55.Аминотрансферазалар. Құрылысы (кофермент құрамына кіретін В6 витаминінің құрылысы), катализдік әсері. Қан сарысуында аминотрансферазаларды (АЛТ, АСТ ) анықтаудың маңызы.
Аминотрансферазалар амин қышқылдарындағы амин тобынкето қышқылдарына тасымалдап, жаңадан сәйкес амин қышқылы мен кето қышқыл түзеді. Екікомпонентті, Ко – пиридоксальфосфат (В6 витамині + Н3РО4):
Аминотрансферазаларкатализдейтін реакциялардықайта аминдену (трансаминдену) деп атайды, реакциялар –қайтымды.
Аминотрансферазалардың 20 -н астам түрі бар, 2 өкіліне тоқталамыз:
Аланинаминотрансфераза (АЛТ)
Аспартатаминотрансфераза (АСТ)
АЛТ және АСТ органдық арнайылығы бар ферменттер.
Бауыр ауруларында (гепатит, сарғыштану) қанда АЛТ активтілігі артады.
Миокардинфарктысы кезінде қандаАСТ активтілігі артады.
Сондықтан бұл ферменттерді анықтаудың диагностикалық маңызы бар.
56.Метилтрансферазалар. Вс және В12 витаминдерінің құрылысы туралы түсінік, олардың ролі. Катализдейтін реакциялары (мысалмен түсіндіру).
Метилтрансферазалар метилденуреакцияларын тездетеді,яғниметил тобынтасымалдайды.
Коферменті ТГФҚ(тетрагидрофоль қышқылы)- Вс витаминінің г идроксилденген туындысы, екі компонентті фермент.
57. Ацилтрансферазалар. НSKoA-ның құрылысы туралы (В3 вит.) және ролі. Ацилтрансферазалар катализдейтін реакциялары.
Трансферазалар биохим реакцияларда атомдар тобын ж/е молекула қалдықтарын алмастырып ауыстыратын фермент.Олар өздері тасымалдайтын топтарға байланысты
Ацилтранфераза,метилтрансфераза,фосфотранферазалар болып бөлінеді.
-карбон қышқылдарының, әсіресе, сірке қышқылының қалдықтарын тасымалдайды.(сірке қышқылының қалдығын тасымалдаса, ацетилтрансферазалар деп атайды).
Ацилтрансферазалар - екікомпонентті, Ко – кофермент А немесе коэнзим А (НSKoA). НSKoA-ң құрамын Ф.Линен анықтады.
Ацилдеуші кофермент деген ат бұл қосылыстың ацетил және ацил қалдықтарының активтенуі мен тасымалдануын катализдейтін реакцияларға қатысуымен байланысты. НSKoA құрамы:
3/- фосфоаденозин-5/-дифосфат,
пантотен қышқылы (В5 витамині), тиоэтиламин. 58) Фосфотрансферазалар. Құрылысы, катализдік әсері. Креатинфосфокиназы (КФК) анықтаудың диагностикалық маңызы
бір компонентті;
көпшілігінің төртіншілік құрылымы бар (бірнеше суббірліктен тұрады);
аллостерикалық орталығы бар (зат алмасуда лимиттеуші роль атқарады);
aктивтенуі үшін магний ионы (Mg2+) қажет.
Белгілі бір затқа фосфор қышқылын қосу фосфорлану деп аталады. Бұл реакцияларда субстраттың құрылымы өзгеріп, ол активтенеді де, реакцияға түсуге қабілеттілігі артады, сондықтан фосфотрансферазаларды киназалар деп те атайды. Ферментті атағанда субстраттың атына киназа жалғанады.
Фосфор қышқылының қалдығы макроэргиялық байланысты () сақтап тасымалданса, реакция – қайтымды; байланыс сақталмаса – қайтымсыз.
Киназалар катализдейтін реакцияларда фосфор қышқылының доноры:
АТФ;
жоғары энергетикалық субстраттар. Креатинкиназа ( креатинфосфокиназа , КФК )
-АТФпенкреатинненкреатинфосфаттыңжоғары энергетикалық қосылысының түзілуін катализдейтінфермент, оны дененің жоғарылауы кезінде дене тұтынатын.Жүрек бұлшықетінің, қаңқа бұлшықетінің,мидың,қалқанша
безінің,өкпеніңжасушаларында болады.. Креатинкиназаның келесі изоферменттерінің (фракцияларының) клиникалық маңызы зор: КК-МБ (молекуланың суббірліктерінің аты бойынша; миокард жасушалары зақымданған кезде өзгеретін жүрек изоферменті), КК-ВБ (мидың изоферменті). ми жасушаларының патологиясы), КК-ММ (қаңқа бұлшықетінде орналасқан бұлшықет изоферменті).
Достарыңызбен бөлісу: |
