№1 дəрісбаян тақырыбы: Психология пəні, оның міндеттері мен əдістері
§ 3. Психологиялық зерттеулердің негізгі əдістері
жүктеу/скачать 10,08 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Психологиялық зерттеулердің негізгі əдістері. СУБЪЕКТИВТІ ОБЪЕКТИВТІ Бақылау
- Тесттер Объективті Жобалы Сауал Ауызша, жазбаша, еркін стандартты Экперимент Табиғи Зертханалық Тест
- Бақылау əдісі
| § 3. Психологиялық зерттеулердің негізгі əдістері
Психологияның басқа ғылымдар сияқты өз əдістері бар. Ғылыми зерттеулердің əдістері – практикалық ұсыныстарды шығару жəне ғылыми теория құру үшін керекті мəліметтер алынатын тəсілдер мен құралдар. Əрбір ғылымның дамуы көбнесе пайдаланылатын əдістердің жетілгендігіне жəне олардың қаншалықты сенімді екендігіне байланысты. Мұның барлығы психологияға да қатысты. Психология зерттейтін құбылыстардың күрделілігі мен көптүрлілігі ғылыми танымға қиындығы соншалықты, психологиялық ғылымның жетістіктері тек осы əдістерге байланысты болған. Психология жеке ғылым ретінде тек ХІХ ғ ортасында бөлінді, сондықтан ол философия, математика, физика, физиология, медицина, биология жəне тарих сияқты ңескің ғылымдардың əдістеріне сүйенеді. Сонымен қатар психология информатика жəне кибернетика секілді жас ғылымдардың əдістерін пайдаланады. Кез келген дербес ғылымның өзіне ғана тəн əдістері бар екенін атау керек. Ондай əдістер психологияда да бар. Олардың барлығы екі негізгі топқа бөлінеді: субъективті жəне объективті Психологиялық зерттеулердің негізгі əдістері. СУБЪЕКТИВТІ ОБЪЕКТИВТІ Бақылау өзін бақылау, сыртқы, еркін, стандартты қосылған Тесттер Объективті Жобалы Сауал Ауызша, жазбаша, еркін стандартты Экперимент Табиғи Зертханалық Тест Саулнама-тест Тапсырма-тест Моделдеу техникалық математикалық кибернетикалық логикалық Субъективті əдістер сыналушылардың өз-өзін бағалауына немесе олардың өзінше есептеріне, сондай-ақ кейбір құбылыстарға сыналушылардың айтқан пікіріне немесе алынған ақпараттарға негізделеді. Психология дербес ғылым саласына айналғаннан бері субъективті əдістер бірінше кезекте дами бастады жəне қазірде жетілу үстінде. Бақылау, өз-өзін бақылау жəне сауалнама психологиялық құбылыстарды зерттеудің алғашқы əдістері еді. Бақылау əдісі психологиядағы ескі жəне бір қарағанда өте қарапайым əдіс секілді. Ол əдеттегі өмір сүру жағдайындағы адамның қызметіне бақылаушы кіріспей, жүргізілетін жоспарлы бақылауға негізделеді. Бұған психологияда бақыланатын құбылыстарды толық жəне дəл сипаттау, сонымен бірге оларды психологиялық тұрғыдан түсіндіру жатады. Міне психологиялық бақылаудың басты мақсаты осы: ол деректерге сүйене отырып, олардың психологиялық мазмұнын ашу. Бақылау – ол барлық адамдардың пайдаланатын əдісі. Ал қарапайым адамдардың бақылауы мен ғылыми бақылаудың айырмашылығы өте көп. Ғылыми бақылау жүйелілігімен сипатталып, объективті шындықты алу үшін белгілі бір жоспарға негізделе отырып, жүргізіледі. Яғни, ғылыми бақылау жүргізілгенде арнайы білім жəне сапаны психологиялық көріну объективтілі ашылатын арнайы дайындықты талап етеді. Бақылау əр түрлі нұсқаларда жүре алады. Мысалы, кеңінен қолданылатын əдіс жүктеу/скачать 10,08 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|