1 есептік-теориялық БӨлім. Бағалы қАҒаздар қОЗҒалысын есепке алудың АҚпараттық ЖҮйесін қҰрудың негіздемесі



бет3/9
Дата16.02.2023
өлшемі428,05 Kb.
#68558
түріКодекс
1   2   3   4   5   6   7   8   9
1.3 Бағалы қағаздар түрлері


Бағалы қағаздар 2 класқа бөлінеді: негізгі бағалы қағаздар және туынды бағалы қағаздар.
Базалық бағалы қағаздар – бұл кез келген активке, әдетте, тауарларға, ақшаға, капиталға, мүлікке, ресурстардың әртүрлі түрлеріне және т.б. мүліктік құқыққа негізделген қағаздар. Мұндай бағалы қағаздарға: акциялар, облигациялар, вексельдер, банк сертификаттары, коносамент, чек, ордер, ипотека, пайлық қорлардың акциялары және т.б.
Негізгі бағалы қағаздарды негізгі және қосалқы деп бөлуге болады.
1. Бастапқыда бағалы қағаздардың өзі кірмейтін активтерге негізделеді (активтермен қамтамасыз етілген). Бұл, мысалы, акция, облигация, вексель, ипотека.
2. Екіншілік – бұл бағалы қағаздардың өзіндегі қағаздар: варранттар, депозитарлық қолхаттар және т.б.
Акция – акционерлік қоғам шығаратын және оның иесінің (акционердің) акционерлік қоғам (АҚ) пайдасының бір бөлігін дивидендтер түрінде алуға, акционерлік қоғамды басқаруға қатысуға құқықтарын қамтамасыз ететін бағалы қағаз. акционерлік қоғам және ол таратылғаннан кейін қалған мүліктің бір бөлігіне. Әдетте, акциялар екі топқа бөлінеді: жай акциялар және артықшылықты акциялар.
Облигация – белгілі бір кірісті төлей отырып немесе төлемей, белгілі бір мерзімнен кейін инвестицияланған ақша сомасын қайтару бойынша қарыздық міндеттеме болып табылатын бағалы қағаз. Егер мемлекет облигация шығарса, онда мұндай облигация мемлекеттік облигация деп аталады. Жергілікті өзін-өзі басқару болса – муниципалды. Заңды тұлғалар да облигациялар шығарады: банктер – банктік облигациялар, басқа компаниялар – корпоративтік.
Аудармалы вексель (нем. Wechsel – айырбастау) – белгілі бір нысанда жазбаша түрде ресімделетін, вексель берушінің сөзсіз міндеттемесін куәландыратын ұзақ мерзімді міндеттеме немесе оған төлеу туралы ұсыныс түріндегі бағалы қағаз. вексельде (аударма вексельде) көрсетілген басқа төлеуші ​​вексельде көрсетілген белгілі бір ақша сомасы пайда болған кезде.
Банк сертификаты – бұл банктегі қолма-қол ақша салымының (заңды тұлғалар үшін – салым, жеке тұлғалар үшін – салым) осы салымды және ол бойынша сыйақыны болашақта белгілі бір мерзімнен кейін қайтару міндеттемесі бар еркін сатылатын сертификаты болып табылатын бағалы қағаз.
Ұсынушы үшін банктік жинақ кітапшасы негізінен банк сертификатының бір түрі болып табылады (депозиттік және жинақ сертификаттарымен бірге).


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет