12. Биліктің қызметтері мен жіктелуі. Саяси билік пен мемлекеттік биліктің айырмашылығы.
Биліктің мәні
Вебер тұжырымдайтын биліктің анықтамасы саяси биліктің мәнін сипаттайтын маңызды ережелерді анықтауға көмектеседі:
1. Саяси билік "өз еркімен", яғни Мемлекетті пайдалануды немесе оған ықпал етуді көздейтін ерік-жігермен байланысты.
2. Өз еркіңізді орындау үшін кез-келген мүмкіндік қолданылады, "мұндай мүмкіндік қандай болмасын". Саясатта бұл мүмкіндіктер саяси көзқарастар мен бағалауды көбейтуге, көпшіліктің саяси мінез-құлқына әсер етуге мүмкіндік беретін бұқаралық ақпарат құралдарына экономикалық тәуелділікке немесе психологиялық тәуелділікке негізделуі мүмкін.
3. Өзінің саяси ерік-жігерін жүргізу "осы әлеуметтік қатынастардың ішінде" жүреді. Бұл әлеуметтік қатынастардың әртүрлі түрлерінде, әртүрлі қоғамдарда саяси мақсаттарға жету үшін әртүрлі нысандар, әдістер, қарқын, тартылған құралдар қолданылатынын білдіреді. Билік оның алдында тұрған міндеттерді шешу үшін кез-келген мүмкіндікті пайдалануды қамтығанына қарамастан, оның дәстүрлерін, әлеуметтік моральды және заңды белгілейтін белгілі бір шектеулері бар.
4. Саяси билікті түсіну үстем күштердің еркі бағыныштылардың қарсылығына қайшы келетіндігімен байланысты. Билікке қарсылық, оған қарсы тұрудың жақсы себептері бар: көпшіліктің билік пен оларды жүзеге асыратын субъектілерді басқаруға "құқығын" мойындамауы (яғни, биліктің заңсыздығы); билік қабылдаған шешімдердің баламасыздығы; инновацияларды енгізу, Саяси модернизация, бүкіл қоғамды төңкеріс немесе реформалау болсын, дәстүрді, әдеттегі өмір салтын бұзатын кез келген нәрсе; саясаттың қоғам мүшелерінің көпшілігінің маңызды қажеттіліктеріне сәйкес келмеуі.
3аң шығарушы билік (парламент) заң шығарумен, оны бекіту, өзгерту немесе жоюмен айналысады. Ол заң қабылдайды, салық салуды анықтайды, үкіметті тағайындайды, бюджетті бекітеді, соғыс ашып және армияны қамтамасыз етеді, сауданы реттейді, сотты ұйымдастырады, халықаралық келісім-шарттарды қабылдайды, саясатгың маңызды ішкі және сыртқы бағытын айқындайды. Оның жұмысына конституция атынан ерекше органдар (конституциялық қадағалау, конституциялық сот) бақылау жасайды.
Достарыңызбен бөлісу: |
