4. Бас миы. Жалпы морфофункциялық сипаттамасы. Эмбриональді дамуы. Бас миының сұр және ақ затының құрылысы
Тіл. Тілдің дамуы мен құрылысы. Тілдің шырышты қабықшасы. Тілдің шырышты қабықшасының әр түрлі бөлімдеріндегі ерекшіліктері. Тіл бүртіктері
жүктеу/скачать 0,51 Mb.
|
| 32. Тіл. Тілдің дамуы мен құрылысы. Тілдің шырышты қабықшасы. Тілдің шырышты қабықшасының әр түрлі бөлімдеріндегі ерекшіліктері. Тіл бүртіктері.
Тіл – тілдің денесі келеденең –көлденең жолақтф бұлшық ет тіні . Негізгі қызметтері: А) сөйлеу Б) жұту В) механикалық өңдеу Г) дәм сезу. . Бұлшықет талшықтары тілде әртүрлі бағытта орналасады : Тік , көлденең , Қиғаш талшықтары болғандықтан , тіл күрделі қозғалыстар жасайды . Бұлшықет талшықтаының арасында БТҚДТ мен қан тамырлары , нервтер және май жасушалары орналасады . Тілдің бүйір бетінде және жоғарғы жотасында кілегейлі кабығы тіл етімен тікелей байланысқан сондықтан бұл тұстарында кілегей асты негізі болмайды . Кілегейлі қабығы екі қабаттан тұрады : эпителиі және меншікті көп қабатты жалпақ мүйізделмеген эпителиі пластинкасы , бұлардан тiл бүртіктері түзіледі . Тілде төрт түрлі бүртіктер болады . Олар : жіп тәрізді , саңырауқұлақ тәрізді , жапырақ және науа тәрізділері . Бұлардың ішіндегі ең көбі — жіп тәріздісі , бұл тағамның дәмін сезуге қатыспайтын бүртіктер болып саналады , тілдің ұшында орналасады . Қалған бүртіктері тіл эпителиінің құрамындағы дәм сезу бүртіктерінің тобын түзеді . Жапырақ тәрізді бүртіктер , тілдің екі бүйір бөліктерінде орын алады , балаларда өте жақсы дамыған . Саңырауқұлақ тәріздестері тіл жотасында шашырап орналасқан . Науа тәріздес бүртіктері тіл түбірі мен тіл денесінен орын алады . Тілде дәм сезу түйіндері де бар , олардың пішіні эллипс тәріздес . Бұлар тіл эпителиінің құрамында орналасады . Тілде дәм сезу түйіндерінің төрт түрлі : тіректік , сезімтал , базальді және нерв ұштарымен синапс түзетін жасушалар болады .Тілде ұсақ сілекей бездері де болады . Олардың саны өте көп Бездердің соңғы секреторлы бөліктері БТҚДТ- нің қабыршақтарының ішінде орналасады . Сілекей бездері Ауыз қуысының әр түрлі бөлімдеріндегі кілегейлі қабықтың қалың қабаттарында көптеген майда сілекей бездері : ерінде , ұртта , тілде , тандайда орналасып жатады . Олар өздерінің белокты , шырышты , аралас болып келген секреттерін орналасқан тұстарына шығарып отырады . Бұлардан басқа ауыз қуысына ірі , әрі жұп сілекей бездерінің тамақтары келіп айылады , олар : құлақ түбі , жақ асты , тіл асты сілекей бездері . Өздерінің орналасуымен сілекей шығаратын тармақтары сағасының барып тірелер тұсы бойынша : Ауызының кіреберіс тұсының бездері және меншікті ауыз қуысы бездер деген 2- топқа бөлінеді . Тілде үш түрлі сілекей бездері болады : белокты , шырышты және аралас . Бұлардың бәрі де , қарапайым түтікшелі немесе альвеолярлы – түтікшелі бездерге жатады . Тіл түбіріндегі бездер шырышты , ал денесіндегі бездері — белокты , тіл ұшындағы – аралас бездер болып саналады 1. Белокты бездер науа және жапырақ тәрізді бүртіктерге жақын орналасады . Бұл қарапайым түтікшелі тармақталған бездер . Секреторлы бөлімінде пішіні конус тәрізді жасушалар орналасады , белокты секрет бөледі . Бұларға құлақ түбінің және тілдің сілекей бездері жатады . Құлақ түбі безі ауыз қуысына белоктық секрет шығаратын және эндокриндік қызметті атқаратын күрделі тармақты альвеолярдан тұратын без . 2. Шырышты бездер ең бастысы тілдің түбірінде орналасады . Олар жеке орналасатын , қарапайым түтікшелі альвеолярлы тармақталған бездер . Соңғы бөлімдері шырышты жасушалардан тұрады . 3.Аралас бездер тілдің алдыңғы бөлімінде орналасады . Аралас бездерден құралған секреторлы бөлімі тілдің терең қабаттарына еніп жатады . жүктеу/скачать 0,51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|