Использованная литература

69 
 
9.  Большая  советская  энциклопедия. — М.:  Советская  энциклопедия. 1969-1978.  
–  Электронный    ресурс: 
http://dic.academic.ru/dic.nsf/bse/81979/%D0%93%D1%83%D0%BC% 
D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BD%D0%BE%D0%B5
 
10.  Юдина  Т.В.  Универсальные  и  специфические  характеристики  интернета  как  формы 
коммуникации.  – Электронный ресурс: http://textfighter.org/text12/18.php#з_01 
11. http://www.kazpravda.kz/rubric/tehnologii/eksperti-obyasnili-prichinu-blokirovaniya-ryada-
saitov-v-kazahstane/ 
 
 
 
Артемьев А.М., Абдреева Ш.Т., Жумадилов А.Р. 
 
ФОРМИРОВАНИЕ ОБЩИХ КОМПЕТЕНЦИЙ ВО ВРЕМЯ УЧЕБНО-
ТРЕНИРОВОЧНОГО ПОХОДА СТУДЕНТОВ СПЕЦИАЛЬНОСТИ «ТУРИЗМ» 
 
Статья  подчеркивает  необходимость  формирования  общих  компетенций  выпускника 
наряду с предметными профессиональными компетенциями. Рассматриваются возможности 
полевой практики студентов специальности «Туризм» в форме учебно-тренировочного похода 
для решения этой задачи с учетом специфики специальности. 
 
The article emphasizes the need to the formation of general competence of the graduate, as well 
as the subject-professional competencies. Opportunities of practice the students of specialty "Tourism" 
in the form of a training hike to solve the problems specific to the specialty have been considered. 
 
Критерием успешности  той  или  иной  программы подготовки профессиональных  кадров 
является наличие у выпускников профессиональных компетенций – знаний, навыков и умений, 
соответствующих  ожиданиям  рынка.  Однако,  помимо  специфических  профессиональных 
навыков, они должны усвоить и ряд общих компетенций, без которых невозможна дальнейшая 
успешная производственная деятельность. Так выпускники туристских специальностей должны 
владеть  языковыми  компетенциями,  уметь  работать  в  команде,  самостоятельно  принимать 
ответственные решения, творчески решать поставленные задачи  и т.д. 
Решить  эту  проблему  можно  только  гармонизировав  теоретическую  часть  программы  с 
профессиональными  практиками.  Важным  представляется  последовательность  освоения 
практических  навыков  и  умений,  поскольку  обучение  «на  рабочем  месте»  будет  не  столь 
эффективно,  если  практикант  не  обладает  элементарными  навыками  работы  в  коллективе, 
безинициативен в профессионально-практической деятельности, не проявляет ответственности 
в  выполнении  элементарных  заданий.  В  отсутствие  собственного  опыта  он  должен  иметь 
наглядное представление о составляющих производственного процесса из разных источников, 
в  том  числе,  в  результате  ознакомительных  производственных  экскурсий  на  различные 
предприятия сферы туризма и гостеприимства, тренингов под руководством профессионалов. В 
условиях  конкурентной  среды  учебные  заведения,  осуществляющие  подготовку  профессио-
нальных  туристских  кадров,  решают  эту  задачу  по-разному,  в  результате  на  рынок  труда 
приходят  специалисты,  имеющие  примерно  одинаковую  теоретическую  базу,  заложенную 
стандартом  образования,  но  с  разным  набором  профессиональных  компетенций,  что  обус-
ловлено,  на  наш  взгляд,  различными  подходами  к  организации  и  проведению  практик, 
обеспечению непрерывности практической подготовки.  
Большинство исследователей этой проблемы сходятся во мнении о необходимости более  
тесного  сотрудничества  потенциальных  работодателей  и  учебных  заведений  на  стадии 
разработки  образовательных  программ  и  наиболее  эффективными  формами  такого 
сотрудничества считает: 1) целевую подготовку студентов для базовых предприятий; 2) участие 
менеджмента компаний в учебном процессе и работе аттестационных комиссий; 3) проведение 
мастер-классов, профессиональных конференций, ярмарок вакансий; 4) проведение конкурсов 
именных  стипендий; 5) предоставление  мест  для  прохождения  практики  и  кураторство; 6) 
корпоративные формы взаимодействия. 
Такой точки зрения придерживаются Шпаченко И. А., Котлярова О. и др. [1, 2]. При этом 
О.Котляровой  сделана  попытка  систематизации  соотношения  теоретической  и  практической 

70 
 
подготовки  бакалавров  туризма  с  выделением  инновационной  составляющей – выездных 
практических занятий (таблица). 
По  мнению  Н.В.Лучко,  практико-ориентированное  обучение  предполагает  освоение 
студентами образовательной программы в условиях, максимально приближенных к реальному 
производству.  При  этом    формирование  у  студентов  профессиональных  компетенций  (как 
общепрофессиональных,  так  и  специальных)  происходит  за  счет  выполнения  ими  реальных 
практических  задач  в  учебное  время [3]. Роль  «регулятора»  отводится  Центру  туризма  и 
сервиса,  на  базе  которого,  собственно,  и  происходит  практико-ориентированное  обучение.  В 
задачи  центра  также  входит:  разработка  и  реализация  туров,  экскурсий;  организация  и 
оказание содействия в проведении семинаров, курсов, конференций, деловых встреч с участием 
специалистов  в  сфере  сервиса  и  туризма;  проведение  методической  работы  по  составлению 
текстов  и  маршрутов  экскурсий,  по  подготовке  и  обучению  кадров  экскурсоведения;  
проведение  профориентационной  работы  с  учащимися  общеобразовательных  и  средне-
специальных учебных заведений. 
 
Таблица – Практико-ориентированный подход к организации учебного процесса [2] 
Функция  учебного 
процесса 
Организационные 
формы  учебного 
процесса 
Практико-ориентированный подход 
к организации учебного процесса 
Функционально-
технологический блок 
Результативный блок 
Сообщение 
учебной 
информации 
Лекция 
Обучающие экскурсии 
и программы во время 
ВПЗ 
Знания о туристском 
потенциале региона, 
методика экскурсионной 
деятельности 
Формирование  и 
совершенствование 
профессиональных 
умений и навыков 
Семинар 
Участие в 
технологическом 
процессе создания 
тура 
Этапно-содержательное 
освоение технологий 
туристского 
проектирования 
Активизация 
освоения 
передового опыта 
Практика 
Взаимодействие во 
время ВПЗ с 
профессиональными 
поставщиками услуг 
(питания, размещения, 
экскурсионных 
программ и т. д.) 
Клиентоориентированны
е технологии 
Контроль 
результатов 
обучения 
Экзамен, 
зачет, 
курсовая работа 
Отчетная конференция
Групповой  отчет  о 
ВПЗ 
УНИРС 
  
Однако, сосредотачиваясь на профессиональных компетенциях, мы зачастую забываем 
о  необходимости  формирования  базы  последующей  подготовки  специалиста  и  гражданина 
нашего  общества – так  называемых  общих  компетенциях.  А  они  сегодня,  на  наш  взгляд,  не 
менее  важны  для обеспечения  конкурентоспособности  выпускников. В частности, специалист 
сферы туризма должен быть эрудированным, владеть навыками общения на нескольких языках, 
знать  и  правильно  использовать  правила  этики  и  этикета,  уметь  работать  в  команде,  быть 
стрессоустойчивым,  адекватно  и  результативно  действуя  в  любой  (в  том  числе,  нештатной) 
ситуации и т.д.  
В  КазНУ  им.аль-Фараби  в  рамках  экспериментальной  образовательной  программы 
бакалавриата  по  специальности «5В090200 – Туризм»  реализован  принцип  непрерывной 
практической  подготовки  в  течение  всего  периода  обучения,  сочетающий  преимущества 
приведенных выше подходов.  

71 
 
При этом ценностные ориентации, приоритеты личности, профессиональная мотивация 
закладываются уже на первом курсе. Часть компетенций, касающихся работы по подготовке и 
организации  путешествия,  взаимодействия  с  группой,  работы  в  команде,  умения  принимать 
решения  при  наличии  ограниченной  информации  или  в  состоянии  неопределенности  и  т.д. 
студенты  осваивают  во  время  учебной  практики  в  форме  учебно-тренировочного  похода 
(УТП),  который  обычно  проходит  в  горной  местности.  Это  еще  одно  «ноу-хау»  студентов 
специальности  «Туризм».  Во  время  подготовки  к  походу  и  в  ходе  его  проведения 
задействованы все участники. Причем, несмотря на общие цели и задачи, каждому определено 
индивидуальное  задание:  в  группе  назначаются  фотографы,  завхозы,  ответственные  за 
снаряжение,  санинструкторы  и  т.д.  Персональная  ответственность  за  конкретное  дело  как 
нельзя  лучше  дисциплинирует  участников,  дает  возможность  творческой  реализации, 
прививает  навыки  и  умения,  необходимые  для  профессиональной  деятельности  в  сфере 
организации  путешествий.  Здесь  же  формируются  лидерские  качества,  умение  принимать 
ответственные  решения  в  условиях  ограниченной  информации  и  рисковых  ситуациях, 
развиваются  организаторские  способности,  умение  работать  в  команде  (рисунок).  Нередко 
после  похода  происходит  смена  лидерства  в  учебных  группах,  что  естественно,  при  этом  мы 
имеем  сформировавшийся,  профессионально  мотивированный  коллектив,  способный  решать 
самые разнообразные задачи. 
Как показывает 20-летний опыт, помимо учебно-воспитальной работы, в рамках похода 
успешно реализуется функция наставничества – личный пример руководителей практики (а это 
опытные  инструкторы,  имеющие  формальное  право  руководства  учебно-спортивными 
мероприятиями), позволяет гораздо быстрее решать задачи по усвоению практических навыков 
обучающимися.  В  результате  происходит  формирование  работоспособного  коллектива, 
которому  в  последующий  период  обучения  гораздо  проще  решать  поставленные  задачи,  а 
преподавателю  (эдвайзеру)  осуществлять  мониторинг  учебной,  научной  и  социальной 
активности  студентов.  Показательно,  что  по  опросам  выпускников  именно  этот  вид практики 
запоминается  больше  всего.  А  те  навыки,  которые  приобретены  в  экстремальных  походных 
условиях,  обязательно  оказываются  востребованными    в  дальнейшей  профессиональной 
деятельности и в социуме. 
Помимо  прочего,  студенты,  успешно  прошедшие  поход,  получают  соответствующие 
справки  о  приобретенном  опыте  путешествий  (своего  рода  сертификат)  в  Федерации 
спортивного туризма [4], которые позволяют «закрыть» третий разряд по спортивному туризму 
и формально дают возможность участникам руководить активными путешествиями. 
 
 
 
Рисунок. Учебное отделение во время похода по Иле-Алатау 
 

72 
 
Следует  отметить  связь  общих  компетенций  с  требованиями  работодателей  к 
выпускникам туристских специальностей. Формально эта связь закреплена в подготовленных в 
2012  году  профессиональных  стандартах  туристской  отрасли,  разработанных  по  заказу 
Комитета  индустрии  туризма  совместными  усилиями  представителями  сферы  образования, 
бизнеса,  общественных  организаций  и  уполномоченного  органа  в  сфере  туризма.  Поскольку 
преподаватели    кафедры  рекреационной  географии  и  туризма  КазНУ  им.аль-Фараби  активно 
участвовали  в  разработке  данного  документа,  компетентностный  подход  был  «по  горячим 
следам»  учтен  при  разработке  и  обновлении  модулей  образовательной  программы.  В 
результате  реализована  возможность  учета  требований  потенциальных  работодателей  к 
качеству  подготовки  выпускников  туристских  специальностей,  а  общие  компетенции  по 
ключевым  позициям  реальных  штатных  должностей  туристских  фирм  и  гостиничных 
предприятий,  наряду  с  предметными,  нашли  отражение  в  обновленной  программе  в 
сбалансированном соотношении. 
 
Список использованных источников 
1. Шпаченко  И.  А.  Инновационная  составляющая  профессиональной  подготовки 
специалистов для сферы социально-культурного сервиса и туризма  // Вестник ТГПУ. – Томск, 
2011. – №2. – С.74-78. 
2. Котлярова 
О. 
В. 
Практико-ориентированный 
подход 
к 
формированию 
профессионально  значимых  качеств  личности  бакалавра  туризма / Сб.  Профессионализм 
учителя  в  информационном  обществе:  проблемы  формирования  и  совершенствования: 
материалы  международной научно-практической конференции 3-4 ноября 2013 года. – Прага: 
Vědecko vydavatelské centrum «Sociosféra-CZ», 2013. С.40-44. 
3. Лучко 
Н.В. 
Роль 
практико-ориентированного 
обучения 
в 
подготовке 
конкурентоспособных специалистов в области социально-культурного сервиса и туризма / Сб. 
Интеграция  науки  и  практики  в  профессиональном  развитии  педагога:  Материалы 
всероссийской научно-практической конференции 3-5 февраля 2010 года. – Оренбург. – С.1474-
1479. 
4.  РМКК – выпуск  групп  в  поход  (страничка  МКК  на  сайте  Федерации  спортивного 
туризма  РК). – [Электронный  ресурс]. – URL: http://www.fetur.kz/rmkk1 (дата  обращения 
30.12.2015). 
 
