1. «Электролиттік диссоциация теориясы» тақырыбына қандай пәнді кіріктірген тиімді және оның жолдарын атаңыз
жүктеу/скачать 2,87 Mb.
|
экзамен кіріктіру (жауаптарымен) (копия)
Билет №121. Химия пәнінің математикамен пәнаралық байланысының маңыздылығын түсіндіріңіз Теңдеу 1. хLi + уO2 = zLi2O мұндағы х, у, z – реакцияға қатысатын литий, оттек және литий оксидінің молекула сандарын көрсететін коэффициенттер. Ал, химияда коэффициентер ол бүтін сандар болуы керек. Зат массасының сақталу заңы ережесі негізінде әрбір элемент үшін теңдеулер құрамыз: а) Li үшін: х = 2z; б) О үшін: 2у = z; у = 0,5z; Осыдан: 2zLi + 0,5zO2 = zLi2O. Бұдан қысқарту арқылы: 4Li + O2 = 2Li2O реакция теңдеуі алынады. Химиялық реакцияға коэффициенттер қойылды, теңдеудің екі жағындағы элементтердің атом сандары теңесті, реакция теңдеуі құрылды. Енді бірнеше айнымалылардан тұратын күрделірек мысалды қарастырып көрейік. Теңдеу 2. хZn + уHNO3 (өте сұйылтылған) = zZn(NO3)2 + mNH4NO3 + nH2O мұндағы х, у, z, m, n – реакцияға қатысатын мырыш, азот қышқылы, мырыш нитраты, аммоний нитраты және судың молекула сандарын көрсететін коэффициенттер. Химиялық қосылыстарды құраушы элементтердің индекстерін ескере отырып, төменде кестеде көрсетілген 5 белгісізден тұратын жүйені құрастырамыз.
Жүйені түрлендіру арқылы кестеде төмендегідей қатынастарды өрбітуге болады:
Кестеден көрініп тұрғандай, x, y, z, n айналымдары m арқылы түрлендірілді. Нәтижелерді химиялық реакция теңдеуіне қоюға болады: 4mZn + 10mHNO3 (өте сұйылтылған) = 4mZn(NO3)2 + mNH4NO3 + 3mH2O Осыдан қысқарту арқылы: 4Zn + 10HNO3 (өте сұйылтылған) = 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O. Химиялық реакцияға коэффициенттер қойылды, теңдеудің екі жағындағы элементтердің атом сандары теңесті, реакция теңдеуі құрылды. Жоғарыдағы мысалдардан көрінгендей кез-келген химиялық реакцияны математикалық әдіс көмегімен теңестіруге болады. Төмендегідей бірнеше оң өзгерістерді байқауға болады: - оқушылардың сабаққа қызығушылығы жоғарылайды; - дарынды оқушылармен сабақ барысында тікелей жұмыс істеуге мүмкіндік туғызады; - сыныпта оқушылардың түрлі қабілеттерін ескере отырып, диференциациялық оқыту әдісін жүзеге асыруға мүмкіндік береді; - математика мен химия пәндері арасындағы байланысты қамтамасыз етуге ықпалы болады; - «жүйе» термині бойынша оқушылардың концептуалды ойлауын кеңейтуге жол ашады; - оқушылардың тапсырмаларды сыни көзқараспен ойлауын дамытады; - химиялық реакцияларды теңестіру кезінде бірнеше белгісізден тұратын күрделі жүйелерді шешуде математикалық есептеу дағдылары біршама артады. Бұл әдіс оқушыны пәнге қызықтыруда, оның химия жайлы түсінігі мен ойлау қабілетін арттыру мақсатына бағытталған. жүктеу/скачать 2,87 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|