1 зертханалық-ТӘжірибелік сабақтарды өткізуге арналған жалпы нұСҚаулар
жүктеу/скачать 1,58 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 8.1 Бақа жүрегінің қызметін байқау
8 ҚАН АЙНАЛЫМ ФИЗИОЛОГИЯСЫЖүрек – ағзадағы қанның қозғалысын қамтамасыз ететін ең негізгі мүше, оның қызметі жүрек бұлшық етінің кезек-кезек жиырылуы арқылы жүзеге асады. Жүрек жұмысы кезінде қан айналым жүйесінің әр бөлігінде әртүрлі қысым пайда болады, бұл қысымның әсерінен қан тамырларда үзіліссіз айналып отырады. Қан үнемі айналыста болғандықтан ол ағзаның барлық ұлпаларына үнемі қоректік заттарды жеткізіп отырады (оттегі, тұздар, гормондар және тағы да басқа қосылыстар). 8.1 Бақа жүрегінің қызметін байқауБақаның жүрегі мен жылы қанды жануарлардың жүрегінің арасында құрылысы мен қызметі жағынан көптеген айырмашылықтар бар. Бақаның жүрегі үш камерадан тұрады – екі жүрекше және бір қарынша. Сонымен қатар, қуыс венаның оң жүрекшеге кірер жерінде веналық синус түзіледі. Бақа жүрегінің жұмысы веналық синустың (систола), жүрекше мен қарыншаның ырғақты жиырылуы арқылы жүзеге асады, сонан соң жалпы диастола пайда болады. Систола мен диастола бірігіп жүрек циклын құрайды. Дайындалуға арналған сұрақтар 1. Қан айналу шеңбері және қан айналу жүйесінің маңызы? 2. Жүректің құрылысы? 3. Жүрек циклы және оның фазалары? 4. Жүрек қызметін тексеру әдістері (кардиография, электрокардиография, рентгенография, фонокардиография т. б.)? 5. Жүректің систолдық және минуттық көлемі деген не? Сабақтың мақсаты: жүрек жұмысын жазу әдісімен танысу және алынған қисықтыққа талдау жасау. Жұмысқа қажетті құрал-жабдықтар: бақалар, қайшы, пинцет, физиологиялық ерітінді, мақта, дәке, серфин, қалам, кимограф. 1 зертханалық жұмыс. Бақа жүрегінің жиырылуын жазу (кардиография) Жұмыстын барысы: бақаны қимылсызандырады (жоғарғы жақ сүйегін кесіп алып тастайды), жұлынын ұзын инемен зақымдандырып, аяқтарын түйреуішпен тақтайшаға бекітеді (сурет). Жүрек аймағында кеуде- құрсақ бөлімін ашып, жүректі перикардтан босатып, жүректің ұшын жіп арқылы жазғыш тұтқаға бекітілген қысқышпен қысып, перикардпен (үлпершек) байланысқан ұлпаны қияды. Кимографтың барабанын іске қосып, жүрек жиырылуын жазады. Жүрек жұмысын бақылай отырып, оның жүрекше мен қарыншасының кезекпен жиырылуына назар аудару керек. Тәжірибе барысында жүректі физиологиялық ерітіндімен сулап тұру қажет. Жүрек жұмысын жазып болғаннан соң кардиограманның сипатын талдап, жүректің әр түрлі бөліктерінің жиырылуына байланысты жүрек қисығының өзгерістеріне мән беру керек. Шығармашылық тапсырмалар: 1) адам және жануарлар өлігі бір тәуліктен кейін ыдырай бастайды, ал тірі ағзада осы құбылыс байқалмайды, неге екендігін түсіңдіріңіз. Студенттердің өздік жұмысы (СӨЖ ) тақырыптары: 1) жүрек жиырылуының ырғағына жылыту және суыту қалай әсер етеді; 2) жұмысшы және ерекше жүрек бұлшықетінің ерекшелігі мен қызметі. жүктеу/скачать 1,58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|