1. Орталық нерв жүйесі құрылымының жалпы жоспары, құрылымы, бөлімдері және маңызы мен қызметтері
жүктеу/скачать 218,56 Kb.
|
1. Îðòàëû? íåðâ æ?éåñ³ ??ðûëûìûíû? æàëïû æîñïàðû, ??ðûëûìû, á?ë³
- Бұл бет үшін навигация:
- Жүйке жүйесі бөлінеді
- Синапстар арасында пайда болуы мүмкін
|
1. Орталық нерв жүйесі құрылымының жалпы жоспары, құрылымы, бөлімдері және маңызы мен қызметтері. (Уникальность - 98.56%) Жүйке жүйесі барлық мүшелер жүйелерінің үйлесімді жұмысын, ағзаның сыртқы ортамен байланысын, оның ішкі ортасының тұрақты құрамын сақтауды бақылайды, үйлестіреді және реттейді. Жүйке жүйесі бөлінеді: орталық (ми мен жұлыннан түзілген) перифериялық (тамырлары, бұтақтары және жүйке ұштары, сондай-ақ жүйке түйіндері немесе ганглиялары бар ми мен жұлын нервтерінен тұрады): қаңқа бұлшықеттерін қоздыратын перифериялық жүйке жүйесінің бөлігі соматикалық жүйке жүйесі деп аталады ішкі ағзалардың, қан айналымы мен эндокриндік жүйелердің иннервациясына, метаболизм процестерін реттеуге жауап беретін перифериялық жүйке жүйесінің тағы бір бөлігі вегетативті немесе автономды жүйке жүйесі деп аталады: парасимпатикалық және симпатикалық. Нейрон денесінен басқа жүйке жасушаларына жүйке импульсін беретін ұзын жалғыз процесс аксон деп аталады. Аксондар байламдарға біріктіріліп, нервтерді құрайды. нейронның денесіне импульс жүргізілетін қысқа процестер дендриттер деп аталады. Олар бір немесе бірнеше болуы мүмкін. Нейрондық-бірімен синапсами – кеңістігімен арасындағы көршілес жасушалары, онда жүзеге асырылады химиялық беру нейрондық серпін бір нейрон басқа. Синапстар арасында пайда болуы мүмкін: бір нейронның аксоны және екіншісінің денесі, аксонами және дендритами көршілес нейрондық, нейрондардың аттас процестері. Синапстардағы импульстар нейротрансмиттердің көмегімен беріледі-биологиялық белсенді заттар-норепинефрин, ацетилхолин және т.б. медиаторлардың молекулалары жасуша мембранасымен әрекеттесу нәтижесінде оның Ca2+, K+ және Cl-иондары үшін өткізгіштігін өзгертеді. Бұл нейронның қозуына әкеледі. Қозудың таралуы жүйке тінінің өткізгіштік сияқты қасиетімен байланысты. Бар синапсы, олар беруді тежейді нейрондық серпін. Олар атқаратын функцияға байланысты нейрондардың келесі түрлері бөлінеді: - сезімтал немесе рецепторлық, олардың денелері орталық жүйке жүйесінен тыс орналасқан. Олар береді серпіліс рецепторлардың ОЖЖ; - қоздырғышты сезімталдан атқарушы нейронға беруді жүзеге асыратын кірістіру. Бұл нейрондар орталық жүйке жүйесінде жатыр; - денелері орталық жүйке жүйесінде немесе симпатикалық және парасимпатикалық түйіндерде орналасқан атқарушы немесе қозғалтқыш. Олар импульстарды орталық жүйке жүйесінен жұмыс органдарына беруді қамтамасыз етеді. Жүйке реттелуі рефлексивті түрде жүзеге асырылады. Рефлекс-бұл жүйке жүйесінің қатысуымен болатын тітіркенуге дененің реакциясы. Тітіркену кезінде пайда болған жүйке импульсі рефлекторлық доға деп аталатын белгілі бір жолдан өтеді. Қарапайым рефлекторлық доға екі нейроннан тұрады – сезімтал және мотор. Рефлекторлық доғалардың көпшілігі бірнеше нейрондардан тұрады. Рефлекторлық доға көбінесе келесі сілтемелерден тұрады: рецептор-тітіркенуді қабылдайтын жүйке аяқталуы. Мүшелерде, бұлшықеттерде, теріде және т. б. орталық жүйке жүйесіне импульс беретін сезімтал нейрон вставочный нейрон жатқан ОЖЖ-нің (бас немесе жұлынның) импульсті атқарушы органға немесе безге беретін атқарушы (моторлы) нейрон. Соматикалық рефлекторлық доғалар мотор рефлекстерін жүзеге асырады. Вегетативті рефлекторлық доғалар ішкі ағзалардың жұмысын үйлестіреді. Рефлекторлық реакция қозу ғана емес, сонымен қатар тежелу, яғни пайда болған қозудың кідіруі немесе әлсіреуі болып табылады. Қозу мен тежелудің өзара байланысы дененің келісілген жұмысын қамтамасыз етеді. Тітіркенуге жауап ретінде жүйке тіндері қозу күйіне енеді-бұл органның қызметін тудыратын немесе күшейтетін процесс. Өткізгіштік-жүйке тінінің қозуды беру қасиеті. Қозу жылдамдығы 0,5-тен 100 м/с-қа дейін және жүйке талшығының түріне байланысты. Максималды жылдамдықпен қозу бұлшықеттерде пайда болатын сезімтал талшықтар мен қаңқа бұлшықеттерінің мотор талшықтары арқылы өтеді. Сенсорлық және қысым сезімдерін (теріден) өткізетін сезімтал талшықтар аз өткізгіштікке ие: импульс жылдамдығы-50 м/с. ауырсыну сигналын беретін талшықтар бойымен қозу 1 м/с жылдамдықпен жүреді. Қозу жүйке талшықтары арқылы оқшауланады және бір талшықтан екіншісіне өтпейді, бұл жүйке талшықтарын жабатын миелин мембраналарына кедергі келтіреді. Қозу жүйке жасушасының мембранасының екі жағында (және оның процестерінде) аниондар мен катиондардың концентрациясын өзгерту процесіне негізделген — электрохимиялық потенциалдың дамуы. жүктеу/скачать 218,56 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|