1. Орталық нерв жүйесі құрылымының жалпы жоспары, құрылымы, бөлімдері және маңызы мен қызметтері 1


Ортақ соңғы жолдың принциптері, жалпы соңғы жол үшін күрес, күш



Pdf көрінісі
бет20/64
Дата15.04.2023
өлшемі1,44 Mb.
#83236
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   64
Байланысты:
физиология рк 2

10.Ортақ соңғы жолдың принциптері, жалпы соңғы жол үшін күрес, күш 
/ маңыздылық факторы. Реципрокты иннервация. 
Жалпы соңғы жолдың принципі: орталық жүйке жүйесіне келетін импульстар, әр 
түрлі рецепторлар жалпы эфферентті нейрондарға бірігіп, бірдей рефлекстер тудыруы 
мүмкін. Сол мотонейрон әр түрлі рефлекторлық доғаларға енгізілуі керек. Бұл 
эфферентті нейрондар рефлекстердің алуан түрлілігіне арналған ортақ соңғы жолды 
құрайды және оларды интеркалярлық (аралық) нейрондар арқылы алуан түрлі 
рецепторлық аппаратпен байланыстыруға болады.
Бұл принципті көрнекті ағылшын физиологы Чарльз Скотт Шеррингтон 1896 жылы 
ашты және зерттеді. Ол жүйке орталықтарында қоздырғышты бұлшықетке жеткізетін 
эфферентті(әкететін) нейрондар санынан гөрі афферентті (әкелетін) жасушалардың 
саны көп болатынын анықтады. Нейрондар арасында «жалпы соңғы жол үшін» күрес 
жүреді, яғни, олардың қозуын эфферентті нейрондарға беру үшін күрес болады. 


21 
Сондықтан жұлын мотонейроны түрлі рефлекстерге қатысады, яғни мотонейрон 
көптеген рефлекстердің соңғы жалпы жолы болып саналады. Жан жақтан жиналған 
серпіністер мотонейронға таласады. Осындай жағдайда дәл сол сәтте тіршілік үшін 
маңызды және күшті серпіністер жеңеді, олар мотонейронға ие болады. Бұл қағида 
«Шеррингтон воронкасының» бейнелі атауын алды. 
Кері байланыс принципі. Көптеген рефлекстерді түзету кері афференттіліктің 
қатысуымен жүзеге асырылады, бұл кері байланыс күтілетін нәтижеге қол жеткізу және 
іс-әрекеттерді үйлестіру орталығы үшін қажет. 
Реципрокты иннервация (латын тілінен аударғанда - кері, өзара), конъюгаттық 
иннервация, антагонистік бұлшықеттердің үйлесімді қызметін қамтамасыз ететін 
қозғалтқыш әрекеттерін үйлестірудің рефлекторлы механизмі (мысалы, бірлескен 
иілгіш топтың бір уақытта қысқаруы және оның экстензорларының босаңсыуы). 
Реципрокты иннервация мәні белгілі бір бұлшықеттерді нервтендіретін жүйке 
жасушалары тобындағы рефлекторлы қозудың реактивті, яғни конъюгатамен, 
антагонистермен 
функционалды 
түрде 
байланысқан 
басқа 
жасушалардағы 
белсенділіктің тежелуімен жүретіндігінде, бұл олардың босаңсуына әкеледі.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   64




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет