Аминқышқылдардыатау үшін номенклатураның үш түрі қолданылады - тривиальды , ұтымды және IUPAC.
Жүйелік номенклатура (IUPAC) бойынша амин қышқылдарының атаулары амин префиксін қосу және карбоксил тобына қатысты амин тобының орнын көрсету арқылы сәйкес қышқылдардың атауларынан жасалады .
Көміртек тізбегінің нөмірленуі карбоксил тобындағы көміртек атомынан басталады.
Рационалды номенклатураға сәйкес амино префиксі карбон қышқылының тривиальды атауына қосылады, бұл грек алфавитінің әрпімен амин тобының орнын көрсетеді.
α - қалдықтары белоктардың құрамына кіретін аминқышқылдарының формулалары мен атаулары
Егер амин қышқылдарының молекуласында екі амин тобы болса, оның атында диамино префиксі қолданылады , үш NH 2 тобы триамино және т.б.
Екі немесе үш карбоксил тобының болуы атауда суффикс арқылы көрсетіледі - диин немесе үш қышқылы .
Изомерия. Аминқышқылдары үшін изомерияның екі түрі белгілі : құрылымдық және кеңістіктік (оптикалық изомерия).
Құрылымдық изомерия
Құрылымдық изомерия көміртек қаңқасының құрылымдық ерекшеліктерімен және функционалдық топтардың өзара орналасуымен байланысты.
1. Көміртек қаңқасының изомериясы
2. Амин тобының орналасу изомериясы
Оптикалық изомерия
2 N-CH 2 -COOH глициннен басқа барлық α -амин қышқылдары асимметриялық көміртегі атомын (а-атом) қамтиды және оптикалық изомерлер (айна антиподтары) түрінде болуы мүмкін.
Аминқышқылдарды алу әдістері
Көптеген аминқышқылдарын химиялық реакциялардан немесе белоктардың гидролизінен алуға болады .
1. Радикалдағы галоген туындылары арқылы карбон қышқылдарынан
1 кезең Карбон қышқылдарының галогенденуі
2 кезең α - галокарбон қышқылдарының аммиактың артық мөлшерімен әрекеттесуі ( аммонолиз ) Екінші кезеңде галокарбон қышқылдарындағы галоген атомы амин тобымен ауыстырылады. Бұл жағдайда бөлінетін хлорсутек аммиактың артық мөлшерімен аммоний хлоридіне байланысты:
2. Пептидтер мен белоктардың гидролизі
α-аминқышқылдары пептидтер мен белоктардың гидролизі кезінде түзіледі.
α -аминқышқылдарының күрделі қоспалары әдетте белоктардың гидролизі кезінде түзіледі, алайда арнайы әдістерді қолдана отырып, бұл қоспалардан жеке таза аминқышқылдарын бөліп алуға болады.
3. Нитро алмастырылған карбон қышқылдарының тотықсыздануы (әдетте ароматты аминқышқылдарын алу үшін қолданылады)
4. Микробиологиялық синтез
тіршілік әрекеті кезінде қоректік ортада белгілі бір α - амин қышқылын өндіру қабілетіне негізделген .
Ақуыз құрамына кірдің аминқышқылдар
маңыздысы тіршілік иелерінің генетикалық кодында қолданылатын 20 аминқышқылдары . Оның ішінде 20 протеиногенді wα-амин қышқылдары салынған Жер бетіндегі барлық организмдердің ақуыздары . Біз осы аминқышқылдарының ең маңыздыларын тізімдейміз ( Википедиядағы толық тізім w ):