8.Фонема мен графема арасындағы ұқсастықтар мен айырмашылықтарды салыстыру кестесі арқылы көрсетіңіз.
Фонема
Графема
Бұл жай ғана дыбыс.Тілдің дыбыстық жүйесіндегі ең кіші контрастты бірлік.
1.Фонемалар дыбыстарды білдіреді.
2.Фонеманың өзгеруі кейде сөздің мағынасына әсер етуі мүмкін.
3.Фонемалар көрінбейді,бірақ графемалар көп жағдайда көрінеді.
Жазбаша тілдегі ең кіші контрастты дыбыс бірлігі.(сөйлеу тілі)
1.Графемаларға алфавиттік әріптер,таңбалар,сандық цифрлар т.б.
2.Графеманың өзгеруі әрқашан мағынаны өзгертеді.
3.Графемалар көп жағдайда көрінеді.
Графемалар әрқашан бірдей фонемаларды көрсетпейді.Кейде бір графема екі фонеманы немесе екі графеманы бірге көрсете алады.(диграф).Осы айырмашылықтар мен ерекшеліктерді ескере отырып,фонемалар мен жазбаша әріптерді,сандарды немесе таңбаларды білдіретін графемалар.Дыбыстар мен әріптер сөздерді құрайды.Фонемада Графемада тілдің механизмін зерттейді.Екеуі де тілді үйретудің түрін арнайы сипаттайтын пән.
9.Көне түркі мәтіндеріне алғаш транскрипция жасаған ғалымдардың тұжырымдарын концептуалды кестеге түсіріңіз.
В.Томсен
Орхон-Енисей көне түркі ескерткіштері алғаш зерттеу жасады.Ең алғаш көне түркі жазуын оқып,аударған ғалым.
Г.Рамстедт
1909 ж фин ғалымы тастағы көне жазудың 53 жолдан тұратынын анықтап,мәтінді аударып,түсініктемесін жасады.
Н.Ядринцев
Моңғолияға экспедицияға шыққан сапарында руника әріптерін өз көзімен көріп,тастың келесі бетіндегі қытай тіліндегі нұсқасын қосып көшірмесін жасап алып еліне қайтады.
В.Радлов
Орхон-Енисей ескерткішіне зерттеу жасап,өз бетінше аударған болатын.1895 ж Енисей жазуларының да оқылуы мен аудармалары жарыққа шықты.
