1.«Қазақстан тарихы» курсының пәні, мақсаты мен міндеттері

Жылы Маңызды оқиғалар

жүктеу/скачать 0,86 Mb.

бет	20/153
Дата	14.02.2023
өлшемі	0,86 Mb.
	#67658

1 ... 16 17 18 19 20 21 22 23 ... 153

Байланысты:
тарих сессия

15. Қыпшақ хандығы түркі көшпелі мемлекетінің және әлеуметтік-мәдени дәстүрлерінің дамуының соңғы кезеңі ретінде. Қыпшақтар этнос

Жылы
Маңызды оқиғалар
542 жыл	Қытай деректерінде «түрік» термині алғаш рет келтірілген.
551жыл	Түрік қанатының қалыптасуы
VI ғасыр	Этонгенездің ерте кезеңі көрсетілген алғашқы түркі фолклорының ескерткіштері
561-563 жылдар	Түріктер Иарндықтармен эфталиттерге қарсы одақ жасады.
568 жыл	Түрік Одағы Византиямен Иранға қарсы одақ жасады.
603 жыл	Түрік қағанатының құлауы, Батыс Түрік қанатының құрылуы.
656 жыл	Қытайлардың Жетісуға басып кіруі.
699-704 жыл	Түргеш қағанатының құрылуы.
751 жыл	Талас шайқасы (араб және қытай әскерлері, қарлұқтар арабтар жағында соғысады).
756 жыл	Қарлұқ мемлекетінің құрылуы (қарлұқ- хрестияндық митрополия)
VIII ғасыр	Қыпшақтар туралы айтылуы
870-950 жылдар	Әль-Фараби
ІХ-ХІ ғасырлар	Қимақтар мемлекеті
Х-ХІ ғасырлар	Қыпшақтар мемлекетінің гүлдену кезеңі(даму кезеңі).
940 жыл	Қарахан мемлекетінің қалыптасуы.
955-960 жылдар	Қарахан мемлекетінің ислам дінін қабылдауы
1007 жыл	Наймандар мен керейлердің хрестиян дінін қабылдауы.
ХІ ғасыр	Махмұт Қашқаридің және Жүсіп Баласағұнның шығармашылығы.
1219 жыл	Монғол шапқыншылығының басталуы.

15. Қыпшақ хандығы түркі көшпелі мемлекетінің және әлеуметтік-мәдени дәстүрлерінің дамуының соңғы кезеңі ретінде.
Қыпшақтар этнос ретінде VIII ғ. Орталық және Шығыс Қазақстанда қалыптасқан. Қолдарына билік тигеннен кейін қыпшақ хандары Сырдария, Арал және Каспий өңірнен оғыздарды ығыстырып шығарды. XI ортасына қарай қыпшақтарға, Жетісудан өзге, бүкіл Қазақстан өлкесі қарайды. Енді бұл өңір Дешті - Қыпшақ деп атала бастайды. Сонымен қыпшақтар мекендеген жер Дешті қыпшақ деп атала бастайды. Қыпшақтарды орыс деректерінде половецтер, ал европалық деректерде кумандар деп атайды.
XI ортасында қыпшақтар батысқа қарай жылжып Еділден өтіп Днепрге дейін жетіп, шығыста Алтай мен Ертістен батыста Еділ мен Оңтүстік Оралға дейін, Оңтүстікте Балхаш көлінен солтүстікте Оңтүстік – Батыс Сібірдің орманды алқаптарына дейінгі жерді алып жатты. ХІ ғасырда Қыпшақ мемлекеті құрылып, осы ғасырдың орта шеніне таман күшейе бастайды. Қыпшақтардың батысқа қарай көшкен тобы орыс жерлеріне қоныстанады. Бұлар половецтер деп аталады.
XІ-ХІІ ғ. қыпшақ тайпалары Орталық Азия мен Шығыс Еуропадағы саны жағынан, жерінің көлемі жағынан ең үлкен тайпа болды. Қыпшақ қауымдастығы өз құрамына түркі тілдес кимек, куман, ежелгі башқұр, оғыз тайпаларымен бірге, иран тілді этникалық қауымның түріктендірілген топтарын да қабылдайды.
Шыңғыс ханның Отырарды ойрандауынан кейін, қыпшақтар тарихтағы өз орнын жоғалтады. Монғол шапқыншылығынан кейін, қыпшақтардың кейбір тармақтары Венгрияға, Византияға қоныстанады. Енді бір тобы Сирия мен Египетке құл ретінде сатылады. Қыпшақтар 1250 жылы Бейбарыстың басшылығымен Мысырдағы қыпшақтар хандық билікті қолына алады. Мысырдағы қыпшақтар хандық билікті атадан балаға мұрагерлік жолмен беріп отырған.
ХІ ғасырдың басы қимақ қағанаты құлаған соң сол өңірде билік қыпшақ хандарының қолына көшеді.

жүктеу/скачать 0,86 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 16 17 18 19 20 21 22 23 ... 153