1-сұрақ. Органикалық қосылыстардың және реакциялардың классификациясы


+I эффект немесе оң индуктивті әсер



бет6/44
Дата03.02.2023
өлшемі16,88 Mb.
#65008
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   44
+I эффект немесе оң индуктивті әсер
Электртеріс атом көміртегі атомдарының тізбегіне қосылған кезде, электрондар шығарылады, өйткені алкил топтары сияқты кейбір топтар электрондарды босату сипатына ие.
-I эффект немесе теріс индуктивті әсер
Электртеріс атом көміртек атомдарының тізбегіне қосылғанда, оң заряд басқа атомға ауысады және бұл электрондарды тартып алу эффектісі және оны – I эффект деп те атайды.
Индуктивті әсерге қатысты молекулалардың тұрақтылығы
Молекуланың оң зарядын арттырған кезде оң зарядты атомға -I эффектісі болса, онда -I эффектісі молекуланың тұрақтылығын төмендетеді.

Ал екінші жағынан, теріс зарядталған атом болса, тепе-теңдік -I эффектісіне байланысты артады, өйткені зарядтағы диспропорция азаяды.


Мезомерлік эффект
Мезомерлік эффект - Бұл химиялық қосылыстағы функционалдық топтарға ие болатын қасиет. Конъюгацияланған жүйенің атомдары арасында электрондардың тасымалдануы немесе pi-байланыстың электронды тасымалдануы арқылы пайда болатын полярлық мезомерлік эффект деп аталады. Басқа немесе қарапайым сөзбен айтқанда, оны пи-электрондар орбиталардың конъюгацияланған жүйесінде орынбасар тобына қарай немесе алыстаған кезде пайда болатын құбылыс ретінде сипаттауға болады. Мезомерлік әсер молекулаларда резонанс тудырады. Ол электрондардың жұбын бір жерден екінші орынға ауыстыру арқылы тұрақтылықты қамтамасыз ететін электромерикалық эффект ретінде де белгілі. Мезомер эффектісі негізінен орто және пара позицияларында жұмыс істейді
Мезомерлік әсерлердің екі түрі бар

  • +M әсері

  • -М эффектісі

+M эффектісі немесе оң мезомерлі эффект
Бұл пи электрондары белгілі бір топтан алынған және конъюгаттық жүйеге қосылған кездегі жағдай. Сондықтан конъюгацияланған жүйедегі электрон тығыздығын арттырады.+M тобы теріс зарядты бензол сақинасының бойына айналдырды.
-М эффектісі немесе теріс мезомерлі эффект
Бұл пи электрондары конъюгаттық жүйеден алынған және белгілі бір топқа қосылған жағдай. Сондықтан конъюгацияланған жүйенің электрон тығыздығын төмендетеді. Маңызды атом оң зарядқа ие болады. Олар сақинаның деактиваторлары ретінде де белгілі.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   44




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет