1. Жаратылыстанудағы оқытудың қағидаттарына сипаттама беріңіз Жүйелілік пен дәйектілік қағидаттың маңызын ашыңыз
Топсаяхаттың басты сипаттамаларын атаңыз
жүктеу/скачать 303,13 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 5. Төменгі сыныптағыларды оқытуда және тәрбиелеуде топсаяхаттың мәнісін ашыңыз 6. Топсаяхатқа дайындық жұмысын талдаңыз Тәрбиешінің топсаяхатқа дайындығы.
- 1. Тәрбиеші топсаяхатты алдын – ала жылдың басында жоспарларға енгізуі тиісті.
| 4. Топсаяхаттың басты сипаттамаларын атаңыз
Топсаяхат – бул оқу сабағының ерекше түрі, мектептен тыс: далада, тоғайда, бақта және осындай сияқты ерекше жағдайда -µткізіледі. Топсаяхат қана баланың ақылың тірі белгілі тұсінікпен байытуға көп мүмкіндік береді. Топсаяхат табиғатты заттар мен қубылыстар жаратылыс жағдайында қалуға тиіс, барлық осы кездері жургізіледі. Муғалімге әр топсаяхат үш этапқа бөлінеді: топсаяхатқа дайындық, сол жерде өткізу оны және топсаяхат материалын келесі сабақтарда қолдану. Топсаяхатқа дайындала отырып, муғалім оның мақсатын, міндеттерін, көлемін және материалдың мазмунын анықтайды, оның бағдарлама сурақтарының ортақ жүйедегі орнын анықтау қажет, сай келетін, әдебиеттерді алады. Сонымен бірге топсаяхат өткізілуі тиіс жермен танысу аса басты. Оны муғалімге топсаяхат жері таныс жағдайда да жасау керек. Таныстыру барысында жермен жүретін жолды белгілеу аялдама жерін, бақылайтын обьектіні белгілеу керек. Қай жерден және қандай ара қашықтықта объектіні қараудың жақсырақ қарау бөлшектеріне көңіл болу керек. Кіріспе топсаяхатта оқушылар оқып білу материалы туралы ортақ ұғым алады, барлық тақырыпқа бақылау үшін тапсырма, қысқа мерзімді бақылау жумысын өткізеді. Кіріспе топсаяхатқа «Табиғаттағы көктемгі өзгерістер» тақырыбы туралы топсаяхат бола алады. Күнделікті топсаяхат табиғаттың өзінде белгілі бір объект және қубылыспен танысуды жобалайды. Қорытатын топсаяхат тақырыпты немесе оның болігін оқып үйренудің соңында және оқып үйренген материалды нақтылауға, жүйелеуге және қорытуға жобаланады. Олар оқушылар қоршаған табиғаттан, сыныпта және үйде оқулық бойынша оқып үйренгенді табу үшін және мұгаліммен қойылған сурақтарға жауап беретіндей болып қурылады. 5. Төменгі сыныптағыларды оқытуда және тәрбиелеуде топсаяхаттың мәнісін ашыңыз 6. Топсаяхатқа дайындық жұмысын талдаңыз Тәрбиешінің топсаяхатқа дайындығы. 1. Тәрбиеші топсаяхатты алдын – ала жылдың басында жоспарларға енгізуі тиісті. 2. Жоспарды бекітеді. 3. Балалармен алдын – ала жұмыс жүргізеді. 4. Топсаяхатқа баратын жерді(ғимарат, кесене, т.б.) белгілейді. 5.Ата – аналар жиналысында жоспармен таныстырып және жоспарлар түзеді. 6. Балаларды топсаяхатқа алып бармас бұрын тәрбиеші баратын жерлерін алдын-ала барып қадағаланады. 7. Мекеме бастығына арыз жазады. 8. Бір күн бұрын ата – аналарға ескертеді. Балабақша орналасқан ауданды тәрбиеші ең алдымен зерттеп алуы керек: қалада – парктер, бау – бақшалар, скверлер; саяжайға – жақын жердегі орман, алаңдар, шоқ ормандар, көкорай шалғын, өзен – көл. Балалармен бірге қай жолмен бару тиімді екенін анықтау, жекелеген маршруттардың ұзақтығын белгілеу өте маңызды. Жолда балалар тынығатын ықтимал орындардың, жылғалардың, жыра аңғарлардың, төбешіктердің, құлап жатқан және қисайған ағаштардың және т.б. болуы ескеріледі Тәрбиеші балаларды топсаяхатқа алып шығатын кезде ата – аналардан, мекеме бастығынан рұқсат алған соң дайындық жұмысы жүргізіледі. Топсаяхатқа шығатын кезде ата – ана, тәрбиешінің көмекшісі, медсестра және тәрбиешінің өзі шығады. Топсаяхатқа шықпас бұрын балалардың барлық жағдайын қамтамасыз етіп алған жөн. Мысалы: ормандарға, фабрикаларға шығатын кезде балалар автобусының даяр болуы, олардың жеңіл тамақтары болған жөн. Егер жаяу саяхат болса тәрбиеші әр дайым балалардың артында жүруі тиіс, алдында ата – ана немесе тәрбиешінің көмекшісі жүрген дұрыс. Топсаяхат кезінде барлық жастағы топтардың балалары өздерінің қалауынша топталып, еркін жүре алады (жұптасып, кәдімгідей сапта жүру бір баланы екінші балаға тәуелді етеді және жүйке жүйесіне қысым әсерін жасайды, қимыл еркіндігін тартады). Жұптасып сапта жүру тек белгілі бір жағадайларда ғана, мысалы, балалар трнаспорт жүріп жатқан тас жолдан кесіп өту қажет болған жағдайда пайдалануы мүмкін. Кішкентайлар тобының балаларын тәрбиешімен бірге ересектердің біреуі ертіп жүруі керек: ол балаларды жолдан алып өтуге, алаңда, орманда ойындарды ұйымдастыруға көмектеседі. «Туристік жорыққа» аттана отырып, «жабдықтануға» сыртқы форма беруде тиімді болады: әрбір бала иыққа салаатын шағын қапшық - 300-400 грамнан ауыр емес, ертеңгілік жеңіл тамақ (пирожок, конфет, печенье, алама, сәбіз т.с.с) салынған рюкзак алады. Ұйымдастырылған оқу іс - әрекетінің түрлері сияқты топсаяхаттың да бірнеше түрі бар. Олар: кіріспе, ағымдағы ждәне қорытынды топсаяхаттар және әрқайсысының мақсаты да, мазмұны да бір – біріне ұқсамайды. Бұлардың барлығында да білім беру мен дағды қалыптастыру, тәрбиелеу, дамыту міндеттері жүзеге асады. Табиғатқа ұқыптылықпен қарау топсаяхат кезінде іс жүзінде орындалады. өсімдікті бүлдірмеу, құстың ұясын бұзбау, жүрген жолына кез – келген затты шашып тастамау, өсімдіктерді керексіз жұлмау, құмырсқа илеуін бұзбау, осының бәрі – оқушылардың өміріне керекті білім. Табиғатқа қамқорлықтың пайдасын дәлелді түсінген бала әр табиғи объектіні қорғаудың маңызын біліп, ол білімдерін іс жүзінде қолдануға тырысады. Кіріспе топсаяхаттың мақсаты жаңа ұғым беру болғандықтан, ол белгілі бір нақты тақырыпқа арналады. Мысалы, ерте гүлдейтін өсімдіктер, көктем көрінісі, көкжиек тұстары, жергілікті жердің сұлбасы, шөп өсімдіктері, күзгі жануарлар тіршілігі, жер бедері т.б. тақырыптар бойынша топсаяхат кезінде жаңа білім беріледі, әрине, әр сыныптың оқу бағдарламасының мазмұнына қарай тақырып та айқындалады. Кіріспе топсаяхаттың дайындығы мұғалім үшін өте жауапты іс. Ол топсаяхаттың өтетін орнын анықтаудан бастап, оның білімдік, тәрбиелік, дамытушылық мақсаттарын жүзеге асырудың қандай әдіс арқылы орындалатынына дейін қарастырады. Топсаяхаттың жүретін жолы, оқушылардың демалатын орны, жолда жүргенде, демалыс кезінде өздігінен атқаратын жұмыс түрлері, көңіл аударатын объектілері, оның білімдік, тәрбиелік мәні – осының бәрі де алдын – ала ойластырады. Топсаяхат білім берудің арнаулы түрі болғандықтан, оның мақсаты айқындалып, балаларға хабарланып түсіндіріледі. Сонымен қатар, топсаяхат жүйесі неден басталып, қалай аяқталу керектігі балалардың өздігінен атқаратын жұмыстары тәрбиешінің беретін түсінігі, саяхатты қорытындылау барысындағы іс - әрекеттері т.б. тәрбиешінің дайындығына енеді. Топсаяхат барысында балаларға берілетін тапсырма, біріншіден, сол маңайдағы объектілерге байланысты, екіншіден, нақты және айқын, түсінікті, үшіншіден, балалардың жас ерекшелігіне лайықты болуға тиіс. Топсаяхатта баланың жеке дара ерекшеліктерін ескеріп, оларға берілетін тапсырманы бөлшектеп, мөлшерлеп қоланған жөн. Объектілерді салыстыру, талдау, жұптау, топтау, қорыту кезеңінде балалар түгел, еркін қатысуға тиіс. Бірін – бірі толықтыру, өз пікірлерін еркін айту, болжамдарын ортаға салу үшін балалар біраз психологиялық кедергілерден өтеді. Осы психологиялық кедергіден өте білген бала келешекте өзіне деген сенімі күшейеді, шығармашылық қабілеттерін артады. 7.«Жаратылыстану» бойынша сабақтан тыс және сыныптан тыс жұмыстың айырмашылығын атаңыз 7)Сыныптан тыс уйымдастырылатын жУМыс турлері окушыларга табигаттын купия сырларына каныга тусуге айкара жол ашады, куштарлыты оянады, ез беттерімен жумыс жасауга белсенділігі артады, _білімдері терендейді. Сыныптан тыс жумыстар барысында бала бойында жауапкершілік, тербиенін баска да турлі _кырларынын калыптасуы жузеге асады; •• Сыныптан тыс жумыстардын максаты мен міндеттері: 000 LTE O окушылардын шыгармашылык ізденістерін дамыту; езіндік кабілеттерін дамыту; _когамдык карым - катынасты калыптастыру; алан білімдерін ері карай жетілдіру; ез білімін терендету кабілетін шындау; Окушылардын шыгармашылык ізденістерін дамыту; озіндік кабілеттерін дамыту; _когамдык карым - катынасты калыптастыру; алкан білімдерін эрі карай жетілдіру; оз білімін терендету кабілетін шындау; окушылардын белсенділігін, кызы ушлыгын арттыру; окушылардын озара карым - катынасын калыптастыру; •• Сыныптан тыс жумыстардын талабы мен кутілетін натижесі: окушы кабілетін ескеру; білім мен тарбиенін езара байланысы; окушынын ой еркіндігі; жумыстарын оз бетінше жоспарлауга _уйренеді; _орындау тертібін тусінеді; муталімнін нускауын тындап, дурыс _орындауга _уйренеді;оз жумысына корытынды жасаута _уйренеді; тіл байлыгы мен ойлау кабілеті артады. ОСыныптан тыс жургізілетін жумыс турлерінін айырмашылыны Сыныптан тыс жургізілетін жумыс турлерінен сабактан тыс уйымдастырылатын оку турінін айырмашылыны оку багдарламасына сейкес окушынын орындауы міндетті, ал кластан тыс жумыс турлері окушылардын оз еркімен, кызыгушылыкпен белсенділік таныта айналысып, уиымдастырылатын окудын косымша турі болып келеді; • Сыныптан тыс жумыстарта: тірі табигат бурышынданы жумыстар; тажірибе аланындаты жумыстар; турлі такырыптык уйірмелер; экскурсиялар уйымдастыру; ондаты материалдарды онде; _корнекіліктер даярлау О 1 - 2 сыныпта сыныптан тыс жумыстардын турлері: 000 LTE O тірі табигат бурышынданы жумыстар; белме осімдіктерін куту; есімдікті баска ыдыска кошіру; турлі коллекциялар даярлау; топтык іс-шаралар еткізу, мысалы, afa ery, «Кустар _куні» мерекесін еткізу; турлі викториналык сурактар даярлау; есімдіктер мен жануарларта, кустарга KeMEK, ауылшаруашлык зиянкестерімен курес жумыстары; котамдык-пайдалы енбектерді жургізу, когалдандыру т.С.С. •О Экскурсия Ерекше сабак турі, мектептен тыс орындарда отіледі, арнайы эдістемені талап етеді. Экскурсия сынып сабанынын бір белігі, сондай-ак кластан тыс сабак туріне де жатады; Экскурсия окушылардын паннен алтан білімдерін толыктырып менгертуге мумкіндік береді. Эр экскурсия такырыбына орай белгілі бір танымдык максатпен жургізілуі керек; Экскурсия сабактарында окушы табигатта озін устау іскерлігі мен дагдысын тежірибеде менгереді, коршаган орта жагдайына бага беруге, табигат сулулынын сактауга жене одан эрі керкейтуге ез _улесін косуга _уйретеді. О Экскурсия мумкіншілігі Экскурсия баланын эерттейтін обьектілері мен кубылыстарын табиги немесе колдан тудырган жагдайда тікелей кабылдауна мумкіндік береді; •• Экскурсия откізілетін орындар: табитат орталарында; муражайларда; ботаникалык бакта; жануарлар багында; завод, фабрикада; эртурлі цехтарда; кол жане озен жагалауында; тарихи орындарда; O Жеке-дара жургізілетін жумыс бул белгілі бір белсенді окушынын инициативасымен жузеге асады; _муталімнін арнайы тапсырмасы бойынша жапырактар, бутактар, жемістер, тамырлар коллекциясын дарлау; уйде кустарды бакылау, жыл мезгілдеріне орай жапырактардын тусінін езгеруін бакылау; буршік жару, судын катуы; осыларга орай _косымша кітаптарды оку тапсырмалары беріледі; • Топпен жургізілетін сыныптан тыс жумыстар турлі такырыпта, турлі багыта уйымдастырылан уйірмелер. Мысалы; «жас натуралистер», «жасыл сакшылар», «кегілдір сакшылар», «жас экологтар» т.с.с. такырыптаны уірмелер болады; • Уйірме ез еркімен жазылган шектеулі санды 12- 15 _мушелерден куралады; уйірме сабактары аптасына 1 рет немесе айына 2-3 рет етіледі; уйірме жумысы накты жоспарланган, артурлі экспери-менттер, практикалык жане теориялык тапсырмалар, ылыми эдебиеттермен жұмыс,турган каласынын, ауылынын, онірінін тарихы бойынша елкетану жумыстары, сол онірдін табигатын, осімдіктерін, жануарларын зерттеу багыттары бойнша жургізілуі мумкін; _• Копшілікпен уйымдастырылан кластан тыс жумыстар класты безендіру; _ белгілі бір такырыпта сурет салу конкурсы; такырыптык кештер; турлі койылымдарга даярлану; табигатка, муражайга, жануарлар банына, кормеге экскурсияга бару; Сыныптан тыс жумыстарды _уйымдастыру турлі мынандай дістерімен жургізіледі:ангіме; энгімелесу; турлі кызыкты косымша кітаптармен ЖУМЫС; лабораториялык-практикалык жУМЫС; бакылау; тежірибе жургізу; жүктеу/скачать 303,13 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|