Электр энергиясын өндіру және тасмалдау жолдарын талқылау
• Мұғалім оқушыларға тақырыпқа сәйкес видео көруді ұсынады.
|
Оқушылар видеоны мұқият көруі қажет
|
|
https://www.youtube.com/watch?v=aPsetQ9Nt48
|
Сабақтың соңы.
Рефлексия
3мин
|
Оқушыларға нұсқаулық
Төмендегі сұрақтарды жұбыңмен пікір алмасып жауап бер:
A. Бүгінгі сабақтан қандай маңызды мәлімет алдыңыз?
B. Бүгінгі сабақтан алған білімді күнделікті тұрмыста қалай қолданған болар едіңіз?
C. Қай тақырыпт игеру оңай болды?
D. Егер сізде қиындық тудырған, игерілмей қалған ақпарат болса оны игеруді қалай жүзеге асырар едіңіз?
Үйге тапсырма:10 жаттығу
|
Нәтижені талдайды.
|
|
ДК экраны
|
Саралау. Сіз қандай тәсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз? Сіз қабілетті оқушылардың алдына қандай тапсырмалар қоясыз?
|
Бағалау. Сіз оқушылардың материалды игеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлап отырсыз?
|
Денсаулық және қауіпсіздік техникасын сақтау
|
Оқушылар тақырып мазмұнын ашу үшін сұрақтарға жауап береді. Практикалық жұмыс орындай отырып, трансформатор түрлерін ажырата алады.
| |
Физика кабинетіндегі қауіпсіздік ережесі еске салынады.
|
Жалпы бағалау
Сабақтың қандай екі аспектісі жақсы өтті? Оқыту туралы да, сабақ беру туралы да ойланыңыз.
1:
2:
Сабақты жақсартуға не жәрдемдесер еді? Оқыту туралы да, сабақ беру туралы да ойланыңыз.
1:
2:
Сабақ кезінде, сынып немесе жекелеген оқушылардың жетістіктері/қиыншылықтары туралы мен нені анықтадым? Келесі сабақтарда неге назар аудару керек?
1:
2:
|
Бөлімі:
|
|
Педагогтің аты-жөні:
|
|
Күні:
|
|
Сыныбы:
|
Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:
|
Сабақтың тақырыбы:
|
Электр энергиясын өндіру, тасымалдау және қолдану, трансформатор
|
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты
|
11.4.3.12 - электр энергиясын тасымалдауда жоғары вольтты айнымалы токтың экономикалық артықшылығын түсіну
|
Сабақтың мақсаты:
|
Барлық оқушылар істей алады: электр энергиясының қайда өндірілетін біледі;
Көптеген оқушылар істей алады: трансформатор түрлерін ажырата алады;
Кейбір оқушылар істей алады: трансформатордың жұмыс істеу принципін түсіндіре алады;
|
Бағалау критерийлері
|
Трансформатордың құрылымын сипаттайды;
Төмендеткіш және жоғарылатқыш трансформатор түрлерін ажырата алады;
Электр энергиясын жоғары вольтты айнымалы ток арқылы тасымалдаудың экономикалық және практикалық артықшылығын бағалайды.
|
Құндылықтарға баулу
|
Тақырып бойынша меңгерген білімдерін өмірдегі қолдану аймағын, қайда қолданылатындығы және дамытатындығы туралы түсіндіру арқылы өмір бойы білім алу құндылығы қалыптасады.
|
Сабақ кезеңі/Уақыты
|
Педагогтің іс-әрекеті
|
Оқушының іс-әрекеті
|
Бағалау
|
Ресурстар
|
Сабақтың басы
2 мин.
7 мин
|
Ұйымдастыру кезеңі.
Оқушылармен амандасу, түгендеу, сабаққа дайындығын бақылау.
Өткенге шолу. Бірнеше сұрақ беру арқылы өткен сабақты қайталаймыз. Трансформатор дегеніміз не?
Трансформатор жасау және оны қолдану
Трансформатордың жұмыс істеу принципі
Транформатор теңдеуі
Электр энергиясын өндіруде трансформаторды қолдану
|
Берілген сұрақтарға жауап береді.
|
Дискриптор:
Трансформатордың қолданылу маңызын біледі.
Жалпы балл -3
|
Оқулық 11 – сынып
|
Сабақтың ортасы
15 мин
|
Білім дағдысы: Түсіну
Топтық жұмыс
(W)
1 тапсырма: үш қатар оқушылары үш топқа бөлініп төменде берілген суреттерді ретімен жазады, әр құрылғының қызметін анықтайды.
o Бүкіл елге электр энергиясын тарататын жоғары вольтты желілер арқылы электр заряттары жүреді.
o Ол кернеуі төмен станцияға жеткізіледі, сондықтан оны энергия мөлшерін аз қажет ететін желілерге бағыттауға болады.
o Электр энергиясы стацияларда үлкен генераторлар көмегімен өндіріледі. Станцияларда генератор жұмыс істеуі үшін жел, көмір, табиғи газ немесе су ресурстарын қолданады.
o Өндірілген электр энергиясы станциядан біздің үйімізге дейін жеткізіледі. Тұрғын үйлерде электр энергиясын қолдану қауіпсіз болу үшін төмендеткіш трансформаторларды қолданады.
o Электр тогы жертөледе немесе сарайда орналасқан қызмет көрсету панеліне жеткізіледі. Осы жерде ажыратқыштар және сақтандырғыштар үйдегі сымдарды шамадан тыс жүктеуден қорғайды.
o Электр тогын жоғарылытқыш трансформатор арқылы өткізеді. Себебі оны алыс қашықтыққа жеткізу үшін.
o Ол сіздің үйіңізге қосылады және отбасыңыз қанша электр энергиясын тұтынғанын көрсететін электр тогын есептегіш арқылы өтеді.
o Электр тогы қабырғадағы сымдар арқылы розеткалар мен үйдің барлық жерлеріне таралады.
Дұрыс реті:
1. Электр энергиясы стацияларда үлкен генераторлар көмегімен өндіріледі. Станцияларда генератор жұмыс істеуі үшін жел, көмір, табиғи газ немесе су ресурстарын қолданады.
2. Электр тогын жоғарылытқыш трансформатор арқылы өткізеді. Себебі оны алыс қашықтыққа жеткізу үшін.
3. Бүкіл елге электр энергиясын тарататын жоғары вольтты желілер арқылы электр заряттары жүреді.
4. Ол кернеуі төмен станцияға жеткізіледі, сондықтан оны энергия мөлшерін аз қажет ететін желілерге бағыттауға болады.
5. Өндірілген электр энергиясы станциядан біздің үйімізге дейін жеткізіледі. Тұрғын үйлерде электр энергиясын қолдану қауіпсіз болу үшін төмендеткіш трансформаторларды қолданады.
6. Ол сіздің үйіңізге қосылады және отбасыңыз қанша электр энергиясын тұтынғанын көрсететін электр тогын есептегіш арқылы өтеді.
7. Ол сіздің үйіңізге қосылады және отбасыңыз қанша электр энергиясын тұтынғанын көрсететін электр тогын есептегіш арқылы өтеді.
8. Электр тогы қабырғадағы сымдар арқылы розеткалар мен үйдің барлық жерлеріне таралады.
|
Оқушылар төменде суретте көрсетілген процестерді дұрыс ретімен орналастырады
|
Дескриптор
Трансформаторды жұмыс істеу принципін біледі.
Жалпы балл -2
|
Презентация
Оқулық 11 – сынып
|
Жеке жұмыс
16 мин
|
2-тапсырма
Білім дағдысы: Қолдану
«Шын/Жалған» әдісі
1. Трансформатордың жұмысы айнымалы токтың кернеуін өзгертуге негізделген.
2. Төмендеткіш кернеу алу үшін трансформаторда 230 000 В кернеу 11 500 В кернеуге өзгереді.
3. National Grid электр тогын тасымалдаушы әуе желісінде жоғары кернеуді қолданады.
3. Электр берілістерінің ұлттық кабельдері өте жоғары кернеуді қолданады.
4. Электр тогын үй жағдайында қолдану кезінде қауіпсіз болу үшін кернеуді арттырады.
5. Тасымалдау кезінде трансформатор кернеуін арттырса, ток күші кемиді.
Проблемалық тапсырма:
Бірінші ретті катушкада 100 орам, ал екінші ретті катушкада 1000 орамы бар қарапайым трансформаторды қарастырайық. Бірінші ретті катушка кернеуі 120 В болатын айнымалы токпен жалғанған, ал екінші ретті катушка кедергісі 1000 Ом болатын электр құрылғысымен жалғанған.
Екінші ретті катушканың шығыс кернеуін есепте
2. Екінші ретті катушкадағы ток күшін есептте
3. Екінші ретті катушканың қуатын есепте
4. Нәтижесінде бірінші катушкадан екінші катушкаға (жоғары / төмен) ______________ кернеу ауысты
5. Сәйкесінше ток күші (артты / кеміді) ______________
жауабы:
Шын / Жалған: 1. Жалған 2. Шын 3. Шын 4. Жалған 5. Шын
Проблемалық тапсырма: 1. 1200 В 2. 1.2 А 3. 1440 Вт 4. Жоғары 5. Кеміді
|
Оқушылар тапсырманы орындайды.
|
Дескриптор:
• трансформатордың кіріс және шығыс кернеуін есептейді.
Трансформатор түрін ажыратады.
Жалпы балл -5
|
ДК экраны
Жұмыс парағы
ДМ
|
Сабақтың соңы.
Рефлексия
4мин
|
Оқушыларға нұсқаулық
Төмендегі сұрақтарды жұбыңмен пікір алмасып жауап бер:
A. Бүгінгі сабақтан қандай маңызды мәлімет алдыңыз?
B. Бүгінгі сабақтан алған білімді күнделікті тұрмыста қалай қолданған болар едіңіз?
C. Қай тақырыпты игеру оңай болды?
D. Егер сізде қиындық тудырған, игерілмей қалған ақпарат болса оны игеруді қалай жүзеге асырар едіңіз?
Үйге тапсырма:10 жаттығу
|
Нәтижені талдайды.
|
|
ДК экраны
|
Саралау. Сіз қандай тәсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз? Сіз қабілетті оқушылардың алдына қандай тапсырмалар қоясыз?
|
Бағалау. Сіз оқушылардың материалды игеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлап отырсыз?
|
Денсаулық және қауіпсіздік техникасын сақтау
|
Оқушылар тақырыпты қайталау үшін сұрақтарға жауап береді. Практикалық жұмыс орындай отырып, трансформатор түрлерін ажырата алады. Трансформатордың күнделікті тұрмыста қолданылуын маңызын түсінеді.
|
Трансформатордың құрылымын сипаттайды;
Төмендеткіш және жоғарылатқыш трансформатор түрлерін ажырата алады;
|
Физика кабинетіндегі қауіпсіздік ережесі еске салынады.
|
Жалпы бағалау
Сабақтың қандай екі аспектісі жақсы өтті? Оқыту туралы да, сабақ беру туралы да ойланыңыз.
1:
2:
Сабақты жақсартуға не жәрдемдесер еді? Оқыту туралы да, сабақ беру туралы да ойланыңыз.
1:
2:
Сабақ кезінде, сынып немесе жекелеген оқушылардың жетістіктері/қиыншылықтары туралы мен нені анықтадым? Келесі сабақтарда неге назар аудару керек?
1:
2:
|
Бөлімі:
|
|
Педагогтің аты-жөні:
|
|
Күні:
|
|
Сыныбы:
|
Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:
|
Сабақтың тақырыбы:
|
Электр энергиясын өндіру, тасымалдау және қолдану, трансформатор
|
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты
|
11.4.3.12 - электр энергиясын тасымалдауда жоғары вольтты айнымалы токтың экономикалық артықшылығын түсіну
|
Сабақтың мақсаты:
|
Барлық оқушылар істей алады: электр энергиясының қайда өндірілетін біледі;
Көптеген оқушылар істей алады: трансформатор түрлерін ажырата алады;
Кейбір оқушылар істей алады: трансформатордың жұмыс істеу принципін түсіндіре алады;
|
Бағалау критерийлері
|
Трансформатордың құрылымын сипаттайды;
Төмендеткіш және жоғарылатқыш трансформатор түрлерін ажырата алады;
Электр энергиясын жоғары вольтты айнымалы ток арқылы тасымалдаудың экономикалық және практикалық артықшылығын бағалайды.
|
Құндылықтарға баулу
|
Тақырып бойынша ғалымдар мен авторлардың жұмыстарымен таныстыру және бір-бірінің пікірін тыңдай білу, қолдау көрсету арқылы құрмет құндылығы
|
