48 сұрақ Биологиялық реттілікті қалыптастыратын синтетикалық (анаболитикалық) реакциялар мен ыдырау (катаболитикалық) реакцияларының арасындағы байланыс Биологиялық системалардың реттілігін қалыптастыратын синтетикалық (анаболитикалық) рекациялар, энергияны жеткізіп беретін ыдырау (катаболиттік) рекацияларымен тығыз байланыста болады. Ферменттердің қатысуымен жасушадағы қорек заттар тотыққан кезде бөлініп шығатын энергия алдымен АТФ-та жиналады. АТФ химиялық энергияны тасымалдайды. Қалыпты жағдайдағы АТФ-тің гидролизі кезінде түзілетін фосфор қышқылының қалдығымен бірге көп мөлшерде биологиялық пайдалы энергия босап шығады. Осы себептен гидролиз кезінде ажырайтын байланыстарды жоғарғы энергетикалық байланыстар деп атайды. АТФ гидролизі кезінде бөлінетін энергияның есебінен, осы процеске қатысты басқа де көптеген реакциялар жүре алады.АТФ гидролизінің негізінде жүретін жүздеген реакциялардың ішінде биологиялық молекулалардың синтезі, жасуша мембранасындағы активті транспорт, сонымен қатар жасушадағы механикалық күштердің жиналып және оның қозғалысына жағдай туғызатын реакциялардың үш типін бөліп атауға болады. Осы үш типті процестер биологиялық жүйелердің реттелуінде негізгі рөл атқарады. Биосинтездік реакцияларда түзілген макромолекулалар, ақпаратты тасымалдап, жеке реакцияларды катализдеп және жасуша мен жасушадан тыс кеңістікте реттелген структуралар құрады. Мембранадағы активті транспорт жасушаға қажетті ортаның құрам бөліктерін сақтап, жасушадағы және жасуша аралық сигналдарды қабылдап таратады. Жасушаның механикалық күштері мен қозғалу мүмкіндіктері, цитоплазма құрам бөліктерінің өздігінен құрастырылуына, сонымен қатар жасушалардың жеке-дара ұлпаларды түзіп топтасуына мүмкіндік береді.
49.Ферментативті ыдырауының негізгі үш кезеңі Ферменттердің әсер ету механизмі Катализ актісі бірінен соң бірі үш кезеңнен тұрады.1. Белсенді орталық арқылы әрекеттесу кезінде фермент-субстрат кешенінің түзілуі. 2. Субстраттың байланысуы белсенді орталықтың бірнеше нүктелерінде жүреді, бұл субстрат құрылымының өзгеруіне, молекуладағы байланыс энергиясының өзгеруіне байланысты оның деформациясына әкеледі. Бұл екінші кезең және субстратты белсендіру деп аталады. Бұл орын алған кезде субстраттың белгілі бір химиялық модификациясы және оның жаңа өнімге немесе өнімге айналуы.3. Осындай түрлену нәтижесінде жаңа зат (өнім) ферменттің белсенді орталығында және фермент-субстрат, дәлірек айтсақ, фермент-өнім кешенінде ұсталу қабілетін жоғалтады, диссоциацияланады (ыдырады).
Каталитикалық реакциялардың түрлері:
A + E \u003d AE \u003d BE \u003d E + B
A + B + E \u003d AE + B \u003d ABE \u003d AB + E
AB + E \u003d ABE \u003d A + B + E, мұндағы E - фермент, A және B - субстраттар немесе реакция өнімдері.
