13 билет. 1- сұрақ Бір айнымалы функцияны дифференциалаудың негізгі ережелері
жүктеу/скачать 93,15 Kb.
|
проф. сабақ 13, 14 билет
- Бұл бет үшін навигация:
- жұлдызды уақытs
- 14 билллет 1 – сұрақ Сызыққа жүргізілген жанама және нормаль теңдеулері.
| 3. Күндік және жұлдызды уақыт. Екі салдарлы бір атаудағы шарықтау шегі арасындағы бір және сол меридианда көктемгі күн мен түн теңелу тоғының уақыт аралығы жұлдызды тәуліктер деп аталады. Көктемгі күн мен түн теңелу нүктесінің жоғары шарықтау шегінен жұлдызды тәулік үлесінде көрсетілген оның жағдайларының кез-келгеніне дейінгі өткен уақыт ағыны жұлдызды уақытs деп аталады.
Көктемгі күн мен түн теңелу нүктесінің жоғары шарықтау шегісәтінен бастап қандай да бір басқа уақытқа Жердің айналу бұрышы осы кезеңдегі көктемгі күн мен түн теңелу нүктесінің сағаттық бұрышына тең болады: яғни s = tg (3.1) Аспандағы көктемгі күн мен түн теңелу нүктесі ешқандай белгімен белгіленбеген. Оның сағаттық бұрышын тікелей өлшеп, немесе оның меридиан арқылы өткен сәтін анықтауға болмайды (3.2-сурет). Сондықтан қандай да бір кезеңде жұлдызды тәуліктің немесе жұлдызды уақыттың басталуын тұрақтандыру үшін тік көтерілуі белгілі қандай да бір шырақтың М сағаттық бұрышын t өлшеу керек. Онда t=Qm, = m, ал көктемгі күн мен түн теңелу нүктесінің сағаттық бұрышы tg = Qg және анықтама бойынша жұлдызды уақытқа тең: s = t g = a+t (3.2) яғни жұлдызды сағат кез-келген сәтте қандай да бір шырақтың тік көтерілуі және оның сағаттық бұрышына тең. Шырақтың жоғары шарықтау шегі кезінде оның сағаттық бұрышы t=0, сонда s = a (3.3) Шырақтың төменгі шарықтауы кезінде оның сағаттық бұрышы t=12h тең, және жұлдызды уақыт: s = a + 12h (3.4) Жұлдызды тәуліктер мен олардың үлестері бойынша уақытты өлшеу қарапайым және сондықтан көптеген астрономиялық міндеттерді шешуде аса ыңғайлы. 14 билллет 1 – сұрақ Сызыққа жүргізілген жанама және нормаль теңдеулері. а) D R2 облыста = (u,v) (59-8) теңдеумен Ск- классты жатық бет F берілсін. u=u(t), v=v(t) (59-9) -дейік Мұндағы t параметр I R аралықта (u(t), v(t)) Д- да жататындай болып өзгеріп және бұл аралықта u(t), v(t) функциялар k- ретке дейін дифференциалданатын болсын және , туындылар I аралықта қатарына 0-ге тең болмайтын болсын мұны (59-8)- ге қойсақ = (u(t), v(t)) (59-10) шығады. Бұл бір t аргументті вектор – функция. Сондықтан ол F бетте жататын С-к классты жатық сызықты анықтайды. Сөйтіп (59-9), (59-10) бетте жатқан Ск- классты жатық сызықтық теңдеулері болады. Егер М0 (u0, v0) бет F -те жатса онда бұл нүктеден шексіз көп сызықтары өтеді. Oл сызықтарға М0 нүктеден жүргізілген жанамалар жиынын F беттен М0 нүктедегі контингенциясы дейді. Егер беттен М0 нүктедегі контингенциясы бір жазықтықта жатса ол жазықтықта бетке сол нүктедегі жанама жазықтық делінеді. Ол жазықтыққа сол М0 нүктеден жүргізілген перпендекуляр түзуді, F беттен М0 нүктедегі нормаль дейді. жүктеу/скачать 93,15 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|