1 зертханалық-ТӘжірибелік сабақтарды өткізуге арналған жалпы нұСҚаулар
Артериялық және веналық қысымның өзгеруі
жүктеу/скачать 1,58 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1 зертханалық жұмыс. Артериялық қысымды анықтау
8.9 Артериялық және веналық қысымның өзгеруіҚан қысымы – тамыр қабырғаларындағы қанның және қан бөліктерінің өзара қысымы. Олар артериялық, веналық және капиллярлық қысым деп бөлінеді. Қалыпты физиологиялық жағдайда қан қысымының көлемі көп өзгермейді. Қан қысымын өлшеудің екі әдісі бар. Артериялық қан қысымының екі көлемін өлшейді: 1) систолды; 2) диастолдық. Қан қысымың анықтаудың әдісі бар: Рива-Роччи және Коротков әдістері. Рива-Роччи әдісі (пальпаторлық) – артерияны саусақпен басып тұрғандағы дыбыстарды тыңдауға негізделген. Коротков әдісімен ауылшаруашылық малдарының құйрық түбіне манжетка кигізу арқылы артериялық қан қысымын анықтайды. Қан қысымын тек өлшеп қана қоймай, оны артериялық осциллограф арқылы осциллограммасын жазуға да болады. Осциллограмма – манжеткамен түрлі дәрежеде қысқанда артерия қабырғаларында пайда болатын дыбыс көлемін және дыбыс түрлерін, сонымен бірге манжеткадағы қысым мөлшерін автоматты түрде тіркеу сызығы көрінеді. Осциллограммаға қарап ең жоғарғы, ең төмен және орташа динамикалық қысымды анықтауға болады. Орташа динамикалық қысым – қан қысымының ең жоғарғы және ең төменгі тербелісінің қосындыларының ортасы. Бұл үзіліссіз қан айналымын қамтамасыз ететін қысым. Дайындалуға арналған сұрақтар 1. Қан қысымын тудыратын факторлар. Әр түрлі тамырлардағы қанның көлемі? 2. Ең жоғарғы, ең төменгі, пульстік, орташа динамикалық қысым деген не және олардың қалыпты көлемі қандай? 3. Адамның қан қысымын өлшеу және жазу үшін қандай тәсілдер қолданылады? 4. Қан мен лимфаның қан және лимфа тамырлары арқылы жүруін қамтамасыз ететін факторлар? 5. Рефлексогенді тамырлы зоналар және олардың қан қысымын реттеудегі рөлі? Сабақтың мақсаты: артериялық қысымды анықтау әдістермен танысу. Жұмысқа қажетті құрал-жабдықтар: сфигмоманометр, тонометр, фонендоскоп. 1 зертханалық жұмыс. Артериялық қысымды анықтауРива-Роччи тәсілі. Зерттелуші үстелге бір қырымен отырып, қолын үстелге қояды. Қолдың шынтақтан жоғарғы бөлігіне манжетканы кигізіп, өте қатты қыспайтындай қылып бекітеді. Шынтақтың бүгілетін жерінен шынтақ артериясын табу керек. Манометрдің 150–160 белгісіне жетіп, артерия дыбысы естілмей қалғанша манжеткаға ауа жібереді. Соңан соң бұранданы ақырын ашады, сол кезде манжеттегі қысым біртіндеп төмендейді. Пульс пайда болған кездегі манометрдің көрсеткіші максимальды қан қысымына сәйкес келеді. Коротков тәсілі (сурет). Жоғарыда көрсетілгендей манжет кигізіледі. Манжеткадан төменірек иық артериясына фонендоскоп мембранасын қояды. Бұл кезде ешқандай дыбыс естілмейді. Манжеткаға ауа жіберіп, 150–160 мм/рт.ст. жеткенде клапанды ақырын ашып, ауаны біртіндеп шығара бастайды. Белгілі қысымға жеткенде кенеттен анық дүрсіл естіледі, сол кезде манометрдің көрсеткішін белгілеу керек. Алынған көрсеткіштерді жазып алу керек. Дүрсіл пайда болғандағы қысым қан қысымының жоғарғы көрсеткішін көрсетеді. Сонан соң дыбыс қаттырақ естіліп тұрады да, жоғалып кетеді. Дыбыстың жоғалу кезіндегі манометр көрсеткіші төменгі қысымға сәйкес келеді. Пульстік қысымның көлемін анықтау үшін жоғарғы қысым көрсеткішінен төменгі қысым көрсеткішін алып тастайды да жалпы қорытынды шығарылады. Шығармашылық тапсырмалар: 1) иттің ұйқы артериясында жасанды түрде қан қысымы 180 мм рт. ст. дейін көтеріледі, осыған орай жүрек жұмысы қалай және неге өзгереді, рефлекторлы доғаны салыңыз. Студенттердің өздік жұмысы (СӨЖ) тақырыптары: 1) қан қысымының шамасын анықтайтын физиологиялық механимздер; 2) манжеткамен тамырды басқанда артериялардағы тондардың пайда болуы мен жоғалуында қандай себептер жатыр; 3) әр түрлі жастағы адамдардың қан қысымы қандай; 4) гипотония мен гипертония дегеніміз не. жүктеу/скачать 1,58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|