Нег:1 [120-134]
Бақылау сұрақтары: 1) Сызбалық әдіспен жобалау қалай орындалады ?
2) Үшбұрышпен жобалау кезінде ұшбұрыштың табаны қандай формула бойынша
есептеледі?
Механикалық әдіспен жобалау қалай жүргізіледі?
Учаскелер мен шекаралар аудандарының қосындысында айырмашылығы қалай
анықталады ?
Жобалау дәптерін құру схемасы ?
12 дәріс. Аналитикалық әдіспен учаскелерді жобалау тәсілдер және графоаналитикалық жобалау.
Аналитикалық әдіспен аудандарды есептеуге арналған координаттар тізімін қолдана отырып, жоспар жасағанға дейін жобалауға болады (бұрыштары мен сызбалары жазылған сызбалық сызба бойынша). Жобалы жоспардағы жобалаумен бірге сызықтарыдың арасындағы бұрыштардың мәнін сызықтардың ұзындығын және есептеу үрдісінде алынған дирекциялы бұрыштардың мәні бойынша тексеру мүмкіндігі пайда болады.
Бір тәсілмен учаскені жобалау тек учаскелердің пішіні үшбұрышты немесс төрт бұрышты болған жағдайда ғана жүргізіледі. Барлық қалған жағдайларда, аналитикалық әдіспен қосымша белгіленген учаскелердің ауданы есептелінеді, содан кейін берілген ауданға дейінгі (жобалы) артық және жеткіліксіз аудандарды жобалайды.
Аналитикалық әдіспен жобаланған кезде ауданның барлық шамалары сонымен бірге беттерінің туындысы (аb, аb sinά1a2 ) шаршы метрмен теңестіріледі. Соңғы бүтініне дейін дөңгелендіреді.
Есептеу логарифмдік әдіспен жүргізілуі мүмкін, бірақ есептеу машинасы бар кезде бұл әдіс логарифмдік болмай шығады. Мұнда тригонометриялық функциялардың белгілеріне аса көңіл беріледі.
Аналитикалық жобалау кезінде кері және тура геодезиялық есептеулерді шешуге тура келеді. Сонымен бірге дирекциялы бұрыштары белгілі екі түзудің қиылысу нүктесінің координаттарын есептейді.
Төменде аналитикалық әдіспен жобалаудың жеке жағдайлары келтіріледі. Іс-жүзінде көп кездеседі.
I. 96,68 га ауданды учаскеде (26-суретті қара) трапеция ауданымен төрт учаскені АВ сызығына параллель Р-24.17 га сызығымен жобалау керек. Мұнда әрбір участоктың пішіні трапеция, онда табаны (6) кезіндегі екі табаны мен бұрыштары бойынша трапеция ауданының формуласын шығарамыз:
Белгілі
2Р = (а=b)h (а)
Бұдан басқа 26 сурет көрініп тұр
x=h-сtgа и y= h-ctgß осыған байлансты
у=h(ctgа+сtgß)
Сурет- 27
бірақ
x+у = а + b,
онда
(12.1)
(8) қоямыз да (а), аламыз
(12.2)
бірақ жобалау кезінде есептеуге тура келеді, b, a бірінші негізін біле отырып және бірінші пайда болған бұрыш ά және ß, (13) формула негізінде
аламыз:
b = √a2- 2Р(сtgа + сtgß) (12.3)
Екінші негізін алып, жобаны жер бетіне көшіру үшін қажетті трапеция жақтарын есептейміз. Бұл үшін алдын ала трапеция биіктігін есептейміз (а)
(12.4)
Бұдан соң трапеция жақтарын аламыз
және (12.5)
Жобалауды орындау формулалары (10)-( 12) схема 4 кесте бойынша есептеугс сәйкес
келуі тиіс