жас аналарға қамқорлық к рсету. Сондықтан

АНА ТІЛІ

15

№49-50 (1307-1308) 

10 – 14 желтоқсан

2015 жыл

ЖЫЛЫОЙДАҒЫ 

ЖҰБАН ТАМЫ

Арабтанушы ғалым

Сағыныш сазы сан қилы 

ТАРИХ ТҰҢҒИЫҒЫНДАҒЫ ТАҢБАЛЫ СЫР

Расында, жоғарыда айтып  тке-

німіздей Жұбан Еламанұлы  те бай 

болған. Оның малының к птігінен 

к е з і н д е   ж е р   қ а й ы с а т ы н   к р і н е д і . 

«Маңғыстау» облыстық газетінің 1991 

жылғы 7 ақпандағы санында жазылған 

Жолдасқан Сүйесіновтің мақаласына 

сүйенсек, оның 20 мың жылқысы,12 

мың түйесі, 6 мың сиыры, 4 мың қойы 

болған. Бұл қазіргі күндегі есеппен 

есептесек бірнеше ауданның малы емес 

пе?! Осы тұста, Жұбан Еламанұлымен 

т у ы с қ а н   б о л ы п   к е л е т і н   Д ә р і б а й 

Нұрсұлтановтың атасы Нұрсұлтанға 

жасаған жақсылығы туралы ел аузынан 

естіген мынадай әңгімесіне тоқтала 

кетейік:

«Нұрсұлтан атамыз бес қаруын 

асынып, ит ертіп, аң аулап, жақсы ат 

мініп, ел аралап жүретін сері кісі болған 

деседі. Оның аңшылықты ұнататыны 

сондай, жолында жақсы тазы кездесе 

қалса, ол мініп келе жатқан атын беріп, 

сол тазыны иесінен атқа ауыс тырып 

алған кездері болған. Тіпті  аң аулайтын 

итінің санын он үшке дейін жеткізіп, 

тазыларын «Біреуін – к рініп қашқан 

аңды жібермей, қуып жетіп алады десе, 

екіншісін – ізшіл, қалың бұталықтың 

і ш і н е н   а ң д ы   з і   т а у ы п   а у л а й д ы , 

үшіншісі – інге, үңгірге кірген аңды 

құтқармайды» деп сынайтын к рінеді. 

Бір жылы Нұрсұлтан атамыздың мал 

сімі болмай, қыста жейтін соғымға 

Аталған қарашаңырақ ҚазҰУ-да 

37 жыл бойы жемісті еңбек етіп келе 

жатқан білікті ұстаз ассистенттен 

бастап оқытушы, аға оқытушы, до-

цент дәрежесіне дейінгі қызметтерді 

атқарды. Қазір жас мамандар мен 

әріптестерінің құрметіне ие про-

ф е с с о р .   Ф и л о л о г и я   ф а к у л ь т е т і 

жанынан араб б лімінің ашылуы-

на, кейіннен араб б лімі негізінде 

о т а н д ы қ   ш ы ғ ы с т а н у   б і л і м і   м е н 

ғ ы л ы м ы н ы ң   н е г і з і   б о л ғ а н   А з и я 

және Африка елдері тарихы мен жеті 

шығыс тілі оқытылатын шығыстану 

факультетінің ашылуына тікелей 

араласты. Шығыстану мамандығы 

бойынша бакалавр, магистрату-

ра, PhD докторантураның негізгі 

құжаттарын дайындауға жетекшілік 

жасап келеді. Факультет магистрату-

ра, докторантура деңгейлерінде ма-

мандар дайындауға да Г.Надированың 

арқасында қол жеткізді.

Мәскеу шығыстану институтының 

аспирантурасын бітіріп, профессор 

С.В.Прожогинаның жетекшілігімен 

1990 жылы «Эволюция творчества 

сов ременного арабо-язычного писа-

Ол айбарлы да адуынды Адайдың 

ұрпағы. Адайдан екі бала Құдайке, 

Келінберді. Құдайкеден – Қосай, 

Қосайдан – Тіней, Тінейден – Арық, 

Т а ң а т ,   А р ы қ т а н   –   Қ ұ д а й б е р г е н , 

Тәңірберген. Құдайбергеннен әлгінде 

айт қан Сәттіғұл жыршы: 

«Пайғамбар Хазыр дарыған

Атаңыз Ғазиз Жұбанға-ай

Бержағың Жұбан, аржағың

Билік құрған Бекболат –

Дәреже, бақыт, байлыққа

Толыққан бар ма бұлардай?

Арғы атаң екен Бекболат

К рсетіп үлгі – жол салған

Біз ол туралы не білеміз?

Құлсары қаласынан солтүстікке қарай 90 

шақырым жердегі биік төбенің үстінде 

Жұбан мазары (тамы) орналасқан. Ол 

ХІХ ғасырдағы сәулет өнерінің үздік 

туындысы ретінде республикалық 

дәрежеде қорғауға алынған. Мазардың 

күмбезімен қоса алғандағы биіктігі 9,05 

метр, тік бұрышты жоспарда (5,85 х 6,75 

метр) салынған. Мамандардың айтуын-

ша, ескерткішті құрылысы жағынан 

алып қарағанда Батыс Қазақстандағы 

көптеген тақта тасты мазарларға 

ұқсайды. Сырты мен іші әшекейленіп, 

оюланған мазарды салуға пайдаланған 

әктас-ұлутас Қобыланды аталатын 

жердегі Таскескен карьерінен жеткізіліп, 

ішкі қабырғалары түрлі-түсті бояумен 

өрнектелген. Оның ішінде 5 қабір және 

Жұбан байдың құлпытасы бар. Ал осы 

Жұбан бай туралы не білеміз? Ол қай 

жылы туып, қай жылы дүниеден өткен? 

Жалпы, мазарды салған кім және оны 

қай жылы салды? Енді осынау сауал-

дарға жауап іздеп көрелік. 

Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің  оқытушысы, филоло-

гия ғылымының докторы, профессор, белгілі арабтанушы Гүлнар Ермұратқызы 

 Надирова бүгінде асқаралы алпысқа келіп отыр. Халқымыздың білім ордалары 

ішіндегі қарашаңырағы атанған ұлттық университетке сол кездегі Ленинград  

мемлекеттік университетінің шығыстану факультетін бітіре сала жолдамамен 

келіп, өзі таңдаған ұстаздық мамандығының алғашқы қадамын аттаған Гүлнар 

Ермұратқызы уыздай жап-жас еді. Бұл сонау өткен  ғасырдың 1978 жылы бола-

тын. Бүгінгі асқар тау алпыстың биігінен өткеніне бір сәт көз жіберсе қызығы да, 

машақаты да мол еңбек жолы артта қалыпты.

Қазақ журналистикасына елеулі үлес қосып жүрген қаламгер Бауыржан Омардың «Ең 

әдемі ертегі» деп аталатын  кітабын оқыдым. Жинаққа әдебиет әлемінде өзіндік орны 

бар тұлғалар, елге танымал қалам иелері туралы эсселер, естеліктер топтастырылып-

ты. Қаламгердің тілінде езуіңе еріксіз күлкі үйіретін әдемі әзілдер де бар екен. Әсіресе,  

80-жылдары атағы жер жарып, дүркіреп тұрған КазГУ-дің журналистика факультетінде 

өздеріне дәріс оқыған ұстаздары, бірге оқыған курстастары туралы естеліктері ерекше 

ұнады.

Сайып келгенде, салынғанына ғасырдан астам жыл өтсе де өз мәнін жоймай, бүгінгі және 

кейінгі ұрпаққа асыл мұра болып келе жатқан Жұбан тамы осындай сыр шертеді. Тарихтан 

мәлім, байларды кәмпескілеген тұста Жұбанның ұрпақтары да азап шегіп, «халық жауы» 

атанып, атылып кетті. Заманында аймақты түгел жайлаған мыңғырған малдың бірі жоқ. 

Десек те, тарихта алтын әріппен жазылған бір ғана атау бар. Ол – Жұбан тамы. 

ТҮЙІН СӨЗ

мал сұрап ағайыны Жұбан байға ба-

рады. Жұбан бай Нұрекеңе қонақасы 

беріп, түнімен әңгімелесіп, екеуі бір 

үйге қонып шығады. Таңертең Нұрекең 

оянып кетсе, Жұбан бай жатқан үйінің 

кереге басып айналып:

– Япырмай, мына ініме не беремін-

ай, – деп  зімен- зі с йлеп жүр екен. 

Мұны естіген Нұрекең ( р, тік мінезді 

болған):

–  й, ағасы, жынмен с йлесіп жүрсің 

бе, беретін малың болса бермейсің бе? 

– деп даусын шығарыңқырап жібереді. 

Бірақ Жұбан бай  зінің салмақты, бия-

зы, парасатты мінезіне салып, інісінің 

жаңағыдай шыдамсыздық к рсеткеніне 

ашық реніш білдірмейді. 

Б ұ л а р   т а ң е р т е ң г і   ш а й д ы   і ш і п 

болған нан кейін, Жұбан бай інісіне:

–   С о ғ ы м ғ а   б і р   к г е н   а р қ а н ғ а 

 сия   тын қой ал, – дейді. Сол сапарында 

Нұрсұлтан атамыз Жұбан ағасынан бір 

к ген арқанға қосарлап елу шақты қой 

алып қайтады.

Аққұба,толық жүзді, ақша маңдай,

Ажарың рауандап атқан таңдай.

Ұзын шаш белге түсіп серпілгенде

 Шаттанған сезімінен сыр ұққандай, 

–   д е п   б а с т а л а т ы н   ж ы р   а р н а п т ы . 

Жырдың толық мәтіні сақталмаған. 

Осы жерде маңғыстаулық  нертанушы 

Ізбасар Шыртанов: «1850 жыл мен 

1900 жылдар аралығындағы екінші 

ас Жұбан Еламанұлының асы. Бұл 

Қосай ауылының асы. Жұбанға там-

да салған. Ол қазір де бар. Мемлекет 

қарауында күтілуде. Аста 400-500 ша-

малас үй тігіліп, бас бәйгі 50 жылқы 

болған.Бәйгіні Кете Дауылтайдың аты 

алыпты» («Маңғыстау» газеті 3 шілде 

1990 жыл) деп қостай ж неледі. Соған 

қарағанда, Жұбан тамын « лгенде 

жылқымның дүбірін естіп жатайын» 

деп тірі кезінде салдырғанға ұқсайды. 

Онымен қоса, 1871 жылы 48 жаста 

болғанда Жұбан 1823 жылы туған. 

Міне, осындай ғасырдан-ғасырға к не 

мұра боп сақталған Жұбан тамының 

Осы тұрғыдан алып қарағанда, біз 

әңгімелеп отырған Жұбан Еламанұлы 

балаларының шоқтығы биік. Олай 

дейтініміз, Жұбан ұлдарының қай-

қ а й с ы с ы   д а   ә к е н і ң   і з г і л і к т і   і з і н 

жалғастырған,  з заманында үлкен 

беделге ие дәулетті азаматтар болған. 

 2007 жылдың к ктемінде Жұбанның 

ш берелері Терекбай, Ысқақтармен 

кездесудің сәті түсті. Сол кезде бізді 

Ақтау қаласында тұратын Жұбанның 

Шам деген баласынан  рбейтін Ысқақ 

есімді ш бересі 80 жастағы ағасы Те-

рекбай Қалиев қариямен кездестіруге 

алып барды. Ол Маңғыстау облысы, 

Жаңа зен қаласынан 12 шақырым 

қашықтықтағы Құланды деген жер-

де тұрады екен. Олардың айтула-

рына қарағанда, Жұбанның Шам, 

Талпақ,  жек, Жақай, Жарылғап, 

Бозым, Қали, К пек деген ұлдары, 

Үбіш, Бибіш есімді қос қызы бо-

лыпты. Оның ұлдары туралы ақын, 

жыршы Сәттіғұл Жанғабылұлының 

«Зәкәрия, Шам, Талпақ» деген арнауы 

да бар. Жыршының аталмыш арнауына 

тоқталмас бұрын Жұбанның шежірелік 

түзілімдеріне к з жүгіртейік. 

араб-мұсылман ұйымдары: қоғамның 

ислами жаңаруына сыртқы әсер 

мәселелері» атты біріккен жобасы-

на қатысқан. ҚР Білім және ғылым 

министрлігінің орта мектептер-

ге оқулық жазу жобасы бойынша 

араб тілі оқулығын жазды. Бака-

лавр, магистратура, PhD докторан-

тура деңгейіндегі білімгерлерге араб, 

ағылшын тілдерінде дәріс оқып 

келеді. 2007 жылы ҚР ЖОО «Үздік 

оқытушысы» грантын иеленді.

Гүлнар Ермұратқызы басқарған 

кафедра оқытушыларынан білім 

алған түлектердің бір тобы, атап 

айтқанда, Қайрат Лама Шариф, Аза-

мат Бердібай, Ержан Қалекенов, 

Ержан Мұқашев, Арман Исағалиев, 

Берік Арынов, Шалданбай Талғат, 

Расул Жұмалы, Алмат  мірзақов, 

т.б. ҚР Сыртқы істер министрлігіне 

қызметке шақырылып, қазақ дипло-

матиясын әлемдік деңгейге жеткізуде 

елеулі үлестерін қосып келеді. Ка-

ф е д р а   т ү л е к т е р і н і ң   б і р   ш о ғ ы р ы 

Қазақстанның әртүрлі жоғары оқу 

орындарында абыроймен ұстаздық 

етіп келеді. Сонымен қатар еліміздің 

Парламент департаменттерінде, Се-

натта, Қазақстанның араб елдеріндегі 

және араб елдерінің Қазақстан-

дағы елшіліктерінде, мемлекетіміз-

д і ң   ә р т ү р л і   м и н и с т р л і к т е р і н д е , 

әкімшіліктерде, ҚР Орталық мұра-

жайында қызмет етіп жүргендер 

қаншама.

 Гүлнар Ермұратқызы сондай-ақ  

отбасында да  згелер үлгі тұтарлықтай 

салиқалы ана. Жары  ли екеуі Олжас, 

Махамбет, Рамазан есімді азаматтар-

ды тәрбиелеп  сіріп, олардан т рт 

немере сүйіп отырған құрметті ата 

мен әже.

Ұлбала АЛЖАНБАЕВА, 

әл-Фараби атындағы ҚазҰУ

шығыстану факультеті Түрксой

 кафедрасының профессоры 

Кеңесін кеңнен мол салған

Би екен артық ауданды-ай,

Т ресін бұрмай алдынан

Тарқатқан екен дауларды-ай

Қайраты мәлім ауылсың

Сынбаған сағы жау қандай?»  деп 

«Зәкәрия, Шам, Талпақ» атты арнауын-

да жырға қосқан.

 Бекболат, Бекболаттан –  теш. 

тештен – Сары, Сарыдан – Қалқаман, 

Қалқаманнан – Еламан, Жанаман, Ела-

маннан – Жұбан, Қалнияз. Жұбаннан 

әлгінде айтқан Талпақ, Шам,  жек, 

Жақай, Жарылғап, Бозым, Қали, К пек. 

Талпақтан – Қаражігіт, Қаражігіттен 

жоғарыда аты аталған Терекбай қария. 

Шамнан – Асқар, Масан. Асқардан 

–  Ысқақ (жоғарыда айтқан), Жетібай, 

Бекболат, Қуаныш. Осыған қарап, 

Жұбанның ұрпақтары да бір қауым елді 

құрайды-ау деген ой туады. Олай болса, 

әкелеріне сәні мен сәулеті келіскен, 

ғасырлық ғибраты мол там салдырған 

Жұбан Еламанұлының ұрпақтары за-

манында кім болған? Олар тарихта аты 

қалатындай қандай тағылымды істер 

атқарды? Екі ғасырдың куәгері, жалын-

ды жыршы Сәттіғұл Жанғабылұлы:

шек пен Жақай, Жарылғап,

Келдес пен Мамай – бесеуі

Жігіттер екен дұшпанға

Кетпеген әртүр есебі.

Абыройменен  ткеннен

Болған жоқ б тен  сегі.

Бәрін де хәкім – хан қойған

Ресей патша кешегі.

Марқұмдарды солардай

Адай – ел керек деседі, – деп жырға 

қосады. 

Ақынның бұлайша, жыр т кпелетуі 

дұрыс та. Оған себеп, әлгінде атта-

ры аталған Жұбанның ұлдары бай-

мыз деп дәулеттілігін бұлдамаған, 

ж а р л ы ғ а   ж ә р д е м д е с і п ,   к е д е й г е 

к мектесіп, жетім-жесірге қарасуды 

міндет санаған абыройы асқақ азамат-

тар. Жұбанмен бірге туған Қалнияз 

а у ы л ы н а н   т а р а й т ы н ,   з і   к е з і н д е 

Ақт бе облысы, Байғанин ауданы-

на қарасты Қопа елді мекеніндегі 

Абдолла хазіреттің «К кмешітінде» 

білім алғаны үшін 5 жылға сотта лып 

келген, бүгінде бақилыққа аттан ған 

Сұпығали Бейішевтен ұрпақтары 1998 

жылы кассетаға жазып алынған де-

ректерге сүйенсек, Жұбан балала-

ры Маңғыстаудан шығып, Қобда, 

Арқаға дейін ат артып, жолшыбай жоқ 

жітіктерге ат мінгізіп, сауда жасаймын 

дегендерге ақшасын, сауын ұстаймын 

дегендерге сауынын беріп кете беретін 

к рінеді. 

Бауыржан СИСЕНОВ,

Қазақстан Журналистер 

одағының мүшесі

Атырау облысы

БІЛІМ КӨКЖИЕГІ

ХАТ ЖОЛДАРЫНАН 

ТАРИХ ТҰҢҒИ

Ауылға келген соң, хабарын ағайын-

дарына айта отырып:

– Қап,  зімнен де болды, егер оған 

дауыс к теріп, мінез к рсетпегенімде, 

бұдан да к бірек мал беретін реті бар 

еді, –деп  зінің шыдамсыздығына 

налыған екен деседі».

Д е м е к ,   б ұ д а н   Ж ұ б а н   б а й д ы ң 

 аға й ын      дарға  деген  мырзалығын,  әр 

нәр  сеге байыппен қарайтын азаматтық 

қасие  тін к руге болатындай. Енді 

бүгін гі ХХІ ғасырға дейін әдемілігін 

жой май жетіп отырған «Жұбан тамы 

қай жылдары салынып, оларға кімдер 

сүбе лі үлесін қосты?» деген сауалға 

 жауап іздеп к релік. 

 М.Меңдіқұловтың «Памятники 

народного зодчества Западного Ка-

захстана» кітабында: «Жұбан тамын 

1895 немесе 1898 жылдары салынған» 

деп жазылған. Алайда әлгінде айтып 

ткен Жолдасқан Сүйесіновтің жа-

зуынша, Жұбан 1871 жылы 48 жа-

сында  зіне там салдырып, там салы-

нып біткен соң ол сол маңға 500 үй 

тігіп, үлкен той жасаған. Сол тойға 

күйші баба Құрманғазы Сағырбайұлы 

мен атақты ақын, жыршы Қашаған 

Күржіманұлы да барған. Жұбан сол кез-

де 18 жастағы қызды тоқалдыққа алған 

екен. Келіншектің құйған шайына риза 

болған күйші Құрманғазы «Шайың 

балдай тәтті» екен деп «Балқаймақ» 

күйін тартып берсе, Қашаған ақын:

теля Абдельхамида Бенхаддуги» (Ал-

жир, ХХ век)» атты кандидаттық 

диссертациясын Мәскеуде қорғады. 

Гүлнар Ермұратқызы Надированың 

ғылыми-зерттеу жұмысы қазіргі 

заманғы араб әдебиетінің  зекті 

мәселелеріне арналған. 

2006 жылы Ташкенттің шығыстану 

институтында тунис әдебиетіндегі 

роман жанрын зерттеуге арналған 

«Тунисский арабо-язычный роман 

ХХ века (проблема становления и эво-

люции художественного сознания)» 

тақырыбында докторлық диссертация 

қорғады. Г.Е.Надированың аспирант-

тары Египет, Тунис, Марокко және 

Сауд Арабиясының қазіргі әдебиетін 

зерттеумен айналысатындықтан 

елімізде дербес шығыстану ғылыми 

мектебі қалыптасты деуге болады.

1997-2011 жылдар аралығында 

арабтану кафедрасының меңгерушісі 

қызметін атқарған профессор Гүлнар 

Ермұратқызы – қазақстандық араб-

тану мектебінің негізін қалаған 

ғалымдардың бірі.Ол 2011 жылдан 

бері кафедра жанынан ашылған 

ғылыми бағытта жұмыс істейтін 

Арабтану орталығының директоры 

қызметін атқарып келеді. Моно-

графия, мақала, оқу құралы сияқты 

алпыстан аса ғылыми еңбектері 

Қазақ поэзиясы әлемінің қасқасы 

Қадыр Мырза- лінің ұстаздық қырына 

тоқталыпты.  дебиет теориясынан дәріс 

берген ұлағатты ұстазын ерекше бір 

сезіммен, құрметпен еске алады автор. 

зі де,  мірі де,  нері де  згеше Асқар 

Сүлейменов туралы естелігі, «күпі киген 

қазақтың қара  леңіне шекпен жапқан» 

Мұқағали туралы естеліктері, ойлары 

қандай десеңізші. Ешкімді қайталамайды. 

Қ ы с қ а с ы ,   ш а п - ш а ғ ы н   ә ң г і м е л е р д е н 

құралған жұқалтаң ғана кітаптың іші толған 

– ғибрат. Шәкірттерінің ұстаздарына деген, 

ел құрметтеген ағаларына деген сүйіс пен-

шілігі, ырзалығына толы. Журналист бауы-

рыма риза болғандығым сонша, сол ұстаз-

дардан  зім де дәріс алғандай күй сезіндім. 

Ал біздер – қасиетті Семей топырағында 

абайтанушы Қайым Мұхаметхановтай 

тұлғаның, әдебиет теориясынан дәріс бер-

ген Қуандық Мәшһүр-Жүсіптей ұстаздың, 

қазақ тілінің жілігін шағып, майын ішкізген 

Қуандық Шаяхметұлындай ұстаздың, 

біртуар пәлсафашы Ғарифолла Есімнің, 

тағы да басқа марқасқалардың алдын 

к рген 70-жылдардың студенттеріміз. 

Жоғары оқу орнын бітіргенімізге 40 жыл 

толу кездесуінде: 

Қыз болып кетіп еңдер бұл Семейден,

Кемпір боп келіпсіңдер күркеге енген. 

Біз-дағы түйеші шал сияқтымыз, 

Атанын анда-санда бір ш герген,– 

деп арнау жазған семейлік ақын Т леген 

Жанғалиев та – біздің курстасымыз. 

Шүкір, ағарту саласында әрқайсымыздың 

шыққан  з белесіміз бар. Біздің де орта-

мыздан  ткен  мір белестерін еске алып, 

құ ры лысына 20 мың рубль, 10 жылқы, 1 

пұт шай, 15 пұт секер жұмсалған деседі.

Бірақ осынау алыстан менмұндалап 

к з тартатын әдемі ою- рнекті тамды 

кім салғаны хақында әртүрлі дерек-

тар бар. Мәселен, М.Меңдіқұловтың 

жоғарыда аты аталған кітабында: 

«Нұғыман ұста салған» десе, Жолдасқан 

Сүйесінов: «Оның шәкірттері Адай 

руының Қараш б лімінен тарайтын 

шеберлер Сартай мен Т реғұл екен»  

дейді. Мамандар болса, мазардың 

ішкі қабырғасындағы соңғы жазу-

ларда «Құрылысты салушы Шәнен 

Бекбайұлы» деп жазылғанын айтады. 

Сондай-ақ олар осы сирек кездесетін 

мазарды танымал сәулетші Қаражүсіп 

ұлдары: Дүйсенбай,  мір, Игібай салды 

дегенде дерек барын тілге тиек етеді. 

Қалай болғанда да, тарихи мұра мыз-

дың алтын қазынасы болып есептелетін 

бұл мазарды кім салса да сақтап, кейінгі 

ұрпаққа тұшымды түсінік беру парыз 

екенінде дау жоқ. 

« КЕГЕ ҚАРАП ҰЛ  СКЕН...»

Ежелден аттың жалында, атанның 

қомында  скен қазақ халқы « кеге 

қарап ұл  сер, шешеге қарап қыз  сер» 

деген мақалды текке айтпаса керек. 

йткені ата жолын жалғастырып, 

ата-ана абыройын асқақтату кез кел-

ген ұл-қыз үшін мұқалмас міндет. 

бар. Бірнеше ғылыми мақалалары 

Нидерланды, АҚШ, Иран, Ресей, 

збекстан, Біріккен Араб  мірліктері, 

Сауд Арабиясы, Түркия,  зербайжан 

с и я қ т ы   ш е т е л   б а с ы л ы м д а р ы н д а 

жарық к рген. Араб филологиясына 

қоса соңғы жылдары Қазақстандағы 

ислам мәселесі бойынша да ғылыми 

жұмыстармен айналысып келеді. 

«Қазіргі Қазақстандағы ислам: мәні 

мен діни жаңарудың нәтижелері» 

(2012-2014 ж.), « згермелі әлемде 

д і н и   б і л і м   б е р у :   и н н о в а ц и я л ы қ 

Қазақстан және ойшыл ұлт» (2015-

2017 ж.) атты ғылыми жобалардың 

авторы. Ғылыммен қатар әдістемелік 

салада да к птеген еңбектер атқаруда, 

шығыстану мамандығы бойынша 

барлық мемлекеттік білім беру стан-

дарттарын құрастыруға және осы 

мамандық бойынша бүкіл типтік 

б а ғ д а р л а м а л а р д ы   д а й ы н д а у ғ а 

қатысқан. Ғалымның ұтқыр ұйымдас-

тырушылығының арқасында кафедра 

ірі ғылыми жетістіктерге қол жеткізді. 

Бірнеше ғылым кандидаты, PhD док-

торын дайындап шығарды және PhD 

докторанттарға жетекшілік етуде.  р 

жылдары Сорос Қорының, Оксфорд 

ислам орталығының гранттарына ие 

болған, Гумбольдт университетінің 

(Берлин, Германия) «Қазақстандағы 

кітап жазған қаламы жүйрік, ойы терең 

қаламгер шықты. Курстас құрбымыз 

 Бауыржан бауырымның жоғарыда аталған 

кітабының бес-алтауындай қалыңдығы 

бар қомақты-қомақты екі кітап жазып-

ты. Семей қаласындағы  зінің су ішкен 

құдығы мұғалімдер даярлайтын оқу орнын-

да  ткізген кітабының тұсаукесер рәсіміне 

бірде-бір курстасы шақырылмаса да, қырық 

жылдық кездесуіміз күні сол кітаптың бір 

данасы қолымызға түспесі бар ма! Қуана-

қуана оқып, таныстық. Тоқығанымыз 

– құрбымыз бір қарын майдан суырылған 

жалғыз тал қылшықтайын  з бейнесін 

сомдай беріпті. Ал қалған курстастары – 

кілең дарынсыз, тіл мен әдебиеттен аулақ, 

осы мамандықты кездейсоқ таңдаған әрі 

іштері тар нашар адамдар болыпты.  сіресе, 

құрметті ұстаздарымыз туралы келеңсіз 

ойларын оқығанда, не күйде болдық 

десеңізші! Қысқасы, Бауыржан Омардың 

кітабы мақтаудан тұрса, құрбымыздың 

кітабы даттаудан тұрады екен.  йтеуір, 

ешкім жазбаған біртүрлі кітап оқыдық. 

С йтіп, қырық жылдық кездесуден бір 

қуанып, бір қиналып қайттық. Бұл не 

сонда? Пендешілік деген осы ма еді?  лде, 

ұстаздарына, курстастарына деген сарғайған 

сағынышын осылай жеткізді ме екен?  

Ғайбатқа да, ренішке де қимайтын 

курстас ақын-жазушы құрбымызға әлі де 

амандық, шығармашылық табыс тілейміз. 

Сағыныш та әртүрлі болады екен-ау! 

Біртүрлі сағыныш...

жүктеу/скачать 22,68 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: