1. курс туралы жалпы мәліметтер
жүктеу/скачать 0,57 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Тақырып №9
| Бекіту сұрақтары:
Корпорацияның қарыз көздерін атаңыз Облигациялық заемның тиімділігін негіздеңіз Қарыз капиталын қолдану тиімділігін есептеуді түсіндіріңіз Әдебиет: 2,3,4,6,7 Тақырып №9 Корпорация капиталының құны мен құрылымы Сағат саны – 2 Тақырыптың негізгі сұрақтары/ жоспары 1. Капиталды қалыптастырудың əдістемелік тəсілі 2. Капиталдың безбенделген орташа құны 3. Капитал құрылымын оңтайландыру Капиталды қалыптастырудың əдістемелік тəсілі Корпоративтік қаржылар тұрғысынан капитал оның қалыптасуы мен пайдаланылуына байланысты корпорация мен шаруашылықты жүргізу субъектілері арасында туындайтын ақшалай (қаржылық) қатынастарды көрсетеді. Мұндай ақшалай қаражаттар заңды тұлға ретіндегі корпорация жəне оның акционерлері (инвесторлары), кредиторлары,жеткізушілері, өнімді (қызметтерді) сатып алушылар, қор нарығының институционалды қатысушылары жəне мемлекет (салықтар мен алымдарды бюджеттік жүйеге төлеу) арасында туындайды. Капиталды қалыптастыру мен пайдалану жəне оның құнын жəне құрылымын басқару проблемаларын Ресейлік ғалым-экономистер В. В. Бочаров, В. Е. Леонтьев, И. А. Бланк, В. В. Ковалев, Е. С. Стоянова, Т. В. Теплова жəне т.б. зерттеді. Қазақстандық зерттеушілер ішінде С. Ж. Ынтықбаеваның, В. Д. Мельниковтың, А. К. Тұргұлованың, Г. Н. Джаксыбекованың жұмыстарын атап өтуге болады. Капиталды енгізу нəтижесінде негізгі жəне айналым капиталы қалыптасады. Əрекет ету барысында негізгі капитал айналымнан тыс активтер нысанына, ал айналым капиталы – айналым активтеріне түрленеді. Экономикалық теорияда 4 фактор: капитал, жер, жұмысшы күші жəне кəсіпкерлік қабілеттер (менеджмент) атап көрсетіледі. Жұмсау нысандары бойынша кəсіпкерлік жəне ссудалық капиталы болып бөлінеді. Кəсіпкерлік капитал – бұл пайда жəне оларды басқару құқығын алу мақсатында ақшалай қаражатты корпорацияның нақты (күрделі қаржы), материалдық емес жəне қаржы активтеріне аванстау. Ссудалық капиталы – бұл мерзімділік, қайтымдылық, қамтамасыз етілушілік жəне ақылылық шарты бойынша кредитке берілген ақша капиталы. Капитал бағасы (құны) қаржы ресурстарының белгілі бір сомасын тарту үшін қанша ақшалай қаражат төлеу керектігін білдіреді. Меншікті капиталдың бағасы – бұл акционерлік капиталға арналған акциялар бойынша дивидендтер сомасы немесе салым ақшаның үлестік жарнасы жəне солармен байланысты шығыстар бойынша төленген пайданың сомасы. Қарыз капиталдың бағасы – кредит немесе облигациялық қарыздар үшін төленген пайыздардың жəне солармен байланысты шығындардың сомасы. Тартылған капиталдың бағасы – кредиторлық берешектің құны. Келісімшартта белгіленген мерзімде немесе 3 айдан астам мерзімде төленбеген кредиторлық берешек үшін салынатын айыппұл ықпал шараларының сомасы болып табылады. Осылайша, капитал дегеніміз – корпорацияның қаржы көзі, яғни табыс əкелетін баланс пассивтері. Капитал оның меншіктенушілерінің ағымдағы жəне болашақ кезеңдердегі əл-ауқатының көзі болып табылады. Капитал – корпорацияның (фирманың) нарықтық құнының басты өлшеуіші. Бұл ең алдымен таза активтер көлемін анықтайтын меншікті капиталға қатысты. Сонымен қатар, қолданылатын меншікті капитал құны қосымша пайда əкелетін заемдық капиталды тарту параметрлерін сипаттайды. Корпорация қызметінің өндірістік жəне коммерциялық қызметі тиімділігінің маңызды өлшеуіші – бұл капитал динамикасы. Меншікті капиталдың өздігінен өсу қабілеті корпорацияның таза пайдасын қалыптастырудың қолайлы деңгейін, меншікті капитал есебінен қаржылық тепе-теңдікті қолдау қабілетін сипаттайды. Меншікті капиталдың оның жалпы көлеміндегі үлес салмағының төмендеуі қаржыландырудың сыртқы көздеріне қаржылық тəуелсіздігін жоғалтуды куəландырады. Тиістілігіне қарай корпорация қаржылары меншікті жəне қарыз капитал деп бөлінеді. Салық салынатын пайданың көлемін заңды түрде реттеу үшін корпорацияның өзін-өзі қаржыландыруындағы өзінің жеткілікті қамтамасыз етілуі: ● активтерді негізгі жəне айналым қаражатына жатқызу шекараларының түрленуіне; ● негізгі материалдық активтердің өтелімін есептеу тəсілін таңдауға; ● материалдық емес активтердің өтелімін бағалау тəртібін таңдауға; ● материалдық-өндірістік қорларды есептеу əдісін таңдауға; ● күмəнды борыштар бойынша резерв құру тəртібін таңдауға байланысты. Активтерді қаржыландырудың негізгі қағидаты – бұл корпорацияны дамыту келешегінің есебі. Капиталды қалыптастырудың аталмыш стратегиясы қарыз жəне тартылған қаражатқа қатысты жаңа кəсіпорын мен арнайы есептерді құру жөніндегі жобаларды бизнес жоспарлауға ТЭН-ді (техникалық-экономикалық негіздеу) енгізуді білдіреді. Қысқа мерзімді пассивтер – бұл айналымдық активтермен жабылатын немесе жаңа қысқа мерзімді міндеттемелердің туындауымен өтелетін міндеттемелер. Оларды негізінен қысқа мерзім (бір жылдан аспайтын мерзімде) ішінде өтейді. Ұзақ мерзімді активтер – бір жылдан асатын мерзім ішінде өтелетін міндеттемелер. Мұндай міндеттемелердің негізгі түрлеріне ұзақ мерзімді кредиттер мен заемдар жатады. Меншікті капитал корпорацияның меншікті көзін қамтиды жəне оларға жататындар: жарғылық, үстеме, резервтік капиталдар, өткен жылдардағы жəне есеп беру жылындағы қайта бөлінген пайда. Бұл баптар жиынтық түрде АҚ-ның таза активтерін көрсетеді. Талдамалық мақсаттарда баланс пассивінде капитал міндеттемелерді өтеу мерзімі бойынша: ● ұзақ мерзімді пассивтер; ● қысқа мерзімді пассивтер; ● меншікті капитал болып топтастырылады. Қысқа мерзімді пассивтер – бұл айналымдық активтермен жабылатын немесе жаңа қысқа мерзімді міндеттемелердің туындауымен өтелетін міндеттемелер. Оларды негізінен қысқа мерзім (бір жылдан аспайтын мерзімде) ішінде өтейді. Ұзақ мерзімді активтер – бір жылдан асатын мерзім ішінде өтелетін міндеттемелер. Мұндай міндеттемелердің негізгі түрлеріне ұзақ мерзімді кредиттер мен заемдар жатады. Меншікті капитал корпорацияның меншікті көзін қамтиды жəне оларға жататындар: жарғылық, үстеме, резервтік капиталдар, өткен жылдардағы жəне есеп беру жылындағы қайта бөлінген пайда. Бұл баптар жиынтық түрде АҚ-ның таза активтерін көрсетеді. Меншікті капиталдың тиімді жақтары: 1) тартудың қарапайымдылығы себебі оны тарту жөніндегі шешімді компанияның меншіктенушісі мен менеджерлері қабылдайды; 2) кредит жəне облигациялық қарыздар бойынша пайыз төлеу қажет болмаған жағдайда фирма қызметінің барлық түрлерінен түсетін пайданы салыстырмалы түрде айтарлықтай тұрақты қамтамасыз ету. Меншікті капиталды пайдаланудың кемшіліктері: ● өндірісті ұлғайту қажет болғанда тартылатын қаражаттың шетеулілігі; ● қарыз капиталмен салыстырғанда меншікті капиталдың айтарлықтай жоғары құны; ● акцияларды қосымша шығару, əдетте, жарғылық капиталдың көлемін қайта қарастырумен қатар жүреді; ● ҚТН-ның көмегі арқылы қарыз қаражат тарту есебінен МҚР-ны арттыруды жүзеге асырудың мүмкін болмай қалуы. Осылайша, тек меншікті капиталды ғана пайдаланып жүрген корпорацияның қаржы тұрақтылығы өте жоғары, оның қаржы тəуелсіздігінің коэффициенті 1-ге жақын. Алайда, корпорация активтерді қаржыландырудың қосымша көзінен айырылып қалатын болғандықтан өзінің келешектегі дамуын шектейді. Қарыз капиталының жағымды жақтары: 1) жоғары кредиттік рейтингте қаражат тартудың кең мүмкіндіктері; 2) активтерді ұлғайту мақсатында корпорацияның қаржы əлеуетінің артуын қамтамасыз ету қабілеті; 3) МҚР өсімін ҚТН есебінен генерациялау мүмкіндігі; 4) салық есебінің есебінен акциялар шығарумен салыстырғанда кредиттердің ең төмен құны, себебі кредит үшін төленетін пайыздар өзіндік құнды көтеретін операциялық шығыстарға жатады, нəтижесінде осы пайыздардың сомасы салық салынатын пайданы азайтады. Қарыз капиталды пайдаланудың кемшіліктері: ● үлкен көлемде қарыз қаражатты тарту өте қауіпті қаржы тəуекелдіктерін (кредиттік жəне пайыздық тəуекелдіктер, өтімділіктен айырылу тəуекелдігі) туындатады. ● қарыз капитал есебінен қалыптасқан активтер капиталдан алынатын пайданың жаңамөлшерін туындатады, себебі борышты өтеуге қызмет көрсету бойынша қосымша шығыстар пайда болады; ● қарыз капитал құнының кредит рыногындағы ауытқуға тəуелділігі, яғни капиталды, баланс пассивін басқару оның құнын бағалау көмегімен жүзеге асырылады. Капитал құны – бұл əртүрлі көздерден капитал тарту үшін корпорация төлейтін баға. Корпорация капиталының құны қаржылық инвестициялар тиімділігін өлшеуге арналған басты сипатбелгі болып табылады. Жекелеген қаржылық құралдардың (акциялар мен корпоративті облигациялар) табыстылығын бағалау кезінде салыстыру базасы ретінде капитал құны алынады. Капитал құнының индикаторы нақты нарықтық құнды жəне эмиссиялық бағалы қағаздардың жекелеген түрлерінің табыстылығын бағалауға ғана емес, сонымен қатар қаржылық инвестициялаудың өте перспективті бағыттарын анықтауға мүмкіндік береді. Сондай-ақ, бұл көрсеткіш қор портфелінің жалпы пайдалылығын бағалау шамасы болып табылады. Мысалы, акциялар құнының бүгінгі шынайы құнын бағалау үшін М. Гордон формуласы кеңінен қолданылады СF=Д0*(1-К)/Р-К Мұндағы, СА – жай акцияның шынайы құны, ақша бірлігі;Д0 – алдыңғы жылғы акция бойынша алынған дивиденд сомасы, ақша бірлігі;Р – акцияның иеленуші (акционер) талап ететін пайдалылығы деңгейі, бірлік үлесі; К – дивидендтің күтілетін жыл сайынғы өсімі, бірлік үлесі; Капитал құнының аспектілері мен көрсеткіштерін қарастыра отырып, келесілерді айта кеткен дұрыс: 1) капитал құны ағымдағы қызмет табыстылығының өлшеуіші ретінде ретінде пайдаланылады, себебі капитал құны пайданың бір бөлігін (жаңа капитал тарту үшін төленуі тиіс таза пайданы) көрсетеді; 2) капитал құнының көрсеткіші нақты инвестициялауды жүзеге асыру барысындағы критерий ретінде қолданылады. Капитал құнының деңгейі ол бойынша қаржы құралдарының келешектегі ақша ағындарының сомасы қазіргі құнға əкелетін дисконттық ставка ретінде пайдаланылады. 4. Капиталдың жекелеген элементтері (меншікті жəне заемдық) тұрғысынан капитал құнын оның құрылымын берешек жəне қаржыландыру коэффициенттері көмегімен басқару процесінде қолданады: Кз=ЗК/СК:Кф=СК/ЗК 1,0-ден астам берешек коэффициенті жəне 1,0-ден кем қаржыландыру коэффициенті кезінде корпорация қаржылық тəуекелсіздігін жоғалтады жəне пайыздық төлемдер түрінде кредиторлар алдында борышқа қызмет көрсету бойынша едəуір шығындарға кезігеді. Корпорация капиталының құны лизингтік операциялары тиімділігінің, яғни сатып алынатын құрал-жабдықтың ақысын бір рет төлеу мен оны кейін сатып алу шартында ұзақ мерзімге жалға алу (қаржы лизингі) арасындағы таңдауды өтеудің сипат белгісі болып табылады. Егер лизингке қызмет көрсету құны корпорация капиталының бағасынан асып кетсе, онда қаржы лизингін қолдану тиімсіз болады. Мұндай жағдайда сатып алынатын құрал-жабдықтың бір реттік төлемін жасаған тиімді болады. 5. Капитал құнымен компанияның нарықтық бағасының деңгейі өлшенеді. Капитал бағасының төмендеуі фирманың нарықтық бағасының өсуіне алып келеді, жəне керісінше. Əсіресе, бұл тəуелділік акционерлік қоғамның (АҚ) қызметінен айқын көрінеді, оның акциялар бағасы қор нарығында ұдайы көтеріледі немесе төмендейді, ол қоғам капиталының құнына əсер етеді. Сəйкесінше, капитал құнын басқару фирманың нарықтық бағасын көтерудің қажетті шарты болып табылады. Капитал бағасын басқару кезінде келесі қағидалар (ережелер) сақталуы тиіс: Капитал құнын элементтер бойынша бағалау қағидасы. Осындай нақты нысанда əрекет етуінің ұзақтығы бойынша корпорацияның активтері мен пассивтері ұзақ мерзімді жəне қысқа мерзімді деп бөлінеді. Пассивтердің белгілі бір элементін активтерді қаржыландыруға жұмылдыру белгіленген шығындармен байланысқан :– Акционерлерге – дивиденд; – Корпоративті облигациялардың иеленушілеріне – пайыздарды; – Банктерге – олардың несиелерді ұсынуы үшін пайздарды жəне т.б. төлеу керек. Бұл көздердің құрылымы маңызды түрде ерекшеленеді жəне кəсіпорын мен кəсіпкерлік қызмет саласына байланысты ерекшеленеді. Сонымен қатар, қаржының əрбір көзінің өз бағасы бар, сондықтан да капитал бағасын орташа арифметикалық өлшенген шама формуласы бойынша анықтайды. Қаржының кейбір көздері үшін капитал бағасын дəл анықтауға болады (акционерлік капитал бағасы, банктік кредит жəне т.б.). Басқа көздері бойынша мұндай есептеулерді жүргізу қиынырақ (мысалы, жинақталған пайда баптары, кредиторлық берешек бойынша). Ақшалай ресурстардың белгіленген көлемін тарту үшін төленуі тиіс осы көлемге қатысты пайыздармен өрнектелген ақшалай қаражаттардың жалпы шамасы капитал бағасы деп аталады. Қосымша акцияларды орналастыру арқылы қоғамның жарғылық капиталын ұлғайту туралы шешім төмендегілерді анықтайды: – орналастырылған жай жəне артықшылықты акциялар санатындағы (типтегі) жарияланған акциялар саны шегінде осы санаттағы қосымша акциялар саны; – Қосымша акцияларды орналастыру əдісі жəне бағасы; – Жазылым арқылы орналастырылған қосымша акцияларды төлеу формасы; – Орналастырудың өзге талаптары.Осы Қосымша акцияларды орналастыру немесе олардың номиналды құнын ұлғайту арқылы қоғамның жарғылық капиталын ұлғайту оның мүлкі есебінен ғана жүзеге асырылады. Қоғамның мүлкі есебінен жарғылық капиталды ұлғайту сомасы таза активтер құны жəне оның жарғылық пен резервтік капиталының шамасы арасындағы айырмадан аса алмайды. Қосымша акцияларды орналасыру арқылы қоғам мүлкі есебінен жарғылық капиталды ұлғайтқан жағдайда, бұл акциялар барлық акционерлер арасында бөлінеді. Бұл жағдайда олардың əрқайсысына, оларға тиесілі акциялар санына пропорционал көлемде акционерлерге тиесілі акциялар санатындағы акцияларды бөліп береді. Нəтижесінде бөлінетін акциялардың туындауына алып келетін қосымша акцияларды орналастыру арқылы қоғам мүлкі есебінен жарғылық капиталды ұлғайтуға жол берілмейді. 2. Капиталдың безбенделген орташа құны Капиталды (баланс пассивін) басқару оның құнын бағалау арқылы жүзеге асырылады. Мұндай бағалау тұжырымдамасы капитал өндірісі факторларының бірі деген тұжырымдамасынан шығады, ол корпоративті топтың инвестициялық шығындары деңгейіне маңызды түрде ықпал етеді. Шетелдік экономистер капитал құнын əртүрлі түсіндіреді. Мысалы, Ф. Ли Ченгтің жəне Д. И. Финнертидің пікірінше, «капиталды тарту шығындарын немесе капитал құнын бағалау инвестициялық шешімдерді қабылдау процесінің маңызды сатысы болып табылады. Осы орайда қаржы менеджментінің басты мақсаты компания құнын барынша жоғарылату, ал осы мақсатқа жету əдістерінің бірі – шығындарды, соның ішінде капитал тарту шығындарын азайту». Инвестициялық ресурстардың алыну көзіне жататындар: бөлінбеген пайда, банк кредиттері, акциялар эмиссиясы. Əрбір алыну көзіне белгілі бір тəуекел, сəйкесінше, инвестициялық тəуекелді өтеу үшін рентабельділіктің талап етілетін норманың əр алуан мəні сəйкес келеді. Сонымен қатар, өтеу мынаны болжайды, яғни инвестициялардың күтілетін табыстылығы инвестициялық ресурстарды тартушығындарынан жоғары болады. Инвестициялаудың негізгі аспектісі – нақты жобаларды немесе қаржы активтерін таңдау, олардан түскен табыс тəуекелі өтемақысын қамтамасыз етеді жəне компанияның акционерлік капиталы құнын ұлғайтады. С. Росстың пікірінше, «капитал құны, ең алдымен, заемдардың алыну көзіне емес, заемдарды пайдалану əдісіне тəуелді болады». Инвестицияланған капитал құны оны орналастырумен байланысқан тəуекел дəрежесіне тəуелді болатындығын ескеру керек. Корпорация меншікті қаржылар мен заемдарды пайдаланған кезде капиталдың жалпы құны акция иеленушілерге жəне кредиторларға өтемақыны төлеуге арналған жиынтық пайдаға тең болады. Басқаша айтқанда, капитал құны акционерлік капитал құнын жəне копорацияның борыштық міндеттемелері бағасын көрсетеді. Ван Хорн былай дейді, яғни «капитал құны – қаржыландырудың əр алуан типтеріне арналған дəл немесе болжанатын пайда». Капиталдың жалпы құны – бұл жекелеген құндардың орташа өлшенген шамасы». Əрі қарай Ван Хорн кейбір шектеулерді енгізеді, олардың қажеттілігі келесі жағдайлармен түсіндіріледі. Корпорация үшін қаржының шоғырланғаны маңызды. Сондықтан да капитал құны инвестициялық шешімдерді қабылдау критерийі ретіндегі капиталдың жалпы құны төмендегі жағдайларда ғана қолданылады: – Компания активтері тəуекел тұрғысынан бірдей; – Бағаланатын жəне қарастырылатын инвестициялық ұсыныстардың бірдей тəуекел дəрежесі бар. Егер инвестициялық ұсыныстардың əр алуан дəрежесі болса, онда компания үшін қажетті пайда нормасы шешімдерді қабылдау үшін сипатбелгі болып саналмайды. Келтірілген тұжырымдамалар жеткілікті дəрежеде негізделген жəне дамыған типтегі нарықтық экономикада тəжірибелік қолданысқа түсуге құқылы. Капитал оның меншіктенушілерінің ағымдағы жəне болашақ кезеңдердегі əл-ауқатының көзі болып табылады. Капитал – корпорацияның (фирманың) нарықтық құнының басты өлшеуіші. Бұл ең алдымен таза активтер көлемін анықтайтын меншікті капиталға қатысты. Сонымен қатар, қолданылатын меншікті капитал құны қосымша пайда əкелетін заемдық капиталды тарту параметрлерін сипаттайды. Капитал құнымен компанияның нарықтық бағасының деңгейі өлшенеді. Капитал бағасының төмендеуі фирманың нарықтық бағасының өсуіне алып келеді жəне керісінше. Əсіресе, бұл тəуелділік акционерлік қоғамның (АҚ) қызметінен айқын көрінеді, оның акциялар бағасы қор нарығында ұдайы көтеріледі немесе төмендейді, ол қоғам капиталының құнына əсер етеді. Сəйкесінше, капитал құнын басқару фирманың нарықтық бағасын көтерудің қажетті шарты болып табылады. Капитал бағасын басқару кезінде келесі қағидалар (ережелер) сақталуы тиіс: – Капитал құнын элементтер бойынша бағалау қағидасы. Осындай нақты нысанда əрекет етуінің ұзақтығы бойынша корпорацияның активтері мен пассивтері ұзақ мерзімді жəне қысқа мерзімді деп бөлінеді. Пассивтердің белгілі бір элементін активтерді қаржыландыруға жұмылдыру белгіленген шығындармен байланысқан: – Акционерлерге – дивиденд; – Корпоративті облигациялардың иеленушілеріне – пайыздарды; – Банктерге – олардың несиелерді ұсынуы үшін пайыздарды жəне т.б. төлеу керек. Бұл көздердің құрылымы маңызды түрде ерекшеленеді жəне кəсіпорын мен кəсіпкерлік қызмет саласына байланысты ерекшеленеді. Сонымен қатар, қаржының əрбір көзінің өз бағасы бар, сондықтан да капитал бағасын орташа арифметикалық өлшенген шама формуласы бойынша анықтайды. Қаржының кейбір көздері үшін капитал бағасын дəл анықтауға болады (акционерлік капитал бағасы, банктік кредит жəне т.б.). Басқа көздері бойынша мұндай есептеулерді жүргізу қиынырақ (мысалы, жинақталған пайда баптары, кредиторлық берешек бойынша).Ақшалай ресурстардың белгіленген көлемін тарту үшін төленуі тиіс осы көлемге қатысты пайыздармен өрнектелген ақшалай қаражаттардың жалпы шамасы капитал бағасы деп аталады. Қосымша акцияларды орналастыру арқылы қоғамның жарғылық капиталын ұлғайту туралы шешім төмендегілерді анықтайды:– орналастырылған жай жəне артықшылықты акциялар санатындағы (типтегі) жарияланған акциялар саны шегінде осы санаттағы қосымша акциялар саны; – Қосымша акцияларды орналастыру əдісі жəне бағасы; – жазылым арқылы орналастырылған қосымша акцияларды төлеу формасы;– орналастырудың өзге талаптары. Осы Қосымша акцияларды орналастыру немесе олардың номиналды құнын ұлғайту арқылы қоғамның жарғылық капиталын ұлғайту оның мүлкі есебінен ғана жүзеге асырылады. Қоғамның мүлкі есебінен жарғылық капиталды ұлғайту сомасы таза активтер құны жəне оның жарғылық пен резервтік капиталының шамасы арасындағы айырмадан аса алмайды. Қосымша акцияларды орналасыру арқылы қоғам мүлкі есебінен жарғылық капиталды ұлғайтқан жағдайда, бұл акциялар барлық акционерлер арасында бөлінеді. Бұл жағдайда олардың əрқайсысына, оларға тиесілі акциялар санына пропорционал көлемде акционерлерге тиесілі акциялар санатындағы акцияларды бөліп береді. Нəтижесінде бөлінетін акциялардың туындауына алып келетін қосымша акцияларды орналастыру арқылы қоғам мүлкі есебінен жарғылық капиталды ұлғайтуға жол берілмейді. Мақсатты пайдаланылуы бойынша резервтік капиталды пайдалану нəтижесінде оның азаюы келесі есеп беру кезеңдерінде толық есептеуді талап етеді. Акционерлік қызметкерлер қорындағы ақша есебінен сатып алынған акцияларды қоғам акционерлеріне төлем үшін сату кезінде түскен қаржы резервтік капиталды қалыптастыруға жіберіледі. Егер жоба бойынша табыстылықтың ішкі мөлшері капитал құнының көрсеткішінен төмен болса, онда мұндай инвестициялық жоба жүзеге асыруға қабылданбайды. Осылайша, КБОҚ (капиталдың безбенделген орташа құны) инвесторлар өздері салған салымдарынан алуды күтетін пайданың ең төмен мөлшері болып табылады, яғни жүзеге асырылу үшін таңдалып алынған жобалар КБОҚ-ның құнын қамтамасыз етуі тиіс. Капиталдың безбенделген орташа құны қаржы құралдарының: ● акционерлік капиталдың; ● облигациялық қарыздардың; ● банктік кредиттің; ● кредиторлық берешектің; ● бөлінбеген пайданың əртүрлі көздері мен түрлерін тартудың жеке құнының орташа өлшенген мөлшері ретінде есептеледі. КБОҚ-ның есептеуге арналған стандартты формула: КБОҚ =∑ Бі * Yі , мұнда: Бі – белгілі бір дереккөздің бағасы; Үі – белгілі бір дереккөздің олардың жалпы көлеміндегі үлес салмағы (бірлік үлесінде); n – дереккөздердің саны Капитал құрылымын оңтайландыру корпорация қаржысын басқару үдерісіндегі ең күрделі рəсімдердің бірі. Капитал құрылымын оңтайландыру үдерісі: бірнеше кезеңдегі капитал құрамын талдау; капитал құрылымын анықтайтын факторларды бағалау сияқты тізбектілікпен жүзеге асырылады. Осы факторларды ескере отырып, капитал құрылымын басқару екі негізгі міндетті шешуді: меншікті жəне қарыз капиталды пайдалануда қолайлы үйлесімді анықтауды; қажет болған жағдайда ішкі жəне сыртқы капиталды тартуды қамтамасыз етуді болжайды жүктеу/скачать 0,57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|