1. Жазудың пайда болуы мен даму тарихы бойынша хронологиялық карта жасаңыз


Төте жазумен жазылған еңбектерді «Эйлер шеңбері» әдісі арқылы жинақтап,саралаңыз



бет10/29
Дата14.05.2023
өлшемі0,96 Mb.
#93095
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   29
18.Төте жазумен жазылған еңбектерді «Эйлер шеңбері» әдісі арқылы жинақтап,саралаңыз.
Не?
А.Байтұсынұлы қазақ мектептерін ашып оқуды қазақ тілінде жүргізу үшін,ең алдымен ұлттық жазуы-әліпби болуы қажет деп білді.Өз жобасын ұсынып оған «қазақ жазуы» деген айдар тақты.
Қалай?
Әлеуметтік пікірге «Айқап» журналы мен «Қазақ» газеті де үн қосып мақалалар жариялады.
Неге?
20 ғ.10 ж.дейін қазақтың өз жазуы болмаған көршілес түркі тайпалары секілді араб таңбаларын қолданып келді.Арабтың таңбаларын қолдану арқылы дұрыс сауатты жазуға мүмкіндік аз екендігін аңғардық.
Нәтиже?
1912 ж.бастап өолданыла бастаған әліпбиді барлығы қолдап қабылдады.Шет елдегі қандастарымыз әлі күнге шейін А.Байтұрсынұлы әліпбиін қолданып жүр.
19.Көне түркі жазуының әліпбиі графикасы,орфографиялық ерекшеліктерін «INSERT» әдісі арқылы саралаңыз.

Нені білдім?

Нені білгім келеді?

Нені білдім?

Алтын ғасыр кезіндегі әліппеге 38 таңба,сөз болу нышаны кіреді.
Көне Түркі жазулары немесе Көне түркі алфавиті - дыбыстық жазу түрі,яғни сөздегі дыбыстарды таңбалап жазады.Негізінен 6-10 ғасырларда үлкен аймаққа таралған Көне Түркі жазуларын ғалымдар үш топқа бөліп қарайды:
1.Енисей ескерткіштері.
2.Талас ескерткіштері.
3.Орхон ескерткіштері.

Көне Түркі жазуының ерекшеліктері мен яғни басқа жазу түрлерінен басты артықшылығын білгім келеді.

Ежелгі түркі жазуы палео-испан жазуы сияқты аралас сипатқа ие:Таза фон белгілерімен қатар келеді.Мен Көне Түркі жазуының зерттелуін шола отырып, Байырғы түркі графикасының кілтін алғаш 1893 жылы 25 қараша күні В.Томсен тауып жаңалық ашқанын түсіндім.
"Көне түркі сөздігінің" авторлары жүргізген зерттеулерінде байырғы түркі фонетикасына, графикаларының мәніне тереңдей үңіліп, оны зерттеу нысанына айналдырғаны мәлім болды.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   29




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет