1 ЖҰмыс өлшеулердің қателіктерін зерттеу
жүктеу/скачать 7,21 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 2.2.3. Санау сипаттамасы
| 2.2.2.2. Өзі сөнетін санағыштар
Олар көп сатылы разряд өздігінен арнаулы сөндіру тізбектерін қолданбай-ақ тоқтайтын санағыштар. Ол санағыштың ішін бір атомды газ (мысалы, аргон 90%) бен көп атомды газдың (мысалы, спирт буы-10%) қоспасымен толтыру арқылы іске асырылады. Мұндай санағышта бірінші реттік ионизацияда пайда болған электрондар, негізінен анод маңындағы аргон атомдарын және ішінара (олардың санының аздығынан) спирт молекулаларын иондайды. Қозған аргон атомдары шығарған фотондарды спирт молекулалары жұтады, демек, спирт фотоиондалады. Сөйтіп өзі сөнетін санағыштьщ анодының маңындағы қаптаманың құрамында аргонның да, спирттің де иондары болады. Иондардың катодқа қарай ығуы кезінде иондардың атомдармен және молекулалармен 104-дей соқтығысулар болады. Аргон иондары мен спирт молекулалары соқгығысқан кезде спирт молекуласы иондалып, аргон ионы бейтараптануы мүмкін және бұл процестің ықтималдылығы жоғары. Нәтижесінде катодқа тек спирт иондары ғана жетеді. Олар катод электрондарымен қайта қосылып рекомбинацияланып, қозған күйдегі спирт молекулаларын береді. Катод маңында бір атомдық емес, көп атомды газдың иондарының бейтараптануының шешуші маңызы бар. Қозған спирт молекулаларының диссоциясының, яғни қозбаған атомдарға ыдырауының ықтималдылығы оның қозуының фотон шығару арқылы қайтуының ықтималдылығынан жоғары. Демек катод маңында көп сатылы газ разрядын туғызатын фото электрондар пайда болмайды. Нәтижесінде, иондардың катодқа жуықтау кезіндегі санағыштың потенциалының қандай болғанына қарамастан бөлшекті тіркеу кезінде бір-ақ разряд болады. 2.2.3. Санау сипаттамасы Детектордың сапасы оның санау сипаттамасымен, немесе, оның берілген кезден санаған импульстерінің N санының ондағы потенциалдар айырмасына тәуелділігімен анықталады. Детектордың әр түрінің өзінің санау сипаттамасы болады. Сипаттамада детектордың жұмыс алқабы деп аталатын (2.4.-суретте ВС бөлігі), кернеудің детектор эффекті жұмыс істейтін (іс жүзінде оған тиген барлық бөлшектерді санайтын), облысын көруге болады. Сипаттама кернеу өскен кезде саналатын импульс саны күрт өсуден басталады. Бұл бөлікте санағышқа тиген кейбір бөлшекке сәйкес импульстің амплитудасы оны берілген қондырғы тіркеуге жеткіліксіз болуы мүмкін де, қондырғы санағышқа тиген барлық бөлшекті санамайды. 2.4-сурет. Санағыштың санау сипаттамасы Жұмыс бөлігінің аздап көлбеу болуы жалған импульстар мен шеттік эффекттерден болады. Өзі сөнетін санағышта жалған импульстер разрядты өшіру механизмінің бұзылуынан, ал шеттік эффекттер, санағыштың шеттерінде өрістің айқын шегінің болмауынан, соған байланысты, кернеу өскен кезде, санағыштың әсерлік сезімтал көлемінің өсуінен туады. CD бөлік берілген нұрланғыштан шығатын бөлшектермен қатар басқа энергиясы төмен фондық бөлшектердің тіркелуіне сейкес келеді. Сонымен қатар бұл өңірде өздігінен сөну процесі бұзылып, ол санағышта тоқтамайтын разряд туғызады. Бұл санағыштың істен шығуына әкеліп соқтыруы мүмкін, сондықтан бұл өңірде жұмыс істемеу керек. 2.2.4. Санағыштың өлі уақыты Санағыштағы разрядтың жоғарыда қарастырылған механизмінен санағыштың әр разрядтан кейін біршама уақыт жаңа бөлшектердің тиюіне сезімсіз болатындығын көреміз. Ол санағыш арқылы бір иондағыш бөлшек өткен кезде бойда пайда болған оң иондардың әсерінен анод маңындағы электр өрісінің кернеулігінің санағышқа тиген жаңа бөлшек үшін газдық күшейтуді қамтамасыз етуге жеткіліксіз деңгейге дейін төмендеуінен туады. Оң иондар анодтан алыстаған сайын кернеулік қайта өседі де, олар белгілі бір қашықтыққа жеткен кезде кернеулік газдық күшейтуді қамтамасыз етіп, жаңа бөлшекті санау мүмкін болады. Осы импульс басталғаннан, иондардың, басқа бөлшек газдық разряд туғызуға қабілетті болатын, қашықтыққа дейін алыстатуға кететін уақытын, санағыштың өлі уақыты деп атайды (2.5-суретті қара). 2.5-сурет. Егер осынша уақыт өткеннен кейін санағышқа бөлшек тисе, ол санағышта өздік разряд туғызады, бірақ импульстің амплитудасы кішкене болады. Оның себебі анодтан қашықтықтағы оң иондардың оның маңындағы электр өрісіне әсерін тигізуі. Тек иондар катодқа жиналып болғаннан кейін ғана, санағыштың келесі бөлшекке жауап импульсінің амплитудасы қалыпты болады. Санағышта өздік разряд тууы мумкін уақыттан, оның электродтарының кернеуі толық қалпына келуіне дейінгі қал уақытын қайта қалыптану уақыты деп атайды. Санағыштан кейінгі қондырғы онда пайда болған импульсті күшейтіп тіркеу үшін, оның амплитудасы белгілі бір мәннен үлкен болуы керек. Импульс басталғаннан, келесі бөлшек санағышта туғызатын импульстің амплитудасы белгілі мәнге жеткенше, кететін уақыты санағыштың айныту уақыты деп аталады. Айныту уақыты өлі уақыттан аздап көптеу. Бірақ сезімтал күшейткіштер қолданған кездерде айныту уақыты мен өлі уақыт бірдей дерлік. Іс жүзінде негізінен қондырғының айныту уақытын білу керек болады. Егер қондырғының жалпы айныту уақыты санағыштың өлі уақытымен анықталса және ол белгілі болса, онда қондырғының санаған импульстарының Z саны бойынша, санағышқа тиген бөлшектердің санын есептеуге болады. Өлі уақытқа түзету (мұнда -тиген бөлшектер, Z-тіркелген импульстар саны) Z шамасына тәуелді және Шынымен, егер бірлік уақыт ішінде Z бөлшек саналса, бөлшектер уақыт аралығында саналмайды. Сонда саналмай жоғалған бөлшектер саны , осыдан жүктеу/скачать 7,21 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|