1. Психология пәнінің зерттеу объектісі мен міндеттері
Қиял түсінігі, түрлері мен жасалынуы. Елес анықтамасы мен түрлері
жүктеу/скачать 0,64 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 12.Сана-психика дамуының жоғары сатысы
| 11.Қиял түсінігі, түрлері мен жасалынуы. Елес анықтамасы мен түрлері
Қиял- сыртқы дүние заттары мен құбылыстарының субъективтік образдарын қайтадан жаңартып, өндеп, бейнелеуде көрінетін, тек адамға ғана тән психикалық процесс Қиял- сыртқы орта заттары мен құбылыстарын өзгертіп бейнелеу,яғни,табиғатта жоқ заттың бейнесінің жасалынуы. Қиялға мысал:ұшаққа,поездға отыра алуымыз(қиялдың нәтижесі) Адамның жеке басына тән,өзінің болашақ арманы,мақсаты,жоспарын жүзеге асыру. Қиялдың түрлері: Ырықты қиял(активті қиял) Ырықсыз қиял(пассив қиял) Арман Шығармашылық қиял Жасампаз қиял Қиялдың жасалынуының негізгі төрт тәсілі бар: Схематизация Аглютинация Типизация Гиперболизация Дәл қазір қабылданбайтын заттармен құбылыстардың миға түскен бейнесін елес деп атаймыз Елес- сыртқы дүние заттары мен құбылыстары сезім мүшелеріне әсер ету арқылы жасалынған нақты бейнелерінің қайта жаңғыру процесі. Елеске мысал:белгілі бір оқиғаны естігенде,кітапты(әдебиетті)оқыған кездегі ,сондағы персонаждың(кейіпкер) іс-әрекетінің көз алдымызда визуалды келуі. Жалпылама түрде: Бірегей елес Жалпы елес Ерік күшінің көріну дәрежесі бойынша: Ырықты Ырықсыз Ұзақтығы бойынша: Қысқа мерзімді елес Ұзақ мерзімді елес 12.Сана-психика дамуының жоғары сатысы Психика – тіршілік дамуының белгілі бір сатысында тірі организм мен сыртқы ортаның өзара қатынасын білдіретін бейнелеудің айрықша түрі. Психиканың алғашқы ең қарапайым түрі жәндіктерге тән. Психиканың ең жоғарғы формасы – адамның санасы. Сана –адамның қоғамдық тарихи дамуының жемісі. Психика – айналадағы объективтік шындықтың біздің жоғары сатыда жетілген жүйке жүйемізде бейнеленуі. Адам дүниені бейнелеудің ең жоғарғы сатысы – санаға ие болады. Сана – тек адамға тән қасиет. Психика,сана – материяның ең жоғарғы түрде дамыған жемісі және әрекеті. Адам санасы – оның іс - әрекеті мен мінез –құлығын реттеудің ұғымдық тетігі. Сана адамның іс - әрекетке келуіне себептік ықпал жасап, әрі бағдар бере отырып, сол іс - әрекетте қалыптасады және көрінеді. Адамның психикалық іс-әрекеті және оның психикасы бірдей уақытта үш өзара байланысты денгейде қызмет етеді: бейсана, астар сана, ашық сана. Бейсана деңгейі – адамда, жануарлар әлемінде тума инстинтктті – рефлекторлы қалыптасады. Бұл деңгейдегі барша әрекет-қылықтар биологиялық тетіктер арқылы реттеледі. Олардың бәрі биологиялық қажеттеліктерден туындайтын әрекеттер(қоректену, қорғану, ұрпақ қалдыру). Астар сана деңгейі – жеке тұлғаның тәжірибесінде жалпыланып, автоматтық күйге енген әрекет-қылық формалары- ептіліктері, дағдылары, әдеттері, сезімдік көрегендігі (интуция). Ашық сана деңгейі – бұл тұлғаның білімдері мен мәдени әлеуметтену саласы. Ол көп жағдайларда адамның тума, табиғи құмарлықтары мен әдеттерін қадағайлайды, әрі шегеріп отырады. жүктеу/скачать 0,64 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|