Барлыбек Сыртанұлы
болашақ мемлекет Конституциясы
«Қазақтар елінің жарғысы»
атты құжат
жобасын әзірледі. Жарғының кейбір ережелері
«Алаш» бағдарламасына
енгізілді.
1918 ж. қаңтарда жазушы
Ж.Аймауытов
«Абай» журналының беттерінде
Алаштың әнұранын
жариялады.
1917 жылы Алаш қозғалысының қайта қалпына келтіріліуі
Ақпан төңкерісінен кейін Алаш қозғалысы
қайта жанданды
. 1917 ж. көктемінде қазақ комитеттерінің
ұйымдастыруымен бүкіл Қазақстан бойынша облыстық және уездік қазақ съездері өткізілді:
1917 ж. көктемде
Орынборда І Торғай облыстық съезі
шақырылды. Съезд төрағасы:
А.Байтұрсынұлы.
Оған Торғай, Ақмола, Семей, Сырдария облыстары қатысты. Мәселе: Ресейде
демократиялық парламенттік республика құру.
1917 ж. 12-13 сәуірде
Верный қаласында Жетісу қазақтарының съезі
өтті. Мәселе: Қытайдағы
босқындарды қайтару.
Ақмола облысы
қазақтарының съезін А.Тұрлыбаев, Е.Итбаев,
М.Дулатов
басшылығымен өткізді.
Семей облыстық
съезін
Ж.Ақбаев, Ә.Ермеков
, Х.Ғаббасов, Р.Мәрсеков ұйымдастырды.
Съездерде
Н.Құлжанованың әйел тағдыры
туралы баяндамасы талқыланды. Сонымен қатар,
съездерде Уақытша үкіметті қолдайтындарын жариялады.
«АЛАШ» ПАРТИЯСЫ (1917 ШІЛДЕ-1920 НАУРЫЗ)
Алаш зиялылары партия құру әрекетін бірінші орыс революциясы (1905-1907 жж.) кезінде ойластырды.
1905-1907 жылдардағы оқиғалар, Бірінші дүниежүзілік соғыс, Ақпан және Қазан революциялары қазақ
халқының оянуына әкелді.
Қазақстанның барлық өңірлерінде Омбы, Орынбор, Орал, Семей, Ташкент, Петропавлда социал-
демократтық ұйымдар пайда болды.
1905 ж. желтоқсанда Орал қаласында бес облыстан келген қазақ депутаттарының съезі өтті. Ондағы
мақсат кадеттер үлгісімен қазақтың саяси партиясын құру еді. Партия 1905 ж. қазандағы ІІ Николай
жариялаған Манифест бойынша қазақ халқының ұлттық мүдделерін қорғауға тиіс болды.
1906 ж. ақпанда Семейде қазақтардың кезекті ІІ съезі шақырылды. Мамырда кадет партиясының қырғыз
(қазақ) бюросын құруға шешім қабылданды.
Ресейде Мемлекеттік Думаға сайлаудың басталуы, бірінші орыс революциясының жеңілуі, кадеттік
үлгідегі жалпыұлттық қазақ партиясын құруға кедергі келтірді.
Алайда 1917 ж. Ақпан революциясынан кейін Алаш партиясын құру алғышарты қалыптасты.
Достарыңызбен бөлісу: |
