2015 ж., желтоқсан №4 №4, декабрь 2015 г

ВЕТЕРИНАРИЯ
 
 
 
89 
nal  scientific  and  practical  conference  of  the  90th 
anniversary  of  SibSRVI  (issue  4) 
–
  VSRIBTAH. 
–
 
Omsk, 2011. 
–
 P.135-140. 
  
Авторлар туралы мәліметтер 
 
Мустафин  М.К.  –
 
Ахмет  Байтұрсынов  атындағы  Қостанай  мемлекеттік  университетінің  
доценті, ветеринария ғылымдарының докторы,  тел: 
87012705354. 
Рагатова  Айнұр  Жолтаевна  –
 
А.Байтұрсынов  атындағы  Қостанай  мемлекеттік  универси
-
тетінің аға оқытушысы, ветеринария ғылымдарының магистрі 
87014293839,
 
ainyr_81@mail.ru
 
Бейсембаева Д.А. –
 
Ахмет  Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университетінің 
магистранты, тел: 87756898910,  e
-mail: 
dino4ka2989@mail.ru
. 
 
Мустафин  Муафик  Каметаевич  –
 
доктор  ветеринарных  наук,  доцент  Костанайского  госу
-
дарственного университета им. А.Байтурсынова,
 
тел: 
87012705354. 
Рагатова Айнур Жолтаевна –
 
магистр ветеринарных наук, старший преподаватель Коста
-
найского  государственного  университета  им.  А.Байтурсынова
.
  87014293839,
  e-mail: 
ainyr_81@ 
mail.ru
 
 
Бейсембаева  Дина  Акылбековна  –
 
магистрант  Костанайского  государственного  универси
-
тета им. А
.
Байтурсынова
, 
тел: 87756898910,  e
-mail: 
dino4ka2989@mail.ru
. 
 
Mustafin M.K.- 
Doctor of Veterinary Science, аssistant professor 
of Kostanay State University named 
after A.Baitursynov, tel: 87012705354. 
Ragatova A. Zh. - master of veterinary science, a senior teacher of Kostanay State University named 
after A.Baitursynov.
 87014293839,
 e-mail: 
ainyr_81@mail.ru
 
Beisembaeva D.A.- magistrant teacher of Kostanay State University named after A.Baitursynov, tel: 
87756898910,  e-mail: 
dino4ka2989@mail.ru
. 
 
 
УДК
: 619:616.9:636.2 
 
ІРІ ҚАРА МАЛ НЕКРОБАКТЕРИОЗЫНДА «ТЕТРОКСИ
 
ЛА» 
 
ПРЕПАРАТЫНЫҢ ТИІМДІЛІГІ 
 
 
Рагатова А.Ж. 
- 
А.Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университеті ветерина
-
риялық медицина кафедрасының магистрі, аға оқытушы. 
 
 
Байкенов  М.Т. 
- 
А.Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университеті ветерина
-
риялық медицина кафедрасының кандидаты,
 
доцент.
 
Ергазина  А.М. 
- 
А.Байтұрсынов  атындағы  Қостанай  мемлекеттік  университеті  ветерина
-
риялық медицина кафедрасының PhD докторы, оқытушы.    
 
                                                    
Некробактериоз  –
   
аяқтың  тӛменгі  бӛлігі,  терінің,  кілегей  қабаттарымен  ішкі  мүшелердің 
кӛбіне  іріңді  –
 
некротикалық  зақымдануымен  сипатталатын  жұқпалы  ауру.  Ауруға  барлық  үй 
жануарлары және жабайы аңдар бейім келеді. Дегенмен соңғы он жылда ІҚМ некробактериозының 
тұяқты  формасының  саны  ӛсіп  кетті  [1].  Соңғы  жылдары  ІҚМ
-
ның  некробактериозбен  ауруы 
жұқпалы патология құрылымында бірінші орынға шықты.
 
Ветеринариялық  препараттарының  кӛп  түрлілігіне  қарамастан  ІҚМ  некробактериозы  осы 
күнге дейін кӛптеген шаруашылықтары үшін ӛзекті мәселе болып қалуда. Аурудан ӛлімге ұшырау 
саны  сирек  болғаныменен  де  мал  шаруашылығына  келтірілетін  экономикалық  зияны  басым,  атап 
айтқанда ӛнімділігінің жоғалуымен (сиыр сауымының тӛмендеуі –
 
400 кг дейін, тірі салмағының ӛсі
-
мі тәулігіне  200 гр. дейін) қоса малдардың жарамсыз болуы [2]. Некробактериоздан экономикалық 
жоғалымы асыл тұқымды құндылығының тӛмендеуінен азық шығынының жоғарлауына жетуі. 
 
Әдетте, шаруашылықтарда ІҚМ некробактериозымен күресу шараларының негізі ретінде 
- 
жануарлар вакцинациясы қолданылады. Бірақ та вакцинация ауруды профилактикалау мен жойюда 
табысты  бола  бермейді.  Оның  барлығы  қоздырушы  биологиясының  ерекшелігіне,  ауру  патоге
-
незімен  иммуногенезіне  байланысты  келеді.  Кӛбіне  әлсіз  иммуногенді  қоздырушылармен  шақыры
-
латын  некробактериозға  ұқсас  аурулар  жатады.  Сондай  ақ  мұндай  ауруларды  алдын  алу  және 
емдеу  қиынға  соғады.  Дегенмен,  соңғы  жетістіктерге  сүйенсек  Ветеринарияда  кӛптеген  шаруа
-
шылықтар  бұл  мәселені  қарастыруда  қазіргі  таңдағы  «Тетрокси  ЛА»  препаратын  қолдану 
жолымен  некробактериоз мәселесін табысты шешкен.
 
Сондықтан  да  некробактериоз  ауруының  ӛзектілігін  ескере  отыра  біз  осы  аймақта  2014
-
2015  жылдар  аралығында  Жанкелді  ауданы  және  оған  жақын  орналасқан  ауылды  аймақтарында 
зерттеу жүргізген болатынбыз. 
 

ВЕТЕРИНАРИЯ
 
 
 
90 
Маңызды сӛздер: іріңді
-
некротикалық зақымданулар, аяқтың тӛменгі бӛліктері, некробакте
-
риоз, жұқпалы  патология.
 
 
ЭФФЕКТИВНОСТЬ ПРЕПАРАТА 
 
«ТЕТРОКСИ ЛА» 
 
ПРИ НЕКРОБАКТЕРИОЗЕ
 
КРС
 
 
Рагатова  А.Ж.  –
 
магистр  ветеринарных  наук,  ст.  преподаватель  Костанайского 
государственного университета имени А. Байтурсынова кафедры ветеринарной медицины
. 
Байкенов  М.Т. 
- 
кандидат
 
ветеринарных  наук,  доцент  Костанайского  государственного 
университета имени А. Байтурсынова кафедры ветеринарной медицины
. 
Ергазина А.М.
 
–
 
доктор философии (
PhD
), преподаватель Костанайского государственного 
университета имени А. Байтурсынова кафедры ветеринарной медицины
.  
 
Некробактериоз  –
 
инфекционная  болезнь,  характеризующаяся  в  основном  гнойно
-
некроти
-
ческими  поражениями  нижних  частей  конечностей,  кожи,  слизистых  оболочек  и  внутренних 
органов. Заболеванию восприимчивы все виды домашних и многие виды диких животных. Однако в 
последние десятилетия чрезвычайно возросла частота некробактериоза КРС в копытной
 
форме
 
[1]
. За последнее время заболеваемость КРС некробактериозом вышла в структуре инфекционной 
патологии на одно из первых мест.
 
Несмотря на обилие различных ветеринарных препаратов, некробактериоз КРС до сих пор 
продолжает оставаться острой проблемой для  многих хозяйств.  Заболевание редко приводит к 
летальному исходу, но наносит значительный экономический ущерб в животноводстве, который 
складывается  из:  потери  продукции  (снижение  удоя  коров  –
 
до  400  кг  за  лактацию,  прироста 
живой массы до 200 гр./сут.),
 
и ранней выбраковки животных (в зависимости от тяжести заболе
-
ваний  как  результат  прогрессирующего  истощения)
  [2]
.  Экономические  потери  от  некробак
-
териоза могут достигать за счет снижения племенной ценности и увеличения затрат кормов. 
 
Обычно  в  хозяйствах  в  качестве  основной  меры  борьбы  с  некробактериозом  КРС  исполь
-
зуют вакцинацию животных. Но только вакцинация не всегда обеспечивает успешную профилак
-
тику  и  ликвидацию  болезни.
 
Это  связано  с  особенностями  биологии  возбудителя,  патогенеза  и 
иммуногенеза болезни.  При  факториальных заболеваниях,  вызываемых  слабоиммуногенными  воз
-
будителями, к которым относится и некробактериоз. При этом лечение и профилактика доволь
-
но  сложны.  Но  благодаря  последним  достижениям  в  ветеринарии  многие  хозяйства  с  успехом 
решили проблему некробактериоза путем применения современного препарата «Тетрокси ЛА».
 
Поэтому, учитывая актуальность этого вопроса, нами в период с 2014 по 2015 годы  прово
-
дились  исследования  в  этой  области  в  Жангельдинском  районе  и  близрасположенных  сельских 
округах.
 
Ключевые слова: гнойно
-
некротические поражения, нижняя часть конечностей, некробакте
-
риоз, инфекционная  патология.
 
 
 
EFFECTIVENESS "TETROKSI LA" IN NECROBACTERIOSIS OF CATTLE 
 
Ragatova A. Zh. - master of veterinary science, a senior teacher of Department of Veterinary Medicine 
of Kostanay State University named after A.Baitursynov. 
Yergazina  A.M. 
–
  Philosophy  Doctor  (PhD),  a  teacher  of  Department  of  Veterinary  Medicine  of 
Kostanay State University named after A.Baitursynov. 
 
Necrobacteriosis - an infectious disease characterized mainly by purulent necrotic lesions of the lower 
limb, skin, mucous membranes and internal organs. All kinds of home and many species of wild animals are 
susceptible. However, in recent decades the frequency of extremely necrobacteriosis in cattle hoof form has 
increased  [1].  In  recent  years,  the  incidence  of  cattle  necrobacteriosistakes  one  of  the  first  places  in  the 
structure of infectious diseases. 
Despite  the  abundance  of  different  veterinary  drugs,  necrobacteriosis  cattle  still  remains  an  acute 
problem in many households. The disease is rarely fatal, but causes significant economic losses in livestock, 
which is composed of: loss of production (reduction in milk yield of cows - up to 400 kg per lactation, weight 
gain up to 200 gr. / Day.), and early culling of animals ( depending on the severity of the disease as a result 
of the progressive exhaustion) [2]. Economic losses from necrobacteriosis can be achieved by reducing the 
breeding values and increasing feed costs. 
Usually on the farms as the main measures to combat cattle necrobacteriosis,they vaccinate animals. 
But vaccination does not always ensure a successful prevention and elimination of the disease. This is due 
to the biology of the pathogen, pathogenesis and immunogenesis disease. When factorial diseases caused 
by  poorly  immunogenic  agents,  which  include  necrobacteriosis.  In    this  case  treatment  and  prevention  are 

ВЕТЕРИНАРИЯ
 
 
 
91 
quite  complex.  But  thanks  to  recent  advances  in  veterinary  medicine,  many  farms  successfully  solved  the 
problem of necrobacteriosis by applying modern preparation "Tetroksi LA." 
Therefore, given the urgency of the issue, during the period from 2014 to 2015 we conducted research 
in this area in Zhangeldinsky region and nearby rural districts. 
Tags: necrotic lesions of the lower extremities, necrobacteriosis, infectious pathology. 
 
Бүгінгі
 
күні
 
Қазақстанда
 
қарқынды
 
дамып
 
келе
 
жатқан
 
ауыл
 
шаруашылық
 
салаларының
  
бірі
 
болып
 
ірі
 
қара
 
мал
 
шаруашылығы
 
саналады
. 
Мал
 
шаруашылығының
 
дамуын
 
жаңа
 
деңгейге
 
кӛтерудің
 
маңыздылығын
, 
еліміздің
 
әлемдегі
 
дамыған
  50 
мемлекеттердің
 
қатарына
 
және
 
ДСҰ
 
(
дүниежүзілік
 
сауда
 
ұйымына
) 
ену
, 
ал
 
ол
 
үшін
 
жоғары
 
сапалы
 
мал
 
шаруашылығы
 
ӛнімдерін
 
ӛндіруді
 
арттыру
 
қажеттілігімен
 
түсіндіруге
 
бола
-
ды
. 
Мал
 
шаруашылығы
 
ӛнімдерін
 
алудың
 
негізгі
 
жолдары
 
болып
 
мал
 
басын
 
кӛбейту
, 
ауылшаруа
-
шылық
 
малдардың
 
ӛнімділігін
 
арттыру
 
және
 
ин
-
фекциялық
 
ауруларды
 
дауалау
 
және
 
жою
 
шараларын
 
жетілдіру
 
болып
 
табылады
. 
Кӛпшілік
 
жағдайда
 
ірі
 
қара
 
мал
 
шаруашы
-
лығының
 
қарқынды
 
дамуына
 
және
 
экономикалық
 
тиімділігіне
 
кері
 
әсерін
 
тигізетін
 
факторлардың
 
бірі
 
болып
 
инфекциялық
 
аурулар
 
жататындығы
 
баршаға
 
мәлім
 [2]. 
Инфекциялық
 
аурулар
 - 
ӛзде
-
ріне
 
тән
 
қоздырушылары
 
болуына
 
байланысты
, 
ауру
 
малдан
 
сау
 
малға
 
жұғу
 
қабілетіне
 
ие
 
болып
, 
жануарлардың
 
жаппай
 
ауруға
 
шалдығуына
 
және
 
індеттің
 
ауқымды
 
аймаққа
 
таралу
 
мүмкіндігі
 
бар
 
аса
 
қауіпті
 
аурулар
 
тобынан
 
тұрады
. 
Бұл
 
топ
 
аурулар
 
белгілі
 
бір
 
жағдайларда
 
мал
 
шаруашы
-
лығына
 
үлкен
 
экономикалық
 
шығын
 
келтіреді
, 
ал
 
кейбіреуінің
 
әлеуметтік
 
маңызы
 
да
 
жоғары
, 
себебі
 
олар
 
малдан
 
адамға
 
жұғуы
 
мүмкін
. 
Қазіргі
 
кезде
 
ғылымға
 
белгілі
 
жануарлардың
  150 
астам
 
инфекциялық
 
аурулары
 
анықталған
 
және
 
олар
-
дың
 
бірқатары
 
адам
 
денсаулығына
 
да
 
қауіпті
 [2]. 
Инфекциялық
 
аурулардың
 
ішінен
 
ірі
 
қара
 
мал
-
дардың
 
арасында
 
жиі
 
тіркелетін
 
және
 
шаруашы
-
лыққа
 
айтарлықтай
 
шығын
 
келтіретін
 
індеттердің
 
бірі
 
болып
 
некробактериоз
 
саналады
. 
Некробактериоз
 
–
 
ауылшаруашылық
 
мал
-
дардың
 
негізінен
 
аяқтарының
 
тӛменгі
 
бӛлімін
, 
си
-
рақтың
 
бақайы
, 
кей
 
жағдайда
 
ауыз
, 
желін
, 
жыныс
 
мүшелері
, 
ӛкпе
, 
бауыр
, 
бұлшық
 
еттер
 
мен
 
басқа
 
да
 
мүшелер
 
мен
 
ағзалардың
 
іріңдеуі
 
және
 
ӛліет
-
тенуі
 
арқылы
 
ерекшеленетін
 
инфекциялық
 
ауру
. 
Ірі  қара  мал  арасында  некробактериоз 
кӛпшілік  жағдайда  аяқтардың  тӛменгі  бӛлімінің 
зақымдануымен  сипатталады.  Себебі  аяқтың 
дистальды бӛлімі ӛзінің топографиялық оранала
-
суына,  үнемі  топырақпен  жанасуына,  жануар 
салмағының  үздіксіз  әсеріне,  қорғаныс  мүмкін
-
діктерінің  жеткіліксіздігіне  байланысты  жиі  терең 
зақымдануларға ұшырап, патогенді микрофлора
-
ның  енуіне  жағдайлар  туындап  отырады.  Ұдайы 
мал  шаруашылық  ӛнеркәсібі  жағдайында  туын
-
дап  отырған  адинамия  салдарынан,  түрлі  жара
-
қаттардан  және  тағы  да  басқа  себептерден  ірі 
қара малдардың, әсіресе сүт бағытындағы сиыр
-
лардың және асылтұқымды бұқалардың арасын
-
да әр түрі аяқ ауруларының тіркелуі жиілеп отыр.
 
Сүт бағытындағы мал шаруашылық кешен
-
дерінде  барлық  механикалық  зақымданулардың 
60-
80%  аяқ  аурулары  құрайды  және  олардың 
ішінде  негізінен  саусақ  және  тұяқтардың  зақым
-
данулары.  Сиырларда  негізінен  байқалатын
-
дары:  түрлі  пододерматиттер,  табан,  тәж  аумақ
-
тарының  соғылуы  және  жарақаттануы,  тұяқ 
мүйізінің  жарылуы,  сыдырылуы  және  деформа
-
циясы, тұяқ аралық саңылаудағы ойық жаралар, 
жарақаттар  және  іріңді
-
некротикалық  процестер, 
табан  және  тәж  аумақтарының  флегмоналары, 
артриттер  және  артроздар,  сүйек  сынулары  [3]. 
Бұл  аурулардың  кӛпшілігі  некробактериоздың 
пайда  болуына  себепкер  болатын  факторлар 
болып саналады.
 
Ғылыми  деректерге  сәйкес,  жануарларды 
ылғалды  ғимараттарда  ұстау  немесе  ылғалды 
аймақтарды  бағу,  аяқтардың  дисталды  бӛлімінің 
мацерациясына,  мүйізді  қабаттарының  жұмса
-
руына,  терінің  ісінуіне  әкеліп  соғады.  Бұл  жер
-
лердің  қан  айналымы  бұзылып,  нәтижесінде 
жарылымдар  пайда  болған  жағдайда,  мүйзді  қа
-
баты  сылынып  немесе  жарақаттар  байқалған 
кезде  некробактериоз  қоздырушысының  енуіне 
және кӛбеюіне қолайлы жағдайлар туындайды.
 
Сонымен  қатар  некробактериоздың  туын
-
дауына  тұяқтарды  дұрыс  күтпеу  немесе  ондай 
шараларды мүлдем жүргізбеу себепкер болады.
 
Саусақ  терісінің,  тұяқ  табанының,  майта
-
банның  жарақаттануларын  дер  кезінде  және  дұ
-
рыс  емдемеу,  майтабан,  флегмоналар  және  т.б. 
аурулардың  пайда  болуына  себепкер  болады. 
[6]. 
Некробактериоз  жануарларда  шамалы  ға
-
на  індеттік  тұтану  ретінде  байқалып,  жекелеген 
шаруашылықтарды,  фермаларды  немесе  мал 
отарларын  қамтиды.  Кейде  аусыл,  шешек,  экти
-
ма,  әртүрлі  стоматит  ауруларымен  қабаттасып 
ӛтеді.  Ауру әсіресе  қой және бұғы шаруашылық
-
тарына зор зиян келтіреді.
 
Негізінен  жарақаттанған  немесе  қабынған 
тері, болмаса кілегейлі қабықтар арқылы жұғады. 
Қоздырушы  енген  жерінде  қолайлы  жағдай 
болғанда ғана ӛсіп
-
ӛнеді. Ұлпаның жарақаттануы 
(механикалық,  физикалық,  химиялық,  биология
-
лық  әсерлер)  нәтижесінде  оған  оттегінің  келуі 
қиындайды,  қан  тамырлары  үзіліп,  гематома, 
тромба,  флегмонапайда  болады,  ұлпалар  ӛліет
-
тенеді,  яғни  ауасыбағасыз  микроб  үшін  қолайлы 
жағдай туады. Бастапқыда бактерия түскен ұлпа 
шағын  ғана  ошақ  болып  ойылады  да,  кейіннен 
айналасы  қабына  бастайды,  қан  тамырлары 
зақымданып, фибрин ұйып, кӛп мӛлшерде белок
-
ты заттар бӛлінеді, тромба пайда болып, нәтиже
-
сінде  бұлшық  ет,  тарамыс,  сіңір,  шеміршектер 
мен саусақ сүйектері ӛліеттенеді.
 

жүктеу/скачать 6,12 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: