№1 І октябрь І 2015 nurali aliyev

деятельности для обеспечения 

благополучия граждан. Реша-

ющее значение имеет способ-

ность города к восстановлению 

после кризиса и возвращению 

к докризисному или к адаптации 

к новому уровню в изменяющей-

ся среде.

Планирование городом воз-

можных (например, рост населе-

ния, сезонные погодные условия, 

сезонный грипп и т. д.), непредви-

денных (например, террористиче-

ские действия, война, пандемия 

и т. д.) событий и неизбежных си-

туаций (например, опасные мете-

орологические условия, возника-

ющие вследствие климатических 

изменений) должно проводить-

ся без влияния на непрерывность 

его деятельности. Устойчивый го-

род должен быть готов к реагиро-

ванию в соответствии с его плана-

ми к непредвиденным событиям 

и быть готовым к последствиям 

неизбежных ситуаций естествен-

ной и техногенной природы. Ког-

да данные события происходят 

и город реагирует на них в орга-

низованном и систематическом 

порядке, граждане стремятся 

и имеют возможность действо-

вать сообща для реагирования 

и восстановления после событий.

Устойчивость города фор-

мируется посредством мотива-

ции участия граждан через го-

родские или частные площадки 

(например, площадки средств об-

мена и вещания массовой инфор-

мацией). Это позволит гражда-

нам выражать личное участие, 

используя общественное мнение 

и личный опыт. Данное условие 

даст возможность гражданам по-

могать друг другу в процессе соз-

дания жизнеспособного города, 

где демография и технологии ин-

тегрируются для создания опыта, 

уникального и ценного для всех, 

кто участвует, а также для по-

лучателей дополнительных пре-

имуществ от продуктов обмена 

информацией – как результат  –

взаимная выгода для всех сторон.

С учетом ожидаемого ро-

ста населения в развивающих-

ся городах во всем мире устой-

чивость, вероятно, будет одним 

из определяющих факторов, 

способствующих созданию ве-

дущих городов будущего. Луч-

шее использование технологий 

и большая интеграция инфра-

структурных услуг могут улуч-

шить реагирование и восстанов-

ление и являются предпосылка-

ми для «Умного города».

ПОНИМАНИЕ 

ЭФФЕКТА – 

«В ЧЕМ ПОЛЬЗА?»

Последним элементом данной 

сложной городской модели является 

Важно поддерживать инфраструктуру города в актуальном состоянии 

для соответствия растущему уровню населения и его ожиданиям, так как 

деградирующий уровень работы инфраструктуры с течением времени 

может рассматриваться как новая неоптимальная среда с растущей 

необходимостью для привлечения конкурентных инвестиций. 

Общая дорожная карта

Вовлечение

заинтересованных 

сторон

Федеральное и региональное управление; Правительство; Администрация города; Городские 

единицы – коммунальные предприятия, транспорт, полиция и т.д.; Общество; Коммерция; 

Лидеры отрасли; Больницы; Экология; Прочее.

Нормативно-правовая 

оценка

Текущая политика; Законы; Нормативная база; Новые политики; Политика безопасности; 

Тарифы и прочее.

Экономическая и фи-

нансовая оценка

Бюджет Правительства; Социально-экономическая оценка; Продукты и услуги; Экономика – 

с проектом/без проекта; Обоснование схем финансирования; Развитие ИТ-индустрии; 

Прочие отрасли; Оценка затрат и тарифов; Аутсорсинг; Финансовое планирование; 

Сценарный анализ; Доход от инвестиций; Анализ чувствительности.

Стратегия 

по продуктам

е-Правительство; е-Финансы; е-Коммерция; е-Услуги Гражданам; e-Безопасность; 

e-Здравоохранение; Инфраструктура; Экология; Объем рынка и сегментирование; 

Ценообразование; Рынок с проектом/без проекта; Законы.

Управление 

программой

Альтернативы плана программы; График программы и проекта; Общая оценка риска; 

Планирование ресурсов; Планирование бюджета; Структура Офиса Управления Проектами; 

Приоритезация проекта; Масштабируемость; Показатели и отчетность; Отслеживание 

результатов и приоритезация; Управления закупками; Управление партнерами; 

Оптимизация затрат.

Управление 

требованиями

Вовлечение заинтересованных сторон; Процесс разработки требований; Функциональные 

требования; Требования к доступности; Технические требования; Требования по безопасности; 

Инновационный менеджмент; Оценка текущих процессов; Реинжиниринг процесса; 

Определение процесса. 

Инфраструктура

Варианты расположения офиса; Телекоммуникации; Энергетические проекты; 

Транспортировка; Экология; Общественные помещения; Торговые центры и прочее; Центр 

обработки данных, контактный центр; Оценка текущих процессов; Определение процесса. 

Технологии

Варианты технологических решений; Функциональные требования; Умные технологии и 

приложения; Оборудование; Архитектура; Безопасность; Программное Обеспечение; Центр 

данных; Модули; Надежность; Интеграционная платформа; Управление информацией. 

Оценка трудовых 

ресурсов

Oценка квалификации трудовых ресурсов; Обучение; Стандарты безопасности и охраны 

труда; Демография; Категории работников; Привлечение иностранных экспертов.

SMART

 

ASTANA

, №1, октябрь, 2015

12

ГОРОД БУДУЩЕГО

   

THE CITY OF THE FUTURE

Informed roadmap

UNDERSTANDING 

IMPACT – «WHAT’S 

IN IT FOR ME?»

The last element of this com-

plex urban model is understanding 

impact. By integrating an under-

standing of impact, the citizen’s 

knowledge is improved, and they 

can provide a more informed us-

er’s perspective. Again, a city’s 

goal is to create a more educated 

citizen and a better consumer of 

city provided services.

At a basic level, citizens 

should understand the impact of 

smart cities by recognizing that:

 

Automated controls reg-

ulate heating and cooling in the 

built environment of many offic-

es, airports, train stations, ho-

tels, public buildings, common 

spaces;

 

Utilities, public safety of-

ficials, traffic departments and 

other critical infrastructure 

(e. g., provision of safe drink-

ing water or healthcare services) 

leverage information and technol-

ogy to provide basic services and 

to address unexpected events;

 

Leveraging information 

and using technology reduces re-

source use, emissions and wastes, 

as wells as costs (to cities and 

citizens); 

 

Citizens increasingly orga-

nize their lives, exercise their civ-

ic duties and make their lives and 

ordinary tasks easier through in-

formation use and leveraging 

technology.   

понимание эффекта. Понима-

ние эффекта позволит гражда-

нам улучшить свои знания, и они 

смогут содействовать формиро-

ванию более информированного 

видения. Опять же целью города 

является формирование более об-

разованных граждан и улучше-

ние потребления предоставляе-

мых городом услуг.

На базовом уровне граждане 

должны понимать следующие 

эффекты «Умных городов»:

 

Автоматические контроли 

регулируют нагрев и охлаждение 

зданий офисов, аэропортов, вок-

залов, гостиниц, общественных 

сооружений и площадей.

 

Коммунальные служ-

бы, службы общественной без-

опасности, службы организа-

ции дорожного движения и дру-

гая критичная инфраструктура 

(например, обеспечение безо-

пасной питьевой водой или ме-

дицинскими услугами) исполь-

зуют информацию и техноло-

гии для обеспечения основных 

услуг и решений при возникно-

вении непредвиденных событий.

 

Использование информа-

ции и технологий сокращает ис-

пользование ресурсов, выбросов 

и отходов, а также снижает уро-

вень затрат (в отношении города 

и его граждан).

 

Через использование ин-

формации и технологий гражда-

не более эффективно организуют 

свою жизнь, осуществляют свои 

гражданские обязанности и об-

легчают решение повседневных 

задач. 

Keeping infrastructure up-to-date to meet rising population levels and 

expectations is important, as degraded infrastructure performance levels 

over time can be viewed as a new non-optimal environment with a growing 

need to attract competitive investment. 

Stakeholder 

Engagement

Federal & State; Government; Government; City government; City units – utilities, transport, police etc; Public 

Commercial; Industry leaders Hospitals; Environmental; Others.

Regulatory 

and Legal 

Assessment

Current policy; Legal; Regulatory considerations; New policy considerations; Security policy; Tariffs and other 

considerations.

Economic 

& Financial 

Assessment

Government budgets; Socio economic assessment; Economy – with & without project; Justification of funding 

schemes; IT-industry development; Other affected Industries; Costs and tariffs assessment; Outsourcing; 

Financial planning; Scenario analysis; ROI; Sensitivity analysis.

Product 

Strategy

Market with and without project; Legal; Market size & segmentation; Pricing; Infrastructure; Environmental; 

eSafety; eHealth; eCommercial; eCitizenServices; eGovernment; eFinancial; Products and services.

Program 

Management

Partner management; Cost optimization; Issue tracking & prioritization; Bidding & supplier mgmt.; Project 

Prioritazation; Scalability; Metrics and reporting; Budget planning; PMO Structure; Overall risk assessment; 

Resource planning; Program plan alternatives; Program and project schedule.

Requirements 

Management

Process Reengineering; Process definition; Innovation Management; Evaluation of current processes; Technical 

requirements; Security requirements; Functional requirements; Accessibility requirements; Stakeholder 

involvement; Requirements dev process.

Infrastructure

Office location – options; Telecomm; Power projects; Transportation; ; Environmental; Public spaces; Shopping 

malls and others; Data center, Call Center; ; Evaluation of current processes; Process definition.

Technology

Integration platform; Information management; Modules; Data Center; Reliability; Security; Architecture; 

Software; Smart tech. & application; Hardware; Technology solution options; Functional requirements.

Workforce 

Assessment

Worker categories; Attracting foreign experts; Demographics; Health & Safety Standards; Training; Workforce 

Skills; Assessments.

13

USA - 

INVESTOR NUMBER ONE 

IN KAZAKHSTAN

«США – 

ИНВЕСТОР НОМЕР ОДИН 

В КАЗАХСТАНЕ»

Сұхбаттасуды Гүлнар Алатаева жүргізді 

 Беседовала Гульнара Алатаева 

 Interviewed by Gulnara Alatayeva

АҚШ – 

ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ 

ИНВЕСТОРЛАРДЫҢ

КӨШБАСШЫСЫ

ИНТЕРВЬЮ   INTERVIEW

– Елші мырза, Сіз биылғы 

жылды Қазақстан мен АҚШ 

арасындағы көп секторлы 

байланыстар тұрғысынан 

қалай бағалайсыз?

– Биыл біз екі ел арасындағы 

стратегиялық серіктестік бай-

ланыстардың биіктей түскені-

не куә болдық. Оған жақында 

Барак Обама мен Нұрсұлтан 

Назарбаевтың Нью-Йорктегі 

келелі кездесуі дәлел. Онда қос 

ел қарым-қатынасының көп-

жақты қырлары, ымыралы ын-

тымақтастық жайындағы көпте-

ген мәселе сөз болды. Сондай-ақ 

биыл АҚШ-тың Сауда министрі 

Арун Кумар және Қорғаныс ми-

нистрінің көмекшісі Дэвид Шир 

елдердің сауда саласындағы 

және қауіпсіздік байланыста-

рын бекемдей түсу мақсатында 

Қазақстанға іс-сапармен келіп 

кетті. Сонымен қатар, биыл 

біз мәдениет саласында да сал-

мақты іс-шараларды жүзеге 

асырдық, тәжірибе алмастық. 

Осы ретте, АҚШ азаматтарының 

ішінен Қазақстанға келіп өзінің 

дарын-қабілетін көрсеткендер 

болды. Олардың қатарында ас-

пазшылар, музыканттар, су-

ретшілерді айтуға болады. Оған 

қоса, біз өткен айда ғана Аста-

нада тағы бір жаңа америкалық 

орын аштық. 

Америка құрама штаттары 

Қазақстан тәуелсіздігін алғаш 

болып мойындаған елдердің 

бірі. Еске салсақ, тәуелсіздік 

алғаннан кейінгі бірнеше ап-

тадан соң АҚШ сол кездегі Қа-

зақстан астанасы Алматыда 

елшігін ашты. Біз сол кездің 

өзінен Қазақстанның стратеги-

ялық мүмкіндіктерін байқап, 

тығыз байланыстарға ұмтыл-

дық. Сондай-ақ, біз Астанаға 

елшілігін көшіріп, елшілік ғи-

маратын салғандардың көшба-

сында болдық. Ал адағы жылы 

Қазақстан мен АҚШ арасын-

да ынтымақтастық байланы-

стың орнағанына 25 жыл толға-

лы отыр.

Бұл жылдар ішінде Амери-

ка құрама штаттары мен Қа-

зақстан қауіпсіздіктен бастап, 

бизнес, білім саласына дейінгі 

түрлі салада тиімді және өнімді 

серіктестік, өзара түсіністік бай-

ланыстар орнатты. Біз әрқашан 

Қазақстанның ядролық қару-

ды таратпау туралы бастамасын 

мақұлдап, ядролық қауіпсіздік 

және аумақтық тұрақтылық 

тұрғысындағы Көшбасшылық 

ұстанымдарын қолдаймыз. Би-

ылғы жылдың жетістігі санала-

тын тағы бір мәселе Қазақстан-

ның  МАГАТЭ-мен төмен бай-

ытылған уран банкі туралы 

келісімі, сондай-ақ, маусым ай-

ында өткен зорлық-зомбылық 

экстремизміне қарсы күреске 

арналған ірі халықаралық кон-

ференцияны айрықша атап өту-

ге болады. Бұл ірі көпжақты ба-

стамалардың аумақтық және 

жаһандық қауіпсіздікті қалып-

тастырудағы, сондай-ақ, әлемдік 

аренадағы Қазақстан беделін 

көтеруде маңызы зор шара деп 

ойлаймын.

– Елдеріміздің қазіргі 

сауда-экономикалық қарым-

қатынасын қалай бағалайсыз?

– АҚШ – Қазақстанның 

нөмірі бірінші инвесторы болып 

табылады. Яғни, өткен жылы 

екі ел арасында сауда айналы-

мы 2,5 млрд долларға жуықта-

ды. Мәселен, бір ғана ең таны-

мал энергетикалық компания 

Chevron Қазақстан экономика-

сына тәуелсіздік алған жыл-

дардан бері 100 млрд доллар со-

масында қаржы құйған. Соңғы 

25 жылдан бері біз экономика-

лық байланысымызды барынша 

дамытып келеміз, әрі болашақта 

да бұл қарқынды бәсеңдетпеуді 

жоспарлап отырмыз. 

– Қазақстан – инвестиция 

үшін барынша ашық мемлекет. 

Осы ретте америкалық кәсіпо-

рындар еліміздің инвестици-

ялық мүмкіншілігін барынша 

пайдаланып отыр ма? Олар өз-

деріне қай саланы инвестици-

ялық тартымды деп санайды?

– Қазақстан 1991 жылы тәу-

елсіздік алғаннан кейін экономи-

калық нарықты қалыптастыру

Америка құрама штаттары Қазақстан тәуелсіздігін алғаш болып 

мойындаған елдердің бірі. Еске салсақ, тәуелсіздік алғаннан кейінгі 

бірнеше аптадан соң АҚШ сол кездегі Қазақстан астанасы Алматыда 

елшігін ашты. Біз сол кездің өзінен Қазақстанның стратегиялық 

мүмкіндіктерін байқап,  тығыз байланыстарға ұмтылдық. 

АҚШ – Қазақстанның көптен бергі стратегиялық серіктесі. Бүгінде елімізде 500-ге 

тарта армерикалық компания жұмыс істейді. Ал АҚШ-тан елімізге құйылып жатқан тікелей 

инвестицияның көлемі 30 млрд долларға жуық. Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев 

АҚШ Президенті Барак Обамамен 2015 жылғы 29 қыркүйектегі кездесуінде еліміздің 

Дүниежүзілік сауда ұйымына кіру жолында АҚШ-тың үлкен үлесі бар екендігін ерекше атап 

өтті. «Елдестірмек елшіден» демекші, екі ел арасындағы барлық саладағы ынтымақтастық 

байланыстардың беки түсуіне АҚШ-тың Қазақстандағы қазіргі елшісі Джорж Крол мырзаның 

да еңбегі зор. Мистер Джорж Крол бізбен сұхбатында бүгінде екі елдің стратегиялық 

әріптестік қатынастары арта түскенін айта отырып, елдегі инвестициялық саясат жайын, 

сондай-ақ, әсем қала, жас елордасы Астана жайындағы өз ойымен бөлісті.

15

жолында бірқатар маңызды қа-

дамдар жасады. Міне, қазір-

гі таңда экономикалық дамуы-

ның нәтижелі болуының бір-

ден-бір себебі осы. Ал енді 

Қазақстанның биылғы жылы 

Дүниежүзілік сауда ұйымы-

на кіруі әлемдік экономика-

дағы өзіндік орны бар екенді-

гін тағы бір дәлелдеп, АҚШ 

бизнесмендері мен инвесторла-

рының қызығушылығын одан 

ары арттырды. Сондай-ақ, біз 

Қазақстанның бес ірі реформа-

сы, 100 нақты қадам бағдарла-

масына тәнтіміз. Оның жүзеге 

асуы Қазақстанды одан әрі да-

мытып, бизнес жүргізуге қо-

лайды жағдай туғыза түсетіні-

не сенімдіміз. 

АҚШ инвестициясы туралы 

айтар болсақ, оның 70 пайызға 

жуығы бүгінге дейін мұнай та-

рату, өндіру, шығару сияқты 

өндірістерде және қаржылық 

қызмет көрсету, қонақүй биз-

несі және темір жол өнеркәсібі 

салаларында болды. Бұл сала-

лар америкалық бизнесмендер 

үшін әлі де тартымды болып қа-

ла береді. Дегенмен, Қазақстан 

қазір экономикасын әртарап-

тандыруға бетбұрды. Ал бұл 

сауда және инвестиция сала-

сын кеңейтуге ықпал етері сөз-

сіз. Сонымен қатар, қазіргі күні 

Қазақстан Президент Нұрсұлтан 

Назарбаевтың бес реформа, жүз 

қадам бағдарламасын жүзе-

ге асырып жатыр, бұл тұрғыда 

мен Үкіметті бюрократиялық 

талаптарды азайтып, барынша 

тиімді мүмкіндіктерді, инве-

стиция тартудың жолдарын қа-

растыруға шақырар едім. 

Бүгінде Қазақстанның және 

оған көрші мемлекеттердің Ор-

талық Азия мемлекеттерімен са-

уда-саттық байланысы өз деңгей-

інен төмен. Ал бар әлеуетті пай-

даланса, одан да жоғары бола 

түсері анық. Ал құрғақ жол та-

сымалын модернизациялау жұ-

мыстарын жетілдіру Қазақстан 

экономикасының дамуына үлес 

қосары сөзсіз. Оған қоса, бизнес 

ашуға арналған заңдарды жеңіл-

дету шетел инвесторларын тарту-

мен қоймай, жергілікті, отандық 

шағын және орта бизнесті дамы-

туға да әсерін тигізер еді.

Тәуелсіздіктің алғашқы жыл-

дарында Қазақстанмен біздің 

ынтымақтастығымыз негізінен 

энергетика және қауіпсіздік са-

ласында болды. Ал қазір оның 

ауқымы кеңейіп, жоғары техно-

логия, білім, қауіпсіздік және 

құқық қорғау салаларына дейін 

жайылды. АҚШ мұнымен қоса 

кәсіпкерлікті қолдау, аймақтық 

сауданы кеңейту, денсаулық жә-

не ВИЧ/СПИД-пен күресу си-

яқты бірнеше маңызды жоба-

лармен бірлесіп жұмыс істейді. 

Біздің ел аграрлық салада 

да тығыз қарым-қатынас ор-

натқан. Ауыл шаруашылығы 

министрлігімен бірлесіп шару-

ашылық саласында өнімді са-

паландыру жұмыстарына үлес 

қосуда. Қазақстанның астықты 

байыту жағынан мол әлеуеті 

бар. Ал бұл Орталық Азияның, 

әсіресе балаларды азықпен 

қамтуға көмектесе алады. Аме-

рикалық копаниялар мал шару-

ашылығында да бірлескен жоба-

ларды жүзеге асыруда. Мысалы, 

өткен жылы Қазақстанға малды 

асылдандыру мақсатын 2000 бас 

сиыр әкелінді. Ал америкалық 

трактор, комбаиндар және тағы 

басқа да ауыл шаруашылығына 

қажетті техникалар Қазақстан-

да азық-түлік тауарларын мүм-

кіндігінше қолжетімді, ал экс-

портты бәсекеге қабілетті етуге 

септігін тигізуде. 

Ал дамуға арналған әлеуеті-

не тоқталсақ, басым бағытқа 

ие салалар өте көп. Мәселен, 

астық өндірісі, мұнай-химия, 

құрылыс материалдары, метал-

лургия, сондай-ақ, вагон өн-

дірісін кеңейту, локомотив 

және ауыр техника, сонымен 

қатар электроэнергиясы са-

лаларын атауға болады. Аме-

рикалық компаниялар бұл са-

лаларда ынтымақтастық таны-

туға дайын. 

– Сіздің ойыңызша, қа-

зақстандық-америкалық қа-

рым-қатынас перспективала-

рында неге басымдық беріледі?

– АҚШ Орталық Азияда 

тұрақтылыққа және өркендеу-

ге негізделген аумақтық эконо-

микалық ынтымақтастықтың 

дамуына басымдық береді. Ал 

Қазақстан бұл аумақтағы өте 

қуатты серіктесіміз. Еуропа 

мен Азияның тоғысында орна-

ласқан Қазақстан «тоғыз жол-

дың торабы» болуға әбден лай-

ық. Сонымен қатар, АҚШ пен 

Қазақстан есірткі саудасымен 

және жаһандық ұйымдасқан 

қылмыс, терроризм және экс-

тремизммен күрес мәселесін-

де де серіктес болып табыла-

ды. Жоғарыда айтқанымдай, 

Қазақстан биыл маусымда, яғ-

ни, Нью-Йорктегі БҰҰ Бас Ас-

самблеясының қарсаңында өт-

кен зорлық-зомбылық экстре-

мизміне қарсы күрес туралы 

халықаралық Конференцияда 

да үлкен белсенділік танытты. 

Ал Қазақстан Президенті ас-

самблеяда сөйлеген сөзінде қа-

уіпсіз аймақ пен бейбітшілік-

тің не үшін керектігін жақ-

сылап тұрып айтып берді. 

Президент Обама мен Назарбаев 

Нью-Йоркте осы тақырыптар-

ды қозғаған, өте маңызды мәсе-

лелерді талқылаған келелі кез-

десу өткізді. 

– Ал енді екі ел арасындағы 

гуманитарлық ынтымақта-

стық туралы айтып берсеңіз?

Сондай-ақ, біз Қазақстанның бес ірі реформасы, 100 нақты қадам 

бағдарламасына тәнтіміз. Оның жүзеге асуы Қазақстанды одан әрі 

дамытып, бизнес жүргізуге қолайды жағдай туғыза түсетініне сенімдіміз. 

SMART

 

ASTANA

, №1, октябрь, 2015

16

ИНТЕРВЬЮ

   INTERVIEW

– АҚШ әрқашан Қазақстан-

ның басқа елдерге гуманитар-

лық көмек көрсетіп отыра-

тын бастамаларын қолдайды. 

Оның ішінде Ауған елі де бар. 

Сонымен қатар, Қазақстанның 

өз гуманитарлық ұйымдарын 

құруға көмектеседі. Сондай-ақ, 

біз Қазақстанның БҰҰ-ның 

бейбітшілікті қолдау жөнінде-

гі жұмыстарына қатысуға қы-

зығушылығын зор бағалаймыз. 

Құрама штаттар мен 

Қазақстан стратегиялық серік-

тес. Бұл дегеніміз, біз серік-

тес ретінде алдымызға ұзақ 

мерзімді мақсаттар қоятыны-

мызды және оған жету жолын-

да бірге жұмыс істейтінімізді 

білдіреді. 

Мен америкалықтардың 

Қазақстанға көптеп келіп, бұл 

елдің зор әлеуетін өз көздерімен 

көріп, оның жақсы энергиясын 

сезінсе екен деймін. Бұл ел-

дің табиғат ғажайыптарын та-

машалап, қонақжайлылығын 

көрудің өзі бір ғанибет. Біз бү-

гінде Қазақстанның америка-

лықтарға жасаған 15 күнге ви-

засыз жүруге мүмкіндігіне 

ризамыз. Соған орай біздің ви-

залардың мерзімін 5 күннен 10 

күнге созу жөніндегі жұмыстар 

жүргізіп жатырмыз.

– Бүгінде Астана «ақылды 

қала» бағытында дамуда. Ол 

дегеніміз, жаңа технология-

ны енгізіп, қаланының проце-

стерін барынша жетілдіру. Ал 

бұл бағыттағы жобаларға қа-

тысуға америкалық кәсіпкер-

лердің қызығушылығы қалай?

– Астана сияқты «ақыл-

ды қалаға» инвестиция салуға 

америкалық компаниялар әр-

кез мүдделілік танытарына кү-

манданбаймын. Жақында Аме-

рика құрама штаттарына іс-са-

парында президент Назарбаев 

JP 

Morgan, Pfizer, Blackstone 

және Cisco Systems сияқты 

бірқатар жетекші компаниялар-

дың, инвестициялық қорлар-

дың, қаржылық институттар-

дың өкілдерімен кездесті. Сонда 

Cisco компаниясының басшысы 

Джон Чемберс «ақылды қала» 

қалыптастыруға өз компаниясы-

ның технологиялық мүмкіндік-

тері көмектесе алатынын айтты.

– Сіз Астананы немен бай-

ланыстырасыз? Жас елор-

даның қазіргі дамуын қалай 

бағалайсыз?

– Мен Астанадан АҚШ аста-

насы Вашингтонға көп ұқсастық 

көремін. Вашингтон да біздің 

бірінші президентіміздің баста-

масымен үлкен елді біріктіру 

мақсатында жаңа қала болып 

салынған. Маған Астананың 

жаңа ғимараттары мен ескерт-

кіштерінің керемет архитекту-

расы, ғажайып бульварлары, 

саябақтары, мұражай, концерт 

залы, опера театры және сау-

да орталықтары ұнайды. Аста-

на шынымен ғажап. Шынымды 

айтсам, менің сүйікті ісім, ауа 

райы мүмкіндік берсе, жағала-

уда серуендеу. Әсем көріністі 

тамашалап, таза ауамен тыны-

стап, сағаттап жүре беремін. Ал 

бұл адам денсаулығына өте пай-

далы жаттығу. 

Астанаға келген америка-

лықтар да оның керемет кел-

бетіне тамсанып жатады. Тіпті, 

кейбіреулері өздерін АҚШ-та 

жүргендей сезіндік дейтіндері 

болған. Қала күн санап дамып, 

ажарланып келеді. Айтпақшы, 

Астанада өтетін ЭКСПО көр-

месінде ең батыл дизайнның 

авторы да америкалық. Яғни, 

америкалық фирманың жасап 

шығарған дизайны Астана көр-

кін тағы да үстей түспек. Гүл-

деніп келе жатқан басқа қа-

лалар сияқты Астана көше-

лерінде де автокөліктер саны 

күн сайын артып келеді. Мен 

қоғамдық көліктің жақтаушы-

сымын. Бұл ретте қала әкімді-

гінің тез жүретін қоғамдық 

көліктер жайын қарастырып 

жатқаны ұнайды. Сонымен қа-

тар, тағы бір жақсы жоба – жыл 

сайын артып келе жатқан ве-

лотұрақтар. Ал күнде жасалып 

жатқан көріктендіру жұмыста-

ры қаланы одан әрі әрлендіріп, 

өмір сүруді жеңілдетіп келеді. 

– Елорда кезекті «Астана 

Инвест – 2015» форумын өт-

кізуге дайындалып жатыр. Бұл 

шара әлемнің көптеген елдері-

нен экономикалық элитаны 

жинайды. Ал бұл форумды сіз 

қалай бағалайсыз? 

– «Астана Инвест 2015» фо-

румына әлемнің түкпір-түкпірі-

не бизнес, үкімет, БАҚ өкілдерін 

және академиялық ортаны шақы-

ра отырып, сіздер Қазақстанды, 

оның астанасын және оның биз-

нес жүргізуге ынғайлы мол әле-

уетін жаһан жұртына таныта 

түсесіздер. Қазақстан – бұл үнемі 

өркендеп, өсіп келе жатқан ел. 

Мұндай профессиональды кезде-

сулер Қазақстанды одан ары да-

мыту мақсатындағы жақсы иде-

ялармен ресми және биресми 

бөлісуге ықпал етеді. Мұндай ха-

лықаралық деңгейдегі шаралар 

қонақтарға Қазақстанды және 

оның халқын, даму динамикасын 

көрсетуге мол мүмкіндік ашады. 

– Астанадағы ең жақсы 

көретін орныңыз? Сіздің ой-

ыңызша, біздің елорда қанша-

лықты мультимәдениетті?

– Қазақстан көпұлтты, 

көпдінді және көптілді мемле-

кет, Астана осынымен ерекше-

ленеді. Бұл Батыс мен Шығысты 

тоғыстыратын, сондай-ақ, бүкіл 

Қазақстанның түкпір-түкпірін-

дегі адамдардың басын қосатын 

қала. Мен мультимәдениеттілік-

ті барлық жерден сеземін. Маған 

Астананың базарларын аралап, 

олармен сауда жасаған, қара-

пайым халықты сырттай бақы-

лап, оларды тыңдаған ұнайды. 

Маған жалпы елшіліктен бөлек 

жерлерде кез келген адаммен 

әңгімелескен ұнайды. Жаңа 

Астана опера театры – сөз жоқ, 

қала мәдениетін биік деңгейге 

көтерген бірден-бір орын. 

– Оқырмандарға тілегіңіз?

– Астана жыл санап өсіп, өр-

кендеп, өзінің кескінін кемел-

дендіріп келеді. Мен оқырман-

дарға, олардың отбасына және 

де сіздердің журналдарыңызға 

сәттілік, мықты денсаулық 

тілеймін. «Smart Astana» жур-

налының бірінші шығарылы-

мымен құттықтаймын.

Қазақстан көпұлтты, көпдінді және көптілді мемлекет, Астана 

осынымен ерекшеленеді. Бұл Батыс мен Шығысты тоғыстыратын, сондай-

ақ, бүкіл Қазақстанның түкпір-түкпіріндегі адамдардың басын қосатын 

қала. Мен мультимәдениеттілікті барлық жерден сеземін.

17

– Господин посол, как Вы оце-

ниваете этот год с точки зре-

ния всего спектра отношений 

между Казахстаном и США?

– В этом году мы стали сви-

детелями растущей динами-

ки стратегического партнер-

ства между США и Казахста-

ном, что показала недавняя 

встреча Барака Обамы и Нур-

султана Назарбаева в Нью-Йор-

ке 29 сентября, в ходе которой 

был обсужден широкий круг во-

просов. Нынче помощник мини-

стра торговли Арун Кумар и по-

мощник министра обороны Дэ-

вид Шир посетили Казахстан 

с целью укрепления связей 

в сфере торговли и безопасности. 

Также в этом году мы активно под-

держивали культурный обмен. 

Среди тех граждан США, ко-

торые приезжали в Казахстан, 

чтобы показать свои таланты, 

были повара, музыканты и ху-

дожники. В прошлом месяце 

мы открыли еще один новый 

американский уголок, на этот 

раз в вашей замечательной сто-

лице Астане.

Стоит вспомнить, что после 

провозглашения независимости 

Казахстана Соединенные Штаты 

были первой страной, признав-

шей Казахстан.  В течение не-

скольких недель США открыли 

посольство в Алматы. Мы сразу 

увидели стратегическую значи-

мость вашей страны, и установ-

ление тесных связей с вашим 

правительством и вашим наро-

дом было в наших взаимных на-

циональных интересах. Мы так-

же были в числе первых стран, 

которые перевели свое посоль-

ство в Астану и построили пре-

красное новое посольство. В сле-

дующем году исполняется 25 лет 

со дня установления отношений 

между США и Казахстаном.

За эти годы Соединенные 

Штаты и Казахстан достиг-

ли чрезвычайно эффективного 

и продуктивного партнерства 

и взаимопонимания в ряде об-

ластей – от безопасности до биз-

неса и образования, и этот год 

не исключение. Мы всегда одо-

бряли лидерство Казахстана 

в продвижении нераспростране-

ния ядерного оружия, ядерной 

безопасности и региональной 

стабильности. Сейчас это особен-

но актуально, так как Казахстан 

заключил с МАГАТЭ Соглаше-

ние о создании банка низко-

обогащенного урана и органи-

зовал крупную международную 

конференцию по борьбе с на-

сильственным экстремизмом, 

которая прошла в июне. Эти 

крупные многосторонние ини-

циативы способствуют укрепле-

нию региональной и глобальной 

безопасности и являются свиде-

тельством растущей роли Казах-

стана на мировой арене.

– Как Вы оцениваете совре-

менный уровень торгово-эко-

номических отношений меж-

ду нашими странами?

– Соединенные Штаты яв-

ляются инвестором номер один 

в Казахстане, и в прошлом го-

ду товарооборот составил поч-

ти $2,5 млрд. Одна только из-

вестная американская энерге-

тическая компания Chevron 

уже принесла больше $100 млрд  

экономике Казахстана с момента 

обретения независимости. Мы 

развиваем наши экономические 

отношения последние 25 

лет 

и планируем развивать их 

дальше.

– Казахстан является от-

крытой для инвестиций стра-

ной. Пользуются ли в полной 

мере открывающимися воз-

можностями американские 

предприниматели? Какие сфе-

ры они считают наиболее при-

влекательными для себя?

– После обретения незави-

симости в 1991 году Казахстан 

сделал несколько значитель-

ных шагов на пути создания 

рыночной экономики. Вот по-

чему сегодня Республика имеет 

наиболее динамично развива-

ющуюся экономику в регионе. 

Вступление Казахстана во Все-

мирную торговую организацию 

стало еще одной вехой в разви-

тии страны как участника ми-

ровой торговли, а также долж-

но сделать Казахстан более при-

влекательным для инвесторов 

и бизнеса США. Мы  воодушев-

лены по поводу проводимых Ка-

захстаном пяти крупных реформ 

и 100 шагов модернизации. Их 

реализация сделает Казахстан 

еще более привлекательным ме-

стом для ведения бизнеса, осо-

бенно  в области верховенства 

закона и соблюдения договоров.

Если говорить об инвести-

циях США, 70% из них до сих 

пор приходится на добываю-

щие отрасли, такие как нефте-

разведка, производство и до-

быча, а также на коммерческие 

финансовые услуги, гостинич-

ный бизнес и железнодорож-

ное производство. Эти отрасли 

по-прежнему являются наиболее 

жүктеу/скачать 11,03 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: