§14 Энергияныњ графикалыќ кµрінісі
§ 32. Тұтқырлықты анықтау әдістері
жүктеу/скачать 1,42 Mb.
|
| § 32. Тұтқырлықты анықтау әдістері.
1. Стокс әдісі. Бұл әдіс сұйықтықта ақырын қозғалатын сфера тәріздес дененің жылдамдығын өлшеуге негізделген. Сұйықтықтағы шардың төменге тік құлауы кезінде 3 күш әсер етеді: ауырлық күші (- шардың тығыздығы), Архимед күші (-сұйықтың тығыздығы) және Стокс кедергі күші , мұндағы - шар радиусы, оның жылдамдығы. Шардың бірқалыпты қозғалысы кезінде немесе осыдан, . Шардың бірқалыпты қозғалыс жылдамдығын өлшей отырып, сұйықтықтың тұтқырлығын анықтауға болады. 2. Пуазейль әдісі. Бұл әдіс жұқа қылтүтіктегі (капилляр) сұйықтықтың ламинарлық әдісіне негізделген. Радиусы және ұзындығы болатын қылтүтікті қарастырайық. сұйықтықта радиусы және қалыңдығы болатын цилиндрлік қабатты ойша бөліп алайық. Осы қабаттың бүйір бетіне әсер ететін ішкі үйкеліс күші ((31.1) қара) , мұндағы - цилиндрлік қабаттың бүйір беті, минус таңбасы радиус артқанда жылдамдық кемуін білдіреді. Сұйықтықтың қалыптасқан ағысы үшін цилиндрдің бүйір бетіне әсер ететін қысым күшімен теңгеріледі; яғни Интегралдаған соң, қабырғаға сұйықтықтың жабысуы орын алады деп болжап, яғни өсьтен арақашықтықта жылдамдық нөлге тең дей отырып, мынаған келеміз: . Бұдан сұйық бөлшектерінің жылдамдығы параболалық заң бойынша үлестірілетіндігін көреміз, параболаның төбесі түтіктің өсінде жатады (53-сурет). уақытта ағып өтетін сұйықтықтың көлемі: осыдан тұтқырлық: . жүктеу/скачать 1,42 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|