 
 
Асилова А.С.  
 
БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІНДЕГІ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ҮДЕРІС 
 
«Білім беруді дамыту мемлекеттік бағдарламаның басты міндеттерінің бірі – 2015 жылға 
қарай білім берудің барлық деңгейлерінде жан басына қаржыландыру тетігін енгізу, сонымен 
қатар,  биылдан  бастап  Назарбаев  Университетінің  базасында  интеллектуалдық-инновациялық 
кластерлер  қалыптасатын  болады.  Ғылым,  бизнес  пен  мемлекеттің  Назарбаев  Университеті 
төңірегіндегі  кластерде  бірігуі  технологияларды,  инновациялар  мен  жаңа  білімдерді 
трансферттеу  мен  жасауға  ықпал  ететін  ұлттық  ғылыми-инновациялық  жүйе  құруға  негіз 
қалыптастырады – деп  еліміздің  президенті  атап  өткендей,  білімділік  деңгейін  көтеру  ұлттық 
бәсекелестікті  көтеру  факторы  болып  табылады.  Сондықтанда  заманауи  талаптарға  және 
әлемдік  стандарттарға  сай  ұлттық  білім  жүйесіндегі  инновациялық  үдерістердің  болуы 
заңдылық.  
Білім  саласындағы  оқытудың  озық  технологияларын  меңгермейінше  сауатты  маман 
болуы мүмкін емес. Дамыған отыз елдің қатарына ену үшін заман талабына сай білім, ғылым, 
тәрбие  қажет  екендігіне  ешкімнің  таласы  жоқ.  Сол  себепті,  білім  беру  жүйесіндегі  ең  басты 
міндет – өз  ұлтының  тарихын,  мәдениетін,  әдеп-ғұрпын,  тілін  қастерлейтін  және  оны  жалпы 
азаматтық  деңгейдегі  рухани  құндылықтарға  ұштастыра  білетін  тұлға  дайындап,  сонымен 
қатар сапалы білім беріп сааплы ұрпақ тәрбиелеу. Сапалы білім – ел болашағын айқындайтын 
басты  көрсеткіш.  Сапа  тек  қана  өнеркәсіпте  ғана  емес,  сондай-ақ  жоғары  білім  саласындағы 
қызметтердің ең жоғары көрсеткіштері болып табылады. 

73 
 
Қазіргі  кезде  білім  беру  саласында  болып  жатқан  ауқымды  өзгерістер  түрлі  ынталы 
бастамалар  мен  түрлендірулерге  кеңінен  ашылуда.  Осы  тұрғыдан  алғанда,  ұрпақ  тәрбиесімен 
айналысатын  қызметтің  тиімділігін  арттыру,  оны  жаңа  сапада  ұйымдастыру  қажеттігі 
туындайды. Бұл үшін оқытушылардың инновациялық қызметтердің негіздерін меңгеруі мақсат 
етіледі.  Ал  жаңа  технологияны  пайдалану  міндетті  деңгейдегі  білімді  қалыптастыра  отырып 
мүмкіндікті  жоғарлатуға  жеткізеді.  Сондықтан  білім  беру  жүйесіндегі  қызметкерлердің 
біліктілігін көтеру  қызметін ұйымдастыруда қазіргі жаңа технологияларды меңгерудің маңызы 
зор. 
Қазіргі  уақытта  елімізде  білім  берудің  жаңа  жүйесі  жасалып,  қазақстандық  білім  беру 
жүйесі  әлемдік  білім  беру  кеңістігіне  енуге  бағыт  алуда.  Бұл  педагогика  теориясы  мен  оқу-
тәрбие  үрдісіндегі  елеулі  өзгерістерге  байланысты  болып  отыр:  білім  беру  парадигмасының 
өзгеруі,  білім  берудің  мазмұнының  жаңаруы,  жаңа  көзқарас,  жаңаша  қарым-қатынас  пайда 
болды.  Мемлекеттік  білім  стандарты  деңгейінде  оқыту  үрдісін  ұйымдастыру  білім  беру 
жүйесіне  жаңа  технологияларды  ендіруді  міндеттейді.  Білім  беру  саласы  қызметкерлерінің 
алдында  қойылып  отырған  басты  міндеттерінің  бірі – оқытудың  әдіс-тәсілдерін  үнемі 
жетілдіріп  отыру  және  қазіргі  заманғы  педагогикалық  технологияларды  меңгеру.  Келер 
ұрпаққа  қоғам  талабына  сай  тәрбие  мен  білім  беруде  білім  саласындағы  қызметкерлердің 
инновациялық  қызметтің  ғылыми-педагогикалық  негіздерін  меңгеруі  маңызды  мәселелердің 
бірі.  Оқытудың  жаңа  технологияларының  принциптері – оқытудың  ізгілендіру,  өздігінен 
дамитын, дұрыс шешім қабылдай алатын, өзін-өзі жетілдіріп, өсіруші, тәрбиелеуші жеке тұлға 
қалыптастыру  болып  табылады.  Қазіргі  білім  беру  саласындағы  оқытудың  озық  жаңа 
технологияларын  меңгермейінше  сауатты,  жан-жақты  жетік  маман  болу  мүмкін  емес.  Қазіргі 
ғылым  мен  техниканың  дамыған  заманында  оқытудың  жаңа  технологиялық  әдістерін 
пайдалану оқушылардың білім деңгейін заман талабына сай арттырады.  
Білім  беру  жүйесінің  басты  сипаты  ақпараттық  қоғамда  құнның  негізгі  көзіне  айналуы. 
Білім, инновациялар және оларды нақты қолданудың әдістері соңғы кездері пайда көзі ретінде 
көрінуде.  Экономикалық  дамудың  жаңа  сипаты  қызметкерлер  үшін  өз  өмірінде  бірнеше  рет 
мамандығын ауыстыру, өз біліктілігін үнемі арттыру қажеттілігін туғызады. Білім беру саласы 
ақпараттық  қоғамда  экономикалық  саламен  елеулі  түрде  астасады,  ал  білім  беру  қызметі 
ақпараттық  қоғамның  экономикалық  дамуының  аса  маңызды  құрамдасына,  артта 
қалушылықты  еңсерудің  факторына  айналады.  Білім  беру  ұғымының  өзі  өзгеруде  және 
кеңеюде. Білім беру барған сайын көп ретте мектепте және тіпті жоғары оқу орнында оқумен 
бірдей  түсінілуден  қалады.  Жеке  тұлғаны  функционалдық  әзірлеу  тұжырымдамасынан  жеке 
тұлғаны  дамыту  тұжырымдамасына  көшу  жүріп  жатыр.  Жаңа  тұжырымдама  білім  берудің 
даралық  сипатын  көздейді,  ол  әрбір  нақты  адамның  мүмкіндіктерін  және  оның  өзін-өзі  іске 
асыруы  мен  өзін-өзі  дамытуға  қабілеттілігін  ескеруге  мүмкіндік  береді.  Қазіргі  уақытта  білім 
берудің  халықаралық  интеграциясы  жүріп  жатыр.  Білім  беруді  дамытудың  маңызды  белгісі 
оның жһандануы болып табылады. Бұл белгі осы заманғы әлемде интеграциялық үдерістердің 
орын  алуын,  қоғамдық  өмірдің  түрлі  саласында  мемлекеттер  арасындағы  интенсивті  өзара 
ықпалдастықты  бейнелейді.  Білім  беру  ұлттық  басымдық  категориясынан  әлемдік  басымдық 
категориясына өтуде. Аталған үрдістер Қазақстанда ғылым мен білім беру жүйесін дамытудағы 
негізгі  бағыттарды  анықтауы  тиіс.  Білім  беру  жүйесі  реформасының  орталық  буыны  осы 
заманғы  ақпараттық  технологиялар  мен  білім  беру  үдерістерін  жаппай  ендіру.  Бұл  кезеңде 
негізгі  назарды  оқытушыларды  қайта  даярлау  мен  біліктілігін  арттыру  қажеттігіне  аударған 
жөн.  Бұған  қоса  оқу  бағдарламаларын  олардың  халықарарлық  стандарттар  мен  осы  заманғы 
әлемнің  талаптарына  сәйкестігі  тұрғысынан  қайта  қарастыру  керек.  Бәсекеге  қабілеттілік 
мәселесі – бұл, ең алдымен, сапа мәселесі. Сонымен қатар Қазақстан Республикасының ғылым 
және  ғылыми-техникалық  саясат  тұжырымдамасында  да  ғылымды  демократияландыру, 
интеграциялау,  инновациялық  үдерістің  білім,  ғылым  саласында  кең  өріс  алуы  да  атап 
көрсетілген.  Білім  жүйесін  дамыту  стратегиясының  басты  мақсаты – ұлттық  білім  моделін 
жасау. Ұлттық білім үлгісінің негізгі бағыты – адамды қоғамның ең негізгі құндылығы ретінде 
тану, оның қоғамдағы орны мен рөліне, әлеуметтік жағдайына, психикалық даму ерекшелігіне 
мән  беру,  сол  арқылы  оның  рухани  жан-дүниесінің  байюына,  саяси  көзқарасының, 
творчествалық  еркіндігі  мен  белсенділігінің,  кәсіби  іскерлігінің  қалыптасуына  жағдай  жасау, 
мүмкіндік  беру.  Кез-келген  елдің  экономикалық  қуаты,  халқының  өмір  сүру  деңгейінің 
жоғарлылығы,  дүниежүзілік  қауымдастықтағы  орны  мен  салмағы  сол  елдің  технологиялық 
даму  деңгейімен  анықталмақ.  Жалпы  қоғам  дамуы  мен  жаңа  технологияны  енгізу  сапалығы 

74 
 
осы  елдегі  білім  беру  ісінің  жолға  қойылғандығы  мен  осы  саланы  ақпараттандыру  деңгейіне 
келіп  тіреледі.  Экономикалық  күшті  дамыған  елдердің  тәжірибесі  экономика,  ғылым  және 
мәдениеттің  қарқанды  дамуының  екендігін  көрсетіп  отыр.  Ендеше  қазіргі  заманның 
ақпараттық технологиясын игеру міндетіміз. 
Біздің қоғамның инновациялық білім беру саясаты болашақ маманды гуманизациялауды, 
өз бетінше, белсенділігін және толеранттығын анықтайды. Кредиттік технологияда оқыту түрі, 
ең  алдымен  студенттің  жеке  жоспарын  құру  арқылы  оның  оқуды  өзі  ұйымдастыруына 
бағытталған. Студент білімі, тек әрекеттерді белгілі тәсілмен атқарғанда, демек, ойлану, сезіну 
қабілеттерін жетілдіргенде ғана, яғни білімнің ойлану техникалық, коммуникативті міндеттерін 
шешкенде  ғана  берік  болады.  Қазіргі  кездегі  оқыту  технологиясы  курс  мазмұнын 
университетте  өткен  теория  және  өндірістік  тәжірибелердің  барлық  түрлерін  өткендегі 
бекітілетін тәжірибелік білгірлік ретінде қарастырады.  
Оқыту үдерісінде жаңа инновациялық технологияларды заман талабына сай  енгізу білім 
берушілердің  парызы  болып  саналады.  Осыған  орай,  студентерді  кредиттік  оқу  жүйесіндегі 
модульдік  технология  арқылы  оқыту  дидактикасын  жасаудың  маңызы  өте  зор.  Білімденуде 
дидактиканы  жетік  меңгерген  жеке  тұлғаның  ой-санасы  қоғамдық  талаптар  деңгейінде  іс-
қимыл  көрсетіп,  қиындықтар  мен  бөгеттерден  өтуде  біліктілік  пен  табандылықтың  үлгісін 
танытады.  Мемлекет  көздеген  тактика  мен  стратегиясына  инновациялық  технологиямен білім 
беру мазмұны мен оқыту жолын айқындайтын, ұтымды нәтижеге жедел қол жеткізетін тиімді 
әдістеме түбегейлі, толыққанды зерттелмеген.  
Қазіргі  таңдағы  білім  беру  үрдісі  білім  алушының  шығармашылық  пен  өзіндік  дамуы, 
өзіндік  оқуы  және  өздігінен  жұмыс  істеуімен  қатар  жүретін  әлемдік  интеграциялық 
технологиясына жаһандану жағдайында жүріп жатыр. 
Қазақстанның  дамуындағы  жаңа  жағдайлар  жоғары  білім  беру  жүйесінің  алдына  жаңа 
басымдықтар  мен  міндеттерді  қойып  отыр.  Ол  халықаралық  білім  беру  стандарттарына  сай 
келуді  қамтамасыз  ету  үшін  білім  беру  үрдісін  ұйымдастыру  мен  мазмұнына  жаңа  шешімдер 
жасауды талап етеді. 
Жаңа  оқыту  жүйесінің  енгізілуі  қоғам  сұранысына  сәйкес  мамандарды  дайындау, 
болашақ  маманның  кәсіби  деңгейінің  жоғарғы  сапасын  қалыптастыру  қажеттігінен  туындап 
отыр. 
Білім  берудің  ішкі  және  сыртқы  заңдылықтары  бар.  Бірінші  заңдылық  қоғамдық  талап  пен 
үдерістерге  қатысты,  бағынысты  оқыту  теориясы.  Оқыту  теориясы  әлеуметтік-экономикалық, 
саяси,  мәдени,  қоғамның  сұранысымен,  мемлекет  тапсырысымен  жүзеге  асады.  Екінші  заңдылық 
білім  теориясына  қызмет  ететін  дидактикалық  негіздің  мұраты  мен  мақсаты,  білім  алуы, әдістері, 
құралдары  мен  ұйымдастыру  түрлері,  студент  пен  оқытушының  қарым-қатынас  өнері,  оқу 
материалының маңызы. Міне, бұл – оқытушының ғылыми және оқу еңбегінің негізі. 
Білім теориясының сыртқы заңдылығы мыналар: 
– 
мақсатты блогын алу, оқыту мазмұнын іріктеу, әдістер таңдау барысындағы әлеуметтік 
мәселелер; 
– 
білік пен тәрбиенің бірлігі; 
– 
оқыту үдерісінде қарым-қатынастың сөз өнеріне құрылуы; 
– 
қоршаған әлем мен білім теориясының өзара бірлігі, әсері, ықпалы. 
Оқыту теориясының сыртқы заңдылықтары: 
– 
студенттердің  танымдық  оқу  қызметіндегі  кездесетін  ішкі  қайшылықтардың  негізінде 
шешім табуы танымдық дүние танымының тәжірибесіндегі көрінісі, студенттердің қабілеті, білігі, 
ғылыми пайымы, іскерлігі, машығы, автоматты деңгейдегі әрекеті; 
– 
студент пен оқытушы арасындағы қарым-қатынас, оқытудың нәтижелілігі; 
– 
басқару ісі мен студенттің танымдық белсенділігіне нәтиженің бағыныштылығы; 
– 
міндетті  орындалатын  білімнің  құрылым-жүйесі,  білімді  бір  қырынан  меңгеруімен, 
екінші жағынан, екінші қырын білмеуін, білмеуден білуге, білуден білмеуге ауысып отыру үдерісі. 
Оқытудың  принципі – оны  ұйымдастыруының  көрнекілігі,  студенттің  саналы  меңгеруге 
танымдық  белсенділігі,  меңгерген  білімнің  жүйелілігі,  кезеңдік  тәртібі,  ғылым  жетістіктерін  еске 
сақтап,  оны  толықтырып  отыруы,  танымдық  деңгейін  мәдениетпен,  тәжірибемен  арттыру,  теория 
мен тәжірибені дидактикалық негіздің жүйесінде ұстауы, өзінің іс-әрекетін тек теориялық негіздеме 
мен тұжырымға бағындыруы. 
Жоғары  оқу  орнында  Қазақстан  өзінің  тәуелсіздігін  алғаннан  бері  жүргізіп  жатқан 
реформалар,  білім  берудің  жаңа  парадигмасын  іздеу,  білімденудің  инновациялық 

75 
 
технологияларының  нәтижелі  болуына  бағдарлану,  студенттің  тұлғалық  моделі  мен  сапасын 
әрбір өтілетін пәннің мазмұны арқылы дамытуға бетбұрыс жасады. Білім беруді студенттердің 
игеруге  тиісті  мамандығын  кәсіби  құзыреттілігі  сапада  меңгерулеріне  білімденудің  кредиттік 
технологиясы  басқа  технологиялармен  интеграцияланып  өркендеуіне  мүмкіндік  береді:  ол 
мәнді  және  сондықтан  әр  студенттің  интериоризациясының  даралық  келбетін  анықтаушы, 
оның одан әрі иерархиялық жоғарыға көтерілуіне жол ашушы, яғни ең алдымен парасатты іс-
әрекет сезімінің оянуына ықпал етуі тиіс деген сенімді орнықтырады.  
Кәсіби  білім  меңгеру  мазмұнының  тірегі  дидактикалық  негіз  екені,  оның  әдіснамасы 
нәтижеге  бағдар  жасайтын  ұтымды,  вербальді  емес  әдістердің  жиынтығынан  тұратыны 
еңбегіміздің басымдық маңызы болып табылады. ЖОО-ның білім беру мазмұнында оқылатын 
пән құрылымының стандарт талабынан формальді емес педагогикалық зерттеулердің нәтижесі 
парадигманың білімдік жинақталған қағидаларын сіңіре келе, мемлекет сұранысына, қоғамның 
қажеттілігіне,  білімді  кредиттік  технология  мүддесімен  сәйкестендіре  алу  іскерлігіне 
бағдарлайды.  
Бiлiм  беру  саласында  инновациялық  үрдiстi  жүзеге  асыру  оқытушылардың  өз  мінез-
құлықтарын, ұстанымдарын мүмкіндіктерін түрлендiрудi талап eтедi. Инновациялық ic-әрекет 
адамдардың шығармашылық жемiстi қызметiнiң бip түpi және оған мотивациялық, креативтік, 
технологиялық,  шартты  компонеттер  жатады.  Сонымен  қатар,  мотивациялық  компонент 
оқытушылардың  жаңалықтарға  деген  сұранысын,  ол  жаңалықтарды  қабылдау  дәрежесiн 
көрсететін кәсiби шығармашылық бағыттарының мазмұнын анықтайды. Креативтiк компонент 
икемделу, өзгеру, қайта өзгеру, бар тәжiрибенi қайта жаңарту, оны педагогикалық жағдайларға 
ыңғайластыруды  қамтамасыз  етеуі  қажет.  Технологиялық (iс-қимылдық)  компонент 
инновациялық ic-ерскеттiң  жүзеге  асуымен  байланысты,  яғни  жаңалықты  педагогикалық 
үpдіске енгiзу және оның жүру барысын, іске асуын бақылау деген сөз. Егеменді еліміздің ең 
басты  мақсаты  өркениетті  елдер  қатарына  көтерілу  болса,  ал  өркениетке  жетуде  жан-жақты 
дамыған, рухани бай тұлғаның алатын орны ерекше. Қазіргі білім берудің басты мақсаты да сол 
жан-жақты дамыған, рухани бай, жаңашыл жеке тұлға қалыптастыру болып табылады. 
Техникалық кадрлар дайындау жүйесін барынша дамыту қажет, техникалық және кәсіби 
білім  беру  инвестициялық  саясаттың  негізгі  бағыттарының  бірі  болуы  тиіс.  Бұл  үшін 
Германиямен,  Канадамен,  Австралиямен  және  Сингапурмен  кадрлар  дайындау  орталығын 
бірлесіп  құру  керек.  Олар  бүкіл  еліміз  үшін  техникалық  және  кәсіби  білім  беру  жүйесінің 
моделі болады. Сондай-ақ, Қазақстан экономикасының инновациялық әлеуетін арттырған жөн. 
Болашақтың  экономикасын  құру  үшін  негіз  қалау  маңызды.  Смарт-технологиялар,  жасанды 
интеллект,  киберфизикалық  жүйелер  интеграциялары,  болашақтың  энергетикасы,  жобалау 
және  инжиниринг  салаларында  біліктілікті  дамыту  қажет.  Мұны  тек  тиімді  ғылыми-
инновациялық  жүйе  құру  арқылы  ғана  жасауға  болады.  Назарбаев  Университеттің   «Астана 
бизнес  кампусы»  хайтек-паркінің  базасы  мен  Алматыдағы  «Алатау»  технопаркінде 
қалыптастырылатын  қуатты  зерттеу  университеттері  мен  инновациялық  кластерлері  оның 
негізіне  айналады.  Астанада  ЭКСПО-2017  Халықаралық  мамандандырылған  көрмесін  өткізу 
бізге  «жасыл  технологияларға»  негізделген  жаңа  энергетиканы  белсенді  дамытуға  жақсы 
мүмкіндік  береді – деп  Елбасымыз  білім  жүйесінің  инновациялық  дамуында  әлемдегі  ең 
дамыған 30 мемлекеттің  қатарына қосылып, бай да қуатты елдермен теңесу екендігін атап өтті 
және білім беруді жетілдіру әрқашанда алдынғы орында болуға тиіс. 
Білім  берудегі  тұлғалардың  ілімі  интеллектуалды  әлеуеттеріне  қарай  өркендеу,  өзін-өзі 
айқындау,  өзін-өзі  дамытуы,  үзіліссіз  болашақ  мамандығын  шыңдауға  қуат  жиюы,  осыларға 
деген  қызығушылық  уәжі  мен  қажеттіліктер  инновациялық  сыңайда  ұйымдастырылған 
қауымдық және жеке жұмыстарды саралауға мүмкіндік береді.  
 

жүктеу/скачать 6,55 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: