38	-7485,84
		69⁰52^/	441,3	+151,89	+414,34
D	159⁰19^/					+14015,27	-7071,50
		90⁰33^/	308,5	-2,96	+308,48
Е						+14012,31	-6763,02

Участікте (сурет 28 а) ауданын жобалауды қажет етеді Р=19,36 га сызықтары нүктесі арқылы өтетін D. Мұндай жағдайда ауданы АВСD=Р, (Р.
1. Фигура ауданын анықтау АВСD=Р1 (9) формула бойынша немесе (10).
координаттық ведмосты пайдалана отырып жасайды.
2РІ=285,4-462,1-sіп71º05+462,1*441,3-sіп120º03'+285,4*441,3*siп11º08=325594м:
Р1=16,28га

Немесе
2Р1= (+ 13408.2 -І4015.3)(-7485.8+7283.5)-(-7565.4+7071.5)(+13863.4-13452.8)=325611

м2
РІ=16,28 га
Жетіспейтін аудан тең болады
Р=19.3бга
Р1=16,28 га
Р2=3.08га

Бұл ауданды үшбұрыш етіп жобалайды.

2. АD сызығы ұзындығының бағытын есептеу А және D координаттар нүктелері
бойынша формуламен есептеу

tgAD=yD-yA/xD-xA d= yD-yA/sinAD= xD-xA /cosAD

3. АК сызығы ұзындығын есептеу (жобаны жер бетіне көшіру үшін қажет). (7)
формулаға сәйкес
2P 61600
АК = = ______ = 102.65. м
АD*sin γ 600,10
Мұнда АDsinγ – ADK үшбұрышы ұзындығы AK негізінде.
АК алынған арақашықтық А нүктесінен жылжыту Т нүктесі бағытына: К - жоба нүктесі. КD- сызық жобасы, ал КАВСD- жобаланған аудан.
Графикалық-аналитикалық жобалау
Бұл жобалудың түріне жататын жағдай, біраз өсімшелер қандай формулаға кіретіні жобалауда қолданылатын жоспар бойынша анықталады. Бұл үшін номограмма көмегімен, планиметрмен, графикалық тәсілмен алдына ала учаскені жоспарлайды.
Графоналитикалық жобалауда сонымен қатар графикалауда учаскелер шекарасын номограмма көмегімен алдана ала белгілейді. Бұдан жобаланған учаскелер биіктік мәнін анықтауға келесі әдістерді пайдалануы мүмкін.
Бірінші тәсіл. Жоспардан графикалық биіктіктер алынады, номограмма бойынша жоспарланған участіктердің һ1, һ2, һ3, және т.б. трапецияның барлық биіктіктерін байланыстыратын EF (5.б суретке қараймыз) бұдан түзетілгендерді алады (байланыстырылғандар) һ1, Һ2, Һ3, және т.б.
Осы биіктік мәндер бойынша есептеуге болады, егер трапеция негізінен екінші сәйкес мәндері бойынша, бірінші негізін сонымен қатар формуланы пайдалана отырып қолданса:
b=а-ҺК
Барлық негізін еспгегеннен кейін, трапеция размері белгілі болады, осының көмегімен олардың ауданын нақты табуға болады.
2Р1=(а1+b1)h1 2Р2=(b1+b2)h2
Бұл аудандардың айырмашылығы берілген шектеуден 1%. Егер шарт бойынша кұрастырылған жоба бұл қателіктер жіберілсе, онда жобаланған учаскелердің жандарының үзьщдығын есптеу ғана қалады. Егер мұндай қателіктер жіберілмесе, онда келесі екі әдістің бірін пайдалануға болады.
Екінші тәсіл. Трапецияның биіктігін анықтау үшін бірінші тәсілдегі сияқты байланыстырлған биіктіктер пайдаланылады һ1, һ2, һ3, және т.б.
Екі бөлігін теңестіру үшін (а) өсімшесі а. Жазамыз:
a+b=2a-hK

Осыған байлансты

. (12.6)
мұндай жағдайларда жан жақтары 6 формула көмегімен есептелінеді.
Үшінші тәсіл. b графикалық өсімшесін анықтау, жоспар бойынша, Һ өсімшесін оны формулада (13) мәнімен ауыстырады
(12.7)

осыдан
(12.8)
Жанындағы беттерін алдыңғы жағдайлардағыдай (6) формула бойынша есептейміз.
Бірінші трапецияны жобалағаннан кейін (5,6- суретті қара) екінші трапецияны анықтау үшін, а мәнін анықтау қажет. Бірак бірінші трапецияның в шамасы ерекше, екінші трапециядағы а шамасы сияқты, сондықтан (12.7) формула бойынша һ мәнін есептегеннен кейін (а) формуласына сәйкес в мәнін анықтау қажет.
b_i=a_i+1=a_i-h_iK
Егер а және ß мәндері белгілі болса, онда К =a-b/h формуласы бойынша АВ
және СВ беттерінің арасындағы жоспар бойынша һ мәнін анықтап, К мәнін есептеуге
болады (5, 6-суретін қара), ал с1, с2,.........., d1, d2, .......... мәндерін (6) формула бойынша есептеу қажет.
Нег:1 [137-152]
Бақылау сұрақтары:
1) Аналитикалық әдіспен жобалау
2)Аналитикалық әдіспен жобалау тәсілдері
3)Графоаналитикалық жобалау
4)Жобаланған учаскелердің биіктік мәндерін анықтау әдістері.

13-дәріс. Жобаларды жер бетіне шығару.
Жобаны жер бетіне шығару әдістері және оның маңыздылығы.
Жер қондырғылары жобасын жерге айналдыру, ол жоспарда жобаланған жолдар. учаскелер шекарасының жергілікті жеріне бекіту және енгізу. Жобаны жерге айналдыру үшін, аз жұмысшы күші мен уақытты талап ететін қарапайым әдістерді таңдайды, осы жұмыс түрі өндірісте, жер шаруашылығындағы техникалық және экономикалық талаптарды қанағаттандыратын, дәл уақытты қамтамасыз етеді.
Жобаны жерге айналдырудың шаруашылықпен ауыстыру үшін маңызы өте көп, сондықтан басқарушылар, мамандар және бригадирлер, бригада учаскесінің жерін, қайтымды қабаттарды, қайтымды алаңдардың орналасқан жерін жақсы білулері кажет.
Жобаны техникалық түрде жерге айналдыру, ол қайтымды түсірудегі әрекеттер: жарамды жерлердің шекарасының жоспарын, түсіру үрдісінде құру және жобаны жерге айналдырған кезде жоспарға жергілікті учаскелерді енгізеді, жерге жоспардағы учаске шекараларын ауыстырады. Демек жобаны жерге айналдыруды дәл түсіріп теңестіруге болады. Егер жобаны жерге айналдыруды, аналитикалық әдіспен жобалау кезіндегі есептеу жолымен алынған, геодезиялық мәліметтер бойынша жүргізілетін болса (бұрыштары мен сызықтарының шамасы), онда жерге ауыстырылған учаскелер алаңды өлшеу қатесіне ғана әсер етеді. Егер жобаны жерге айналдыруды жоспар бойынша сызбалық әдістің мәліметтері бойынша жүргізетін болса (сызбалық немесе механикалық жобалаудан кейін), онда жерге ауыстырылған учаскелердің дәлдігінен басқа. алаңдык өлшеудің қатесіне және жоспар бойынша сызықтары мен бұрыштарының шамасын сызбалық анықтау қатесіне әсер етеді.
Жобаны жерге ауыстыру, жер құрылысы жұмыстарының соңғы сатысы, көп мөлшерде экспиликациядағы учаскелік жерлердің орналасуының дәлдігіне, олардың жақтарының перпендикулярлығы мен параллелдігіне байланысты болады (жобалау кезінде құрылған учаске алаңдарының тізімдерінде). Жобаны жерге ауыстырудың дұрыс таңдалған әдісі, геоедезиялық дұрыс құрастырылмаған жер құрылысы жобасын түзетпейді, демек жер құрылыс жобасын жерге аударудағы дұрыс емес әдіспен жобалау үрдісінде жоқ дәлдікке теңестіруге болады.
Сондықтан үш геодезиялық үрдіс бар: түсіру, жобалау және жобаны жерге ауыстыру дәлдікпен сәйкес жүргізілуі керек. Үрдістің біреуінде жіберілген қателікпен жобадағы талаптарға қол жеткізуге болмайды.
Жобаны жерге ауыстыру келесі әдістермен жүргізіледі:
-померлер- өлшегіш аспаппен;
-бұрыш өлшегішпен-өлшегіш аспабы бар теодолитпен;
-сызбалық- мензуламен.
Осы әдістерді кез-келген жер жобаларында және кез-келген түсіру материалдарының түріне қолдануға болады. Бірақта осы әдістерді пайдалану келесілерге байланысты:
-жобаланатын учаскенің перпендикулярлы және параллелді жағына қойылатын техникалық талаптар:
-жер жобасын құру кезіндегі пайдаланылған жобалау әдісіне;
-жердің топографиялық жағдайына (дәл көрсетілген жер бедерімен ашық және
жабық);
-жобалы сызықтардың түріне (түзу және үзік жобалы сызықтар);
-жобалау кезіндегі пайдаланылған жоспарлы-картографиялық материалдардың
түрлері (теодолитті жоспарлары-мензулді түсіру, аэросурет түсіру).
Осы шарттардың күшімен, жобалау бір жсрді пайдалану шегінде әртүрлі әдістермен жүргізілген.
Өлшеу аспабымен жобаны ауыстыру, әртүрлі әдістермен жүргізуді болжайды, әсіресе келесідей жағдайларда:
-жергілікті жер ашық жердің сызықтарына жобалы сызықтарды енгізуге ағаштар, құрылыс жер бедері кедергі жасамайды.
- жерге ауыстырған сызықтарға ауыстырылғандары, жоспардағы белгіленетін
нүктелердің арасындағы промерлермен анықталады және жерде дәл анықталады
(белгілер, бағаналар, бұрылыстардың бұрыштары)
Егер жобалау сызбалық немесе аналитикалық әдіспен жүргізілсе, онда жобалау үрдісінде промерлермен ұзындығы есептелінеді, тіреулер ретінде жобаны ауыстыру кезінде теодолитті жүрістермен бұрын ұсынылған нүктелері қолданылады.
Сызбалық әдіспен бірге планиметрмен жобалау кезінде тіреулер ретінде жобаны жерге ауыстыру үшін, айдалатын жердің бұрылыстарының түзу сызықтары түзу жолдар бұрылыстардың бұрыштары қолданылуы мүмкін, дәл көрсетілген шекараларының шамасы 40 және 140° —тан көп болмауы керек. Ондай бұрыштармен аэрофототүсірулер жүргізіледі.
Теодолитпен және өлшегіш аспаппен жобаны жерге ауыстыру келесідей жағдайларда жүргізіледі:

Ағаштардың, бұтақтардың болуы, көрінгіштігіне кедергі жасайтын құрылыстар,
промер әдісімен ғана жобаны ауыстыруға мүмкіндік бермейді.
- жобалы шекараларда үзік сызықтар болуы мүмкін және оларды енгізген кезде
  бұрыштарын тұрғызуға тура келеді:
- жобаны жерге айналдыру үшін оқиға нүктелері берік тіреу бола алмайды және геодезиялык тораптар пункіті мен теодолитті жүрістердің сызықтары және нүктеден промерлермен сызықтар мен бұрыштарын тұрғызу жолымен нүктенің жағдайын анықтауға болады.

Жобаны жерге ауыстыруды дайындау
Қандай әдіспен жобаланса да жобаны жер бетіне көшіру үшін қандай әдіс және тәсіл қолданылса да полеге шығар алдында жобаны көшіру тәртібі нақтылы ойлану, суландыру жағдайында транспорт және жұмыс күші тартылады, жобаны көшірудегі техникалық қабылдауларға уақытты кетірмеу үшін жасалады.
Жобаны жер бетіне көшіруге тырысу көшірудегі қозғалыс тәртібін таңдауда оның орындалуы қарапайымдылғымен техникалық дәлдіктерді және сонымен қатар уақыт экономдығы және жұмыс күшін қанағаттандыратын ерекшеленуі. Осыған байланысты жобаны жер бетіне көшіруден бұрын дайындық жұмыстарын жүргізеді жобаны көшірудегі қозғалыс геодезиялық қозғалыстарға тәртіп орнату. Дайындық жұмыстары кіретіндер:

жергілкті жерді қарау егер жұмысты бұнымен таныс емес тұлға жүргізсе.
жобаны жер бетіне көшіру тәсілдерін орнату.
жобаны көшіру үшін тірек қолдануы.
жобаны көшіру үшін бұрыштар және сызық өсімшелерін анықтау.
жоспарланған жобадағы бұл өсімшелердің қолданылуы.
жобаны көшірудегі жұмыс сызбасын құрастыру.

Аймақты қарастырып анықтайды, жобаны көшірудегі түрлі әдістерді пайдаланып, мүмкіндігін жер бетіне көшіруде бекітілген тіректерді тексереді.
Жобаны жер бетіне көшірудегі ұйымдастыру жұмыстары.
Жұмыс сызбасын құрастырғаннан кейін жобаны жер бетін көшірудегі жұмыс аландарыңдағы жұмыстарды ұйымдастыруды ойластырады. Сонымен қатар эскизді жобалауда жерге орнатуда шекара белгілері саны есепке алынады (ағаштан немесе темір бетон қадаулар, темір, бұрыш темір кесіндісі) совхоз бұл белгілерді дайындау үшін сұраныс береді.
Учаскілер шекарасын белгімен бекіту үшін аймақта дайындалады, ұзындығы 1м кем емес, қалыңдығы 0,Ім, поле нөмірлерін жазуға мүмкін болатындай шекараларда осындай белгілер қойылады ( 29 суретке қараймыз). Кейбір белгілерде жазулар үш және төрт жағынан жазылады бір нүктеде үш-төрт поле немесе учаске шекарасы қыйылсқан жағдайда. Белгінің төменгі жағын кеңдеу етіп жасап көлденең бөтелке қояды айқасқан белгі жерден алынбауы үшін. Белгілерді қорғандармен көмеді биіктігі 0,3-0,5 м және диаметрі 1.5-2 м. Қорған айналасында сай қазылады жерде қорғанды жабуға.

Cурет -29

жүктеу/скачать 1,27 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: