Жазбашаталқылау Сот тараптардың келісімімен әкімшілік істі жазбаша талқылауда ақылға қонымды, бірақ талап қойылған күннен бастап үш айдан аспайтын мерзімде қарауға құқылы.
Аса күрделі әкімшілік істер бойынша бұл мерзім соттың уәжді ұйғарымымен ақылға қонымды, бірақ үш айдан аспайтын мерзімге ұзартылуы мүмкін.
Сот талқылауының мерзімін ұзарту туралы ұйғарым прокурордың өтінішхаты бойынша шағым жасауға, қайта қарауға жатпайды.
Егер бұл істі дұрыс шешу үшін қажет болса, сот өз қалауы бойынша ауызша талқылауға көшуге құқылы.
Соттың шешімін шығару Сот дауды мәні бойынша шешетін сот актісі шешім нысанында шығарылады. Шешім қысқаша нысанда шығарылуы мүмкін.
Шешім әкімшілік істі талқылаудан кейін шығарылады және ауызша талқылау аяқталған күннен бастап он жұмыс күнінен кешіктірілмей дайындалады. Айрықша жағдайларда әкімшілік істің күрделілігі ескеріле отырып соттың шешімі ауызша талқылау аяқталған күннен бастап бір айдан кешіктірілмей дайындалады.
Соттың шешімі заңды және негізді болуға тиіс.
Соттың шешімі, егер ол заңның барлық талаптарын сақтай отырып және заңның негізінде шығарылса, заңды болып танылады.
Егер шешім сотқа ұсынылған дәлелдемелерді сот отырысында жан-жақты және объективті зерттеу негізінде шығарылса, ол негізді болып танылады.
Тақырып 11. Сот актілерін қайта қарау бойынша іс жүргізу және сот бақылауы 1.Апелляциялық шағым жасау тәртібі 2.Кассациялық шағым жасау тәртібі
3.Жаңадан ашылған немесе жаңа мән-жайлар бойынша сот актілерін қайта қарау бойынша іс жүргізу
4.Сот бақылауы
1.Апелляциялық шағым жасау тәртібі Бірінші сатыдағы соттың жұмысындағы қателіктерді толығымен жою мүмкін емес, сондықтан әкімшілік сот ісін жүргізу және оны реттейтін іс жүргізу құқығы сот қателіктерін жоюдың арнайы әдісінсіз мүмкін емес. Мұндай әдіс ретінде заң шығарушы бірінші сатыдағы соттың заңды күшіне енбеген сот актілерін тексеруге бағытталған апелляциялық іс жүргізуді бекітті.
Әкімшілік сот ісін жүргізуде апелляциялық сатыдағы сотта іс жүргізу-бұл бірінші сатыдағы соттардың заңды күшіне енбеген сот актілерін тексеруге арналған және істі мәні бойынша жаңа қараудан тұратын әкімшілік сот процесінің құқық қолдану циклі.
Апелляциялық сатыдағы сотта іс жүргізудің мәні сол, онда іске қатысатын адамдардың заңда белгіленген мерзімде апелляциялық шағым беруге, ал прокурор әкімшілік сот ісін жүргізуде қабылданған бірінші сатыдағы соттың заңды күшіне енбеген шешіміне немесе ұйғарымына апелляциялық ұсыныс келтіруге құқығы бар.
Әкімшілік сот процесінде апелляциялық іс жүргізу мынадай ерекшеліктермен сипатталады:
1) бірінші сатыдағы соттың заңды күшіне енбеген шешіміне, ұйғарымына апелляция келтіріледі;
2) апелляциялық шағымды, ұсынымды қарауды жоғары тұрған сатыдағы соттар жүзеге асырады;
3) апелляциялық шағым, ұсыныс тараптардың, іске қатысатын басқа да тұлғалардың бірінші сатыдағы соттың шешімімен, ұйғарымымен келіспеуіне байланысты келтірілсе, орындалмайды. Келіспеушілік қолданыстағы заңнаманың дұрыс қолданылмауынан, істің нақты мән-жайларының толық анықталмауынан, іс үшін маңызы бар мән-жайлардың дәлелденбеуінен туындауы мүмкін;
4) екінші сатыдағы сот істі қайта қарай отырып, фактінің мәселелерін де, құқық мәселелерін де қарайды, яғни істің заңды да, нақты жағын да тексеруге құқылы;
5) апелляциялық шағымды, ұсынысты қарайтын соттың істі жаңадан қарау үшін бірінші сатыдағы сотқа қайтаруға құқығы жоқ, ал іс бойынша өзі шешім қабылдауға міндетті;
6) апелляцияға бір рет қана жол берілуі мүмкін.
Заңнамада бекітілген модельде толық апелляция белгілері бар:
1) апелляциялық сатыдағы сот бірінші сатыдағы соттың сот актісін толық көлемде тексереді;
2) апелляциялық сатыдағы сот апелляциялық шағымда, ұсынымда және келіп түскен қарсылықтарда жазылған дәлелдермен байланысты болмаса;
3) бірінші сатыдағы соттың сот актісін тексеру қолда бар, сондай-ақ апелляциялық іс жүргізуге қосымша ұсынылған дәлелдемелердің негізінде жүзеге асырылады.
Жаңа дәлелдемелер, егер Тараптар оларды бірінші сатыдағы сотқа ұсынудың мүмкін еместігін дәлелдеген жағдайда ғана зерттелуі мүмкін.
Әкімшілік сот процесінде апелляциялық іс жүргізуді қозғау
Әкімшілік сот ісін жүргізуде апелляциялық шағым жасау құқығы-бұл іске қатысатын адамдардың бірінші сатыдағы соттың заңды күшіне енбеген сот актісіне ұсынумен апелляциялық шағыммен жоғары тұрған сатыдағы сотқа жүгіну мүмкіндігі.
Апелляциялық шағым беру құқығын іске асыру және апелляциялық іс жүргізуді қозғау үшін КАҚ-та көзделген, оған қойылатын талаптарды сақтау қажет:
1) апелляциялық шағым беру субъектілеріне қолданылмайды;
2) апелляциялық шағымдану объектісі;
3) апелляциялық шағымдану мерзімдері;
4) апелляциялық шағым беру, ұсыну тәртібі