24-дәріс XX ғасырдағы тарих: тарихи білім берудегі дағдарыстар және революциялар тарих ғылымының тарихы
«Жаңа жергілікті тарих» және микротарих
жүктеу/скачать 0,92 Mb. Pdf көрінісі
|
tarih-ylymyny-tarihy 24 lecture
| «Жаңа жергілікті тарих» және микротарих
Адамның тарихи тұрмысының барлық қырларының әлеуметтік аспектілерін қамтитын әлеуметтік- тарих жобасын іске асырудың ең перспективті жолы «жаңа жергілікті тарихта» ашылды. Отбасылық тарих бойынша кешенді зерттеулерден елеулі нәтижелерге қол жеткізілді, олар жергілікті әлеуметтік талдау шеңберінде жүзеге асырылды, ол барлық әлеуметтік байланыстар мен процестерді табиғи ортасында бақылауға мүмкіндік берді. ХХ ғасырдың 70-80 жылдардағы кезеңінде жергілікті қауымдастықтарды дамушы әлеуметтік ағзалар ретінде жан-жақты зерделеуге, олардың толыққанды ұжымдық өмірбаянын қалыптастыруға бағытталған жергілікті-тарихи еңбектер пайда болады. Жергілікті қоғамдастықтың ұжымдық өмірбаяны әлеуметтік тарихтың әртүрлі субдисциплиналарын біріктіретін негізгі әдісі «тарихты төменнен алу» болды: оны жүзеге асыру әлеуметтік-мәдени аспекті қосу арқылы демографиялық және жергілікті талдаудың үйлесімін қамтиды. Жүргізілген зерттеулер адам қоғамдастығын зерттеуге арналған «жаңа жергілікті тарихтың » екі тәсілін көрсетті. Оның бірі мәселені шешуге қоғамды құрайтын жеке тұлғалар тұрғысынан қарайды және оның зерттеу тақырыбы - әлеуметтік рөлдер мен мінез-құлық стереотиптерінің өзгеруі арқылы сипатталған және оның әлеуметтік өмірлік кеңістікте алатын орны тұрғысынан қаралған адамның туылғаннан бастап өлуіне дейінгі өмірлік жолы. Екінші тәсіл әлеуметтік ортаның ішкі құрылымын және жұмыс істеуін оның тарихи ландшафын, адамның әлеуметтік экологиясын, адамзат қауымдастығының алуан түрлілігін, бейресми және ресми топтарды, әртүрлі қауымдастықтар мен корпорацияларды қоса кең мағынада қарастырып, олардың бір-бірімен, сондай-ақ әлеуметтік топтармен,таптармен, страталармен қарым-қатынастарын анықтайды. Ол жергілікті дереккөздердің бүкіл жиынтығын пайдаланады, жеке тұлғалардың әрекеттерінің әр түрлі аспектілерін белгілейді. Ақыр соңында,негізінен ,жеке адамдар арасындағы табиғи қарым-қатынас формасы ретінде жұмыс жасайтын жергілікті қоғамдастықтағы өмірді ұйымдастыру және қатынастардың сапалық әртүрлі, нақты сипатын бекітетін әлеуметтік сыныптың құрылымы арасындағы қарым-қатынасты реттеу негізгі тақырыпқа айналды. Осы типтегі жергілікті-тарихи зерттеулер тарихи зерттеулерде кешенді тәсілдің мүмкіндіктерін едәуір кеңейтті. Оның жақтаушылары адами қарым-қатынастың шындығын тек жеке адамға жақындатылған әлеуметтік өмірде, жеке және топтық жағдайлардың жиілігін және өзгермелілігін түзететін деңгейде түсінуге болатындығына сүйеніп өз пікірлерін айтқан болатын . 1980-жылдардың басында тарихтың жекелеген кезеңдері бойынша көптеген жергілікті зерттеулер ұлттық деңгейде жалпылауға арналған жаңартылған база дайындалды. Жаңа синтездегі ең табысты әрекеттердің бірін британдық тарихшы КИТ РАЙТСОН өзінің «Ағылшын қоғамы: 1580-1680 жылдар арасында»(1982) атты еңбегінде жасаған болатын .Оның теориялық құрылымындағы орталық орынды үш элемент қамтитын - отбасы, жергілікті қауымдастық және ұлттық деңгейде әлеуметтік дифференциация жүйесі. Райтсон ұсынған Британияның «жаңа әлеуметтік тарихының» интегралдық үлгісі дамудың орташа немесе типтік жолын табуға емес, ұлттық тұтастықпен нақты байланыста барлық аймақтық түрлендірулердің есебіне барынша назар аударуға бағытталған болатын . Басқа жетекші британдық әлеуметтік тарихшы Чарлз ФИТЬЯН-АДАМС осы көзқарасты одан әрі дамытуы әртүрлі деңгейдегі әлеуметтік-кеңістіктік құрылымдарды және қауымдастықтың негіздерін, тұтастай қоғамдастық (ауылдық немесе қалалық),көршілес қауымдастықтардың тобы, жалпы әлеуметтік- мәдени сипаттамалары бар кеңірек аймақ, провинция, облыс сияқты интеграцияның әртүрлі дәрежелерін ескеретін жаңа теориялық модельдің құрылуына әкелді. Бұл модельдің негізі - әртүрлі түрде шектеулі және ішінара сәйкес келетін әлеуметтік қатынастардың аймақтарын қамтитын әлеуметтік кеңістіктің тұжырымдамасы болды. Бұл аралық әлеуметтік-кеңістіктік құрылымдарда әлеуметтік макро- және микротарихтардың әдіснамалық әрекеттестігінің болашағына бағдар берілді. Микрокөзқарастар зерттеліп жатқан объектілердің барынша егжей-тегжейлілігіне және дербестендірілуіне негізделген жергілікті тарихтың жаңа түрінің шеңберінде кеңінен пайдаланылды және дәйекті түрде дамыды. жүктеу/скачать 0,92 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|