15.Ескі қыпшақ жазба ескерткіштерді INSERT әдісі арқылы саралаңыз.
Нені білемін? Ескі қыпшақ жазба ескерткіштері-қыпшақ тайпаларының және олармен біріккен басқа түркі тайпаларының тілінде-11-16 ғ шығармалары.Бұлар ескі араб,ескі армян,ескі орыс тілдерінде жазылған.Жалпы түркілік әдеби тілде және жергілікті тайпалардың ауызекі сөйлеу тілінде жазылған.
Не білгім келеді? Қыпшақ жазба мұраларындағы сөздерді басқа да түркі жазба ескерткіштері тілімен және қазіргі қазақ тілімен салыстырудағы ерекшеліктерді білгіміз келеді.
Нені білдім? Қыпшақ жазба ескерткіштері екі топқа бөлінеді:Дәстүрлі әдеби тілдегі және жергілікті халық тілдегі.Дәстүрлі әдеби тілдегі еңбектерде:«Қорқыт ата кітабы»,«Рахат әл-Кулуб»,«Миғражнама» шығармалары жатады.Жергілікті халық тіліндегі ескерткіштер-Қожа Ахмет Яссауидің «Диуани хикметі» жататындығын білдім.
Жаңалық болды? Мәмлүк қыпшақтары тілінде 10-ға жуық еңбек бар.Қыпшақ жазба ескерткіштерінің көбі қыпшақ тілінде жазылып,оғыз тілі әсер еткен.
«Махаббатнама»-(1353ж).Орта Азияда көптеп тараған.Авторы-Хорезми.
«Құтадғу білік»-13 жолдан тұратын дидактикалық дастан.Авторы-Жүсіп Баласағұн
16.Орта ғасыр жазба ескерткішін «Кластер» әдісі арқылы тұжырымдаңыз.
Орта ғасырдың жазба ескерткіші
«Диван лұғат ат-түрк»-(1072-1074).Авторы-Махмұд Қашқари.
«Гүлстан»-XIV ғ ескерткіштерінің бірі.Авторы-Сайф Сарай
«Хосрау уа Ширин»-поэтикалық туынды.Авторы-Еділ бойындағы Сарай қаласында туған-Құтб.
17.Төте жазудың әліпби құрамы мен графикалық ерекщеліктерін «Фишбоун» әдісі арқылы түсіндіріңіз. А.Байтұрсынұлы халықтары Атасыға,атыға,қолыға орнына, Сөздің біріңғай жуан не А.Б. түзген
Сөз төркінімен емес,халықтың атасына,қолына,атына деп жіңішке екендігін әліпбиді әлемдік
Сөйлеу тілімен санасу жазуды жөн көрді. қарастырды. лингвистикалық
Керек дегенді құп көрді. көшбасшылар Поливанов,
Яковлев атты зерттеушілер жатады.
«Малдай,малда деген соң, Сөз айтылған күйінше Дауысты дыбыстар а,о,ұ,ы осы
малындай,малында деп жазылу керек түрған күйінде жуан айтылады.
болмаса маллар,нанлар деп Жіңішкелікті айыратын белгі () дәйекше
неге жазбаймыз дегенмен болып табылады.
бірдей»-дейді.
