1-жұмыс. Ас қорытуды фистулалық әдістермен зерттеу а Шықшыт сілекей безінің өзегін терінің сыртына шығару

литр ауаны қалыпты жағдайларға (0

жүктеу/скачать 2,87 Mb.

бет	14/14
Дата	26.12.2023
өлшемі	2,87 Mb.
	#144222

1 ... 6 7 8 9 10 11 12 13 14

1 литр ауаны қалыпты жағдайларға (0^о С 760 мм.с.Б.) келтіру

Температура	Жөнделген атмосфералық қысым (мм.с.б.)
Температура	715	716	717	718	719	720	721	722	723
10	0,9076	0,9088	0,9101	0,9114	0,9127	0,9139	0,9152	0,9165	0,9177
11	0,9044	0,9056	0,9069	0,9082	0,9095	0,9107	0,9120	0,9133	0,9145
12	0,9012	0,9025	0,9047	0,9050	0,9063	0,9075	0,9088	0,9100	0,9113
13	0,8981	0,8993	0,9006	0,9018	0,9031	0,9044	0,9056	0,9069	0,9081
14	0,8950	0,8962	0,8975	0,8987	0,9000	0,9012	0,9025	0,9037	0,9050
15	0,8918	0,8931	0,8943	0,8956	0,8968	0,8981	0,8993	0,9006	0,9018
16	0,8888	0,8900	0,8913	0,8925	0,8937	0,8950	0,8962	0,8975	0,8987
17	0,8857	0,8869	0,8882	0,8894	0,8907	0,8919	0,8931	0,8944	0,8956
18	0,8827	0,8839	0,8851	0,8863	0,8876	0,8888	0,8900	0,8913	0,8925
19	0,8796	0,8808	0,8821	0,8833	0,8845	0,8857	0,8870	0,8882	0,8894
20	0,8766	0,8778	0,8791	0,8803	0,8815	0,8828	0,8840	0,8852	0,8864
21	0,8737	0,8749	0,8761	0,8773	0,8785	0,8798	0,8810	0,8822	0,8834
22	0,8707	0,8719	0,8731	0,8743	0,8756	0,8768	0,8780	0,8792	0,8804
23	0,8678	0,8690	0,8702	0,8714	0,8726	0,8738	0,8750	0,8763	0,8775
24	0,8648	0,8660	0,8673	0,8685	0,8697	0,8709	0,8721	0,8733	0,8745
25	0,8619	0,8631	0,8644	0,8655	0,8668	0,8680	0,8692	0,8704	0,8716

Температура	Жөнделген атмосфералық қысым (мм.с.б.)
Температура	735	736	737	738	739	740	741	742	743
10	0,9330	0,9342	0,9355	0,9368	0,9380	0,9393	0,9406	0,9418	0,9431
11	0,9298	0,9310	0,9322	0,9335	0,9347	0,9360	0,9373	0,9385	0,9398
12	0,9264	0,9277	0,9289	0,9302	0,9314	0,9327	0,9340	0,9352	0,9365
13	0,9232	0,9244	0,9257	0,9270	0,9282	0,9295	0,9307	0,9320	0,9332
14	0,9200	0,9212	0,9225	0,9237	0,9250	0,9262	0,9275	0,9287	0,9300
15	0,9168	0,9180	0,9193	0,9205	0,9218	0,9230	0,9243	0,9255	0,9268
16	0,9136	0,9149	0,9161	0,9174	0,9186	0,9198	0,9211	0,9223	0,9236
17	0,9105	0,9117	0,9130	0,9142	0,9154	0,9167	0,9179	0,9191	0,9204
18	0,9073	0,9086	0,9098	0,9110	0,9123	0,9135	0,9147	0,9160	0,9172
19	0,9042	0,9054	0,9067	0,9079	0,9091	0,9104	0,9116	0,9128	0,9140
20	0,9012	0,9024	0,9036	0,9048	0,9060	0,9073	0,9085	0,9097	0,9110
21	0,8981	0,8993	0,9005	0,9018	0,9030	0,9042	0,9054	0,9066	0,9079
22	0,8951	0,8963	0,8975	0,8987	0,8999	0,9011	0,9024	0,9036	0,9048
23	0,8920	0,8932	0,8945	0,8957	0,8969	0,8981	0,8993	0,9005

ЖЫЛУ РЕТТЕЛУ ФИЗИОЛОГИЯСЫ

Тақырып: Жылу реттелу физиологиясы.

Ақпараттық дидактикалық бірлестігі

Зертханалық жұмыстарды өткізу әдістері мен аннотациясы

1-жұмыс. Минор тәжірибесі
Тер бездері тер шығару арқылы түрлі қызмет атқарады:

зат алмасу барысында пайда болған артық заттарды денеден шығарады;
тер шығару арқылы дене қызуын басып, жылу реттеу үрдісіне қатысады;
термен бөлініп шығатын тұздар мен су денеде осмостық қысымды бірқалыпты ұстауға мүмкіндік береді, оның деңгейін реттеп отырады.

Тер бездері шел ішінде орналасады. Олар әсіресе алақан мен табанда, қолтықта көп. Адам тәулігіне орта есеппен 500 мл тер шығарады. Тер бездерінің шырын (тер) шығару қызметін симпатикалық жүйкелер реттеп отырады. Тер шығару қарқынын, ондағы ауытқуларды Минор әдісімен анықтауға болады.
Жұмыстың мақсаты: Тер бездерінің теріде орналасу орнын және тер шығару жылдамдығын байқау.
Қажетті заттар: Минор сұйығы (спиртте езілген йод пен касторка майы), крахмал, мақта, жылытқыш.
Жұмысты орындау: Зерттелетін тері бетіне Минор сұйығы жағылады да,кепкен соң оның үстіне крахмал сеуіп жылытады, құрғақ крахмалға йод әсер етпейді. Тер шыққан соң крахмал ылғалданып, йодқа қосылады да көк түске боялады. Минор тәжірибесі тер шығуын 3 кезеңге бөледі: 1. көкнәр дәндері кезеңі (тердің тамшылап шығуы); 2. көк дақтар кезеңі (шып-шып терлеу нәтижесінде тер аралшаларының пайда болуы); 3. қара терге түсу нәтижесінде көк дақтар бір-біріне қосылады.
Бірінші кезеңде тер бездерінің орналасу тәртібін көруге болады. Бір кезеңнен екінші кезеңге ауысу жылдамдығын қадағалап отырып, денеден қанша тер шыққанын анықтауға болады.
Минор тәжірибесінде крахмал боялмаса, тер шығу процесінің бұзылғаны. Минор әдісімен шыққан тер көлемін анықтауға болмайды.

Сурет 1.Минор тәжірибесіндегі тер шығуын кезеңдері
1) көкнәр дәндері кезеңі; 2) көк дақтар кезеңі, 3) қара терге түсу

2-жұмыс. П.Г.Снякин әдісі бойынша тер шығуын микроскоппен зерттеу
Жұмыстың мақсаты: П.Г.Снякин әдісі бойынша тер шығуын микроскоппен зерттеп жүргізуді үйрену.
Жұмысқа қажетті заттар: капилляроскоп, бал қарағай майы.
Жұмысты орындау:Тері бездерінің тер шығару қабілеті, олардың саныденедегі зат алмасуына, сырттағы температураға, адам денесінің температурасына, атқарылатын жұмыс түріне, оның қарқыны мен ауыр – жеңілдігіне, адамның көңіл күйіне (эмоцияға) байланысты.
Тәжірибе адамға жасалады. Ауа температурасы 18⁰С – 20⁰С градус болуы керек. Зерттелуші адам екі қолын сабындап жуып, тазартады да, сүлгімен содан соң, сорғыш қағазбен сүртіп, әбден құрғатады: сол қолының 4-шісаусағының ішкі жағын бал қарағай майымен сылайды. Май кеуіп қабыршақ пайда болған соң тері құрылымы айқын көрінетіндей етіп саусақты капилляроскоптың астына қояды. Енді қаз қатар жатқан жұмыр төмпешіктерді, олардың үстіндегі маржан тәрізді тер тамшыларын көруге болады.
Зерттелуші адамға есеп шығартса, немесе қиын бір сұрақ берсе, тер шығаратын бездердің саны көбейе бастайды.

3-жұмыс. Тері температурасын электротермометрмен медициналық термометрмен өлшеу
Жұмыстың мақсаты: Сынапжәне электротермометр әдісімен тері температурасын өлшеумен танысу.
Қажетті заттар: медициналық термометр, жоғары сезімталэлектротермометр, тоқ көзі (батарейкалар), электротермометр қабылдағышы.
Жұмысты орындау: Тері температурасы дененің әр жерінде әр түрлі. Өте сезімталэлектротермометрмен өлшеп, температура терінің қай жерінде қанша екенін білуге, яғни температуралық топография жасауға болады. Электротермометр тоқ өткізетін қабылдағыштан (термистордан), өлшеуіш бағаннан (микроамперметрмен градусына бөлінген өлшеуіш сызық – шкаласымен), тоқ көзінен (батарейкадан) тұрады.

Сурет 2.А.Д. Слоним бойынша дене бетінің әр түрлі бөлімдерінің температурасы (Т° С).

Температура өлшеу термистордың жартылай өткізгіштік (полупроводник) қасиеті мен терінің кедергілерін салыстыруға негізделген.

Температура төмендесе кедергі күші көбейеді де, температура жоғарласа, керісінше азаяды. Электротермометрмен сондай-ақ ішкі ағзалар мен қуыс ағзалар температурасын да өлшеуге болады. Зерттелетін ағзаға қарай әр түрлі қабылдағыштар пайдаланылады. Тері қабылдағыштарын саусаққа, алақанға, шынтаққа, қол сыртына тигізіп, олардың температурасы әр түрлі екенін байқау қиын емес.

Сурет 3. Тәулік ішінде адам тік ішегінің температурасының ауытқылары.

4-жұмыс. Дене температурасын бірқалыпты ұстауда қан айналымының маңызы
Жұмыстың мақсаты: Дене температурасын бір қалыпты ұстауда қан айналымының маңызы зор. Қан арқылы белгілі бір мүшенің (ағзаның) қызуы күштірек болса, басы артық қызу екінші мүшеге (ағзаға) ауысып оны жылытады.
Қажеттізаттар: электротермометр, сфигмоманометр. Зерттеу адамға жасалады.
Жұмысты орындау:Зерттелуші адам қол еті босаған қолын үстелдің үстіне қояды. Оның иығына сфигмоманометрдің манжеткасын кигізеді. Бір саусағының ұшына электротермометр қабылдағышын тигізіп, сол араның қалыпты температурасы өлшенеді. Содан кейін манжеткаға ауа толтырып ішіндегі қысымды 180-200 мм-ге (сынап бағанасымен) жеткізеді. Мұндай қысымда білек тамырлары қысылып білезік пен саусақ қан айналысы бұзылады. Тәжірибе кезінде сфигмоманометр манжеткасындағы қысымды сақтауға назар аудару керек. 5-10 минут бойы (әрбір минуттен кейін) электротермометрмен қол сыртының, саусақ ұшының білезік температурасы өлшенеді. Содан кейін манжеткадағы ауаны сыртқа шығарып жіберсе, қол сыртында, білезікте және саусақтарда қан айналысы қалпына келеді. Саусақ ұшы, қол сырты, білезік температурасын өлшеуді, одан әрі жалғастырып сол жерлерде температураның қалпына келген уақытын жазып қояды.
Тәжірибенің ұзақтығын 30 минуттан асырмау керек.
Жұмыс нәтижесі және оны жазып алу:
Алынған мәліметтер кестеге жазылады.

Тәжірибе жағдайы	Терінің температурасы
	саусақта	білезікте	қол сыртында
1. Қалыпты жағдайда 2. Қан айналысы тоқтаған соң 1 минуттан кейін 2 минуттан кейін 10 минуттан кейін 3. Қан айналысы қалпына келген соң 1 минуттан кейін 2 минуттан кейін 10 минуттан кейін

жүктеу/скачать 2,87 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 6 7 8 9 10 11 12 13 14