Қолданылған әдебиеттер тізімі

58 
 
условиях в природе и технике необходимо для того, чтобы профессионально управлять этими 
процессами.  Основной  задачей  изучения  физической  химии  является  развитие  у  студентов 
умения грамотно применять теоретические законы физической химии к решению конкретных 
задач, успешно проводить расчеты скорости и выхода продуктов химических реакций, умения 
пользоваться  современными  справочниками  физико-химических  величин,  умения  делать 
грамотные  оценки  приближенных  значений  физико-химических  параметров,  умения 
использовать  различные  диаграммы  для  предсказания  свойств  многокомпонентных  мате-
риалов.  В  связи  с  этим,  в  процессе  преподавания  этой  дисциплины  необходимо  использовать 
различные  методы  интерактивного  обучения.  Для  успешного  усвоения  физической  химии 
наряду  с  лекциями,  лабораторными  и  семинарскими  занятиями  необходимо  для  контроля  и 
оценки  знаний  использовать  интерактивный    тестовый  опрос.  С  этой  точки  зрения  весьма 
полезным  представляется  создание  тестов  по  физической  химии,  позволяющих  максимально 
активизировать  как    самостоятельную  работу  студента  для  закрепления  нового  материала,  а 
также возможности их использования для контроля и оценки знаний в рамках  ВОУД.
  
Тестирование  (по  оценке  знаний)  применяется  и  внедряется  очень  широко 
[3].
   Этот 
метод оценки находит применение и в школах, и в ВУЗАх, и при оценке остаточных знаний в 
рамках  ВОУД  и  при  аттестациях  в  организациях,  и  может  применяться  буквально  везде,  где 
есть место теоретической подготовке. Так широко тестирование не применялось никогда ранее. 
И  это  не  случайно.  Связано  это  с  тем,  что  сегодня  тестирование  получило  возможность 
использовать  программные  средства,  потому  преимущества  тестирования  перед  другими 
видами  оценки  резко  пошли  вверх.  Несмотря  на  широкое  распространение  тестирования  как 
метода, правила написания тестов пока еще  никогда и нигде не представлялись на обсуждение 
научно-методических конференций, проводимых под эгидой МОН РК или вузов. Однако надо 
отметить,  что  эта  проблема  является  очень  актуальной  как  с  теоретической,  так  и  с 
практической  точек  зрения.  На  сегодняшний  день  нет  соответствующих  стандартов  для 
составления тестов разной прикладной направленности. Каждый автор считает, что именно им 
составленные тесты более правильно отражают суть данной дисциплины. Формы подачи тестов 
тоже  самые  различные.  Вопросы  в  тестах  тоже    могут  быть  легкие  или  трудные,  простые  и 
сложные,  наивные  и  каверзные.  Однако  нужно  понимать,  что  если  тест  составляется  
для  сохранности  знаний  и  для  аттестации,  то  вопросы  в  тестах  не  должны  быть  сложными  
и  или  детализированы  на  мелких  и  незначительных  фактах.  Если  мы  хотим  узнать,  знает 
студент или специалист или не знает что-то, то мы и вопрос должны создавать с учетом этого. 
Таким  образом,  задавая  (составляя)  вопрос  мы  не  должны  забывать  о  том,  какие  цели  мы 
преследуем.
 
Важным  требованием  при  составлении  тестов  является  следующее.  Каждый  вопрос 
должен  иметь  ссылку  на  первоисточник,  но  не  в  самом  тексте  вопроса,  разумеется,  а,  так 
сказать, "за  вопросом".  Нужно  это  для  дальнейшей  работы  над  ошибками  тестируемыми  или 
для апелляции.  
Преподаватель, находящийся в ранге Учителя, может себе позволить составлять вопросы 
по своим семинарам, урокам, лекциям без каких-либо ссылок именно на том простом праве, что 
он Учитель. Он сам учит, он сам и спрашивает. И спрашивает так, как ему самому хочется.  Во 
всех же других случаях, тот, кто составляет вопросы, должен указывать, а почему именно такой 
вариант  ответа  верный,  а  не  другой.   Наличие  ссылки  говорит  о  том,  что  составитель  теста 
объективен,   что  он  не  пишет    подряд  все  то,  что  всплывает  в  его  голове,  пусть  даже  очень 
умной. Составитель вопросов с большинством тех, кто будет отвечать на его вопросы никогда 
не  увидится,  а  им  (тестируемым)  точно  захочется  задать  свои  вопросы  на  ряд  вопросов 
разработчика. Наличие ссылки  это своеобразная встреча сторон, диалог, упрощающий любые 
возможные споры, а также демонстрация объективности.   
Кроме  того  при  составлении  тестов,  количество  вариантов  ответов  в  вопросах  должно 
быть  разумным.
 
Сколько  должно  быть  вариантов  ответов  в  вопросе?  Этот  вопрос  наименее 
принципиален -  сколько  хотите,  столько  и  делайте  вариантов.  Все  здесь  определяет  здравый 
смысл.  Один  вариант  ответа  может  быть,  это  понятно.  Слишком  много  вариантов  ответов  
нехорошо,  потому  что  тогда  тестируемому  трудно  будет  ориентироваться  во  всем 
многообразии  предложенных  вами  "мыслительных  лабиринтов".  Тут,  скорее  всего,  будут 
оцениваться  уже  не  только  и  не  столько  знания,  сколько  другие  качества  студента  или 
специалиста:  внимательность,  зрительная  память,  крепкие  нервы  и  проч.  А  ведь  при  оценке 
знаний  нам  не  должны  мешать  посторонние  факторы,  иначе  наши  представления  о  знаниях 

59 
 
специалиста  будут  искажены.  При  оценке  остаточных  знаний  в  рамках  ВОУД  целесообразно 
все-  таки  один  вариант  ответа.  Почему?  Это  связано  с  тем,  что  материал  курса  был  пройден 
значительно  раньше,  многие  мелкие  вопросы,  а  иногда  и  тонкости  теоретического  материала 
тестируемому  не  возможно  помнить,  он  должен  знать  основные  базовые  законы  и  проблемы, 
которые  могут  быть  использованы  в  профессиональной  деятельности.  Но  если  в  тестах  есть 
несколько  правильных  ответов,  необходимо  это  отметить  и  учитывать  необходимость 
дополнительного времени  для правильной ориентации в формулировках ответов.  Составление 
теста  должно  быть  явлением  планируемым  еще  на  стадии  написания  самих  вопросов. 
Совершенно незачем задавать десятки вопросов по одной и той же теме. Хороший тест тем и 
хорош,  что  несколько  десятков  вопросов  равномерно  оценивают  знания  тестируемого  по 
целому спектру тем.  
При этом  не надо забывать, что тесты - это не цель, а средство достижения цели. Целью 
же является постоянное и системное повышение уровня знаний, профессиональной подготовки, 
квалификации специалистов, т.е. все тоже – учиться, учиться и учиться. А тестирование лишь 
один  из  методов  содействия  обучению  и  подготовке,  хотя,  при  сегодняшних  возможностях 
программирования, тестирование - практически безальтернативный способ контроля и оценки  
персональных  знаний    на  сохранность  теоретических  и  практических  навыков  в 
профессиональной деятельности. Вот такое наше видение по поводу использования тестового 
контроля и оценки знаний в рамках ВОУД.  
В  этом  учебном  году  для  студентов  специальности  5В060600-Химия  при  сдаче  ВОУД 
был  введен  предмет  «Физическая  химия».  Наши  студенты  по  данной  дисциплине  успешно 
прошли ВОУД (68-70%), но остались некоторые недоумения по содержанию тестов и форме их 
проведения.  Во-первых,  в  тестах  имелись  задания  на  решения  определенного  типа  задач,  в 
которых  необходимо  использовать  калькуляторы,  так  как  значения  логарифмов,  степенных 
функций, возведение в степени или извлечение  из под корня, поэтому студенты, естественно, 
не  смогли  решить  такого  типа  задачи.  Однако  самым  главным  требованием  при  проведении 
тестирования являлось: отвечать на тесты студент должен без калькулятора.  Вот такой абсурд 
был по форме проведения ВОУД. Не менее абсурдными были некоторые вопросы в тестах, на 
которые нам хотелось бы обратить внимание.  
Например,  на  стр.237  учебного  пособия  для  подготовки  к  тестам    для  сдачи  ВОУД, 
Астана, 2015 в предлагаемом тесте следующее задание: 
Какие из двухкомпонентных систем образуют химические соединения? 
1. хлорид меди-хлорид калия; 
2. вода-нитрат серебра; 
3. вода-фенол; 
4. анилин-гексан; 
5. магний-свинец; 
6. сурьма-свинец; 
7. о-ксилол-м-ксилол; 
8. вода-диэтиамин. 
Чтобы ответить на этот вопрос студент должен знать фазовые диаграммы этих систем, но 
это не входит в программу курса "Физическая химия". 
На  стр. 240 тест  содержит  теоретический  материал,  который  относится  к  теории 
активных ансамблей Кобозева, не включенный в программу ВОУД. 
В  некоторых  тестах  перечислены  определенное  количество  химических  реакций  и 
необходимо  указать  на  экзотермические  или  эндотермические  реакции.  Но  чтобы  правильно 
ответить  на  этот  вопрос  необходимо  для 7-8 реакций  рассчитать  тепловые  эффекты,  но  для 
этого надо, во-первых,  иметь справочные данные по каждому соединению, а во вторых время 
расчета займет минимум 30 минут. 
Методически абсурдно представлен, например, следующий тест: 
Вопрос: ЭДС элемента  в широком интервале температур описывается уравнением:  
Е
0
  = 0,07131 - 4,99х10
4
  (Т-298) - 3,45х10
-6
  (Т-298)
2
 . Рассчитайте  энергию  Гиббса, 
энтальпию и энтрапию  реакции, протекающей в элементе при 250
0
С. 
Перечислены  восемь  ответов.  Чтобы  рассчитать  вышеперечисленные  параметры 
необходимо    элементарно  знать  температурный  коэффициент,  который  в  тесте  отсутствует! 
Кроме  того,  чтобы  решить  такой  тест  необходимо  минимум 20 минут.  Что  по  времени  не 
соответствует требованиям при составлении тестов. 

60 
 
В  некоторых  тестах,  наоборот,  уделено  внимание    теме,  которая  является  простым 
продолжением  базового  вопроса.  Это  относится    к  тестам,  в  которых  необходимо  на  осно- 
вании  правила  Лютера  рассчитать  электродные  потенциалы.  Этот  материал  относится  к 
вопросам классификации электродов,  студенты должны знать типы электродов, с которыми им 
придется работать в процессе профессиональной деятельности, а правило Лютера – это частная 
задача. 
Таким  образом,  анализ  предложенных  для  сдачи  ВОУД  тестов  по  физической  химии 
показал нам, что имеются слабые стороны, при этом следует обратить внимание на следующие 
общие замечания: 
1. Тесты   требуют очень тщательного анализа в соответствии с программой курса. 
2. Тесты на казахском языке переведены не корректно. 
3.  Если  нельзя  использовать  калькуляторы,  то  надо  убрать  тесты,  требующие  сложного 
вычислительного решения. 
4.  Для  одного  комплекта  тестов  должны  быть  одни  авторы,  причем  профессионалы, 
имеющий  определенный  педагогический  опыт.  Нельзя  материал  курса  делить  нескольким 
авторам, либо они должны совместно обсуждать предлагаемые тесты. 
 
 
Литература 
1.  Методические  указания  по  курсу  химической  термодинамики  для  студентов  химического 
факультета Кемеровского государственного университета (курс лекций)// КемГУ, Кемерово, 1995. – 37 с. 
2.  Основы физической химии. Теория и задачи. Учебное пособие для вузов (серия «Классический 
университетский учебник») Издательство «Экзамен», Москва, 2005. – 211 с. 
3.  http://mytest.klyaksa.net/ 
 
 
 
 
Өтепберген К.Е. 
 
СТУДЕНТТІҢ БІЛІМІН БАҚЫЛАУ ЖӘНЕ БАҒАЛАУ 
 
Білім  берудегі  инновациялар  деп  оқытудағы  педагогикалық  технологияларды,  әдіс-
тәсілдер  жиынтығын  және  құралдарын  жетілдіру  процесін  айтамыз.  Инновациялық    педа-
гогикалық қызмет – әр жоғары оқу орнының білім беру қызметінің маңызды компоненттерінің 
бірі.  Осы  инновациялық  қызмет  білім  беру  нарығында  осы  немесе  басқа  мекеменің  бәсекеге 
қабілеттілікті  туғызуға  негіз  болып  қана  қоймай,  педагогтің    профессионалды  өсуін,  шығар-
машылық ізденісін бағыттайды, білім алушының өсуіне ықпал етеді. Сондықтан инновациялық 
қызмет оқытушылардың ғылыми-әдістемелік қызметі және студенттердің оқу-зерттеу жұмыс-
тарымен тығыз байланысты. 
Жұмыс  барысында  алдыңғы  қатарлы  педагогикалық  технологияларды  енгізіп,  оларды 
тәжірибеде  қолдану,  ақпараттық  технологияларды,  педагогика  және  психология  саласындағы 
соңғы  ғылыми-зерттеу  білімдерін  игеру  жоғары  оқу  орындарындағы  мамандарды  дайындау 
сапасын қамтамасыз етеді. 
Инновациялық қызмет мақсаты – білім алушы тұлғаның сапалы өзгеруі болуы тиіс. 
Пензалық  архитектура  және  құрылыс  мемлекеттік  университеттің    экономика  және 
менеджмент  институтында  біраз  жылдар  бойы  «Нарықтық  экономика  жағдайында  мектеп 
жасындағы  және  студент  жастарын  өмірге  бейімдеудегі  үздіксіз  тәжірибелі  дайындықтың 
кешенді  жүйесі»  атты  инновациялық  білім  беру  бағдарламасы  жасалынып,  теориялық  білім 
беру жиынтығымен қатар қолданылып келеді. 
Бағдарламаның негізгі саласы: 
- төменгі курстарда мамандыққа қарқынды жүйеде енгізу; 
- студенттер  көшбасшысы  Институты  фирмаларында  студенттердің  жумыс  істеуі – осы 
институттың  факультеттеріне  жекелеген  бағыттары  бойынша  біріктірілген  нақты  бар 
студенттік фирмалардың жүйесі; 
- ЖОО-да  оқыған  уакыттағы  студенттердің  тәжірибелік  дайындығының  сапасын 
арттыруда ынталандыру, рейтингтік есеп жүйесі және бақылау. 

61 
 
 
Төменгі курстарда мамандыққа интенсивті кіріспе 
«Мамандыққа қарқынды кіріспе» жобасының негізгі мақсаты – ЖОО -да оқу барысында 
өз  мамандығы  бойынша  болашақта  таңдауға  төменгі  курс  студенттеріне  жағдай  жасау,  жаңа 
экономикалық  жағдайда  олардың  өмірлік  мақсат-міндеттерін  және  өз  орнын  сезіндіру, 
мансаптары мен жұмыспен қамтуды қастамасыз етуге арналған нақты бағдарламасын жасау. 
Бұл мақсатқа жету үшін: 
1.студенттерге мамандық туралы объективті және толық мәлімет беру; 
2.мансап пен өмірлік мақсаттарын таңдау технологиясына үйрету; 
3.ЖОО-да оқу технологиясына үйрету; 
4.өз уақытын тиімді пайдалануға үйрету; 
5.қазіргі замандағы ұйымдастыру мәдениетіне үйрету керек. 
Мамандықты шығаратын кафедра бұл бағдарламаны былай іске асырады: 
-оқуға  түсуге  емтихан  тапсырар  алдында  кафедра  меңгерушісінің  талапкермен  жеке  
сөйлесуі;  
-бірінші курсқа арналған мереке өткізу; 
-«Жеке мансапты басқару» және «Мамандық негізі» атты дәрістерді оқып-үйрену; 
-әр бірінші курстықтың «Менің мансабым» атты курс жұмысын дайындап қорғауы; 
-арнайы оқу-сауықтыру бизнес-тәжірибені фирмаларда өткізу; 
-бітіруші  студенттің  басшылығымен  бірінші  курстықпен  бірге  шығармашылық  топ 
құруы; 
-бизнес-тәжірибе: резюме құру, жұмысқа тұру мақсатында жұмыс берушімен кездесу. 
Төменгі  курстағы  «Мамандыққа  қарқынды  енгізу»  білім  беру  жобасы  «Жеке  мансапты 
басқару»  курсына  сүйенеді.  Курстың  негізгі  мақсаты – студенттің  институтта  оқу  үшін  жаңа 
көзқарасының  қалыптасуына,  өз  мансабын  жоспарлауға,  оқып  жүріп  соған  талпынуға  ықпал 
етеді және өз мансабы жолында тәжірибе жинайды 
Бұл  курстың  айтарлықтай  әдістемелік  ерекшелігі – бітіруші  студенттердің 
басшылығымен бірінші курстықты шығармашылық топқа кіргізу. Бірінші курстық өзіне деген 
сыйластықты, баса назар аударуды және бітірушінің қамқорлығын сезінеді. 
 
Бағалаудың рейтингтік жүйесі және студенттердің  тәжірибелік дайындығын ынта-
ландыру 
Рейтингтік  бағалау  жүйесі - мамандық  аймағында  студенттердің  барлық  өзіндік 
тәжірибелік  қызмет  түрлерін,  олардың  қиындық  дәрежелерін  және  орындау  сапасын  тиімді 
бағалау, студенттің білім алған барлық кезеңіндегі тәжірибелік қызметін объективті және жан-
жақты  бағалауға  мүмкіндік  береді,  іс  жүзінде  тәжірибе  алудың  негізгі  ынталандырудың  бірі, 
ЖОО-н бітірген соң мамандық бойынша перспективті жұмыс табу мүмкіндігі. 
Бағалау  сапасын  рейтингтік  жүйелеу  және  студенттердің  үздіксіз  тәжірибелік  дайын-
дығын  ынталандырудың  мақсаты – студенттердің  тәжірибелік  қызметінің  белсенділігін 
арттыру,  оқудан  тыс  нақты  тәжірибелік  жұмыстарға  қатыстыруға  мотивация,  оқуды  бітіре 
салып бизнес-қызметке араласып кетуге жететін тәжірибе жинақтауға мүмкіндік беру. 
Осы жүйенің міндеттері: 
-тәжірибелік қызмет зерттеулерінің интегралды бағасы; 
-студенттер мен оқу топтары арасында бәсеке тудыру; 
-шығармашылық  қызмет  үдерісі  кезінде  студенттердің  өз-өзін  ұйымдастыруда 
тәжірибелік қызметке ынталандыру; 
-студенттердің рейтингісі туралы ақпарат беру. [1] 
Студенттердің  тәжірибелік  дайындығының  сапасын  рейтингтік  жүйеде  бағалау  оқу 
барысындағы  жиналған  тәжірибенің  шартты  бірлігінің  жиынтығына  байланысты.  Әр  жасаған 
жұмысы жинаған балл санына байланысты өз бағасын алады. 
Лондон  университетінің  ақпарат  факультетінде  студент  бакалавр  немесе  магистр 
дәрежесін алу үшін жыл сайын төрт «бірлік» жинауы қажет. Студенттің жүктемесі бір жылда 
120-150  сағ.  Аудиториялық  (дәрістер,  диспуттар,  семинарлар  және  т.б.),  аудиториядан  тыс 
және СӨЖ (баяндама, реферат дайындау және т.б.). 
Британдық университеттерде барлық емтихандарда университет оқытушыларынан басқа 
сырттан келетін осы жүйеге қатысы бар комиссия мүшелері де бар. Олардың мақсаты – студент 
білімін  әділ  және  объективті  бағалау,  оның  болашақ  маман  ретінде  талаптарға  сай  келуін 

62 
 
қадағалау.  Қойылатын  баға  пайыздық  көрсеткішпен  болған  соң  студенттің  академиялық 
дәрежесін анықтау қиынға түспейді. Қорытынды баға - студенттің білім алған барлық кезеңінің 
орташа бағасы. 
Студенттердің  жұмысы  осы  нәтижелерге  қол  жеткізуге  бағытталған:  білім  (жаңа 
зерттеулер мен жетекші журналдарда мақала шығару); қолынан келуі (жаңа әдістерді жасау, өз 
бетінше  тапсырмаларды  құрастыру,  нақты  ұсыныстар  айту,  зерттеу  нәтижесін  сынай  алу, 
экономикалық  және  әлеуметтік-экономикалық  ақпараттарды  жүйелеу,  талдау,  оны  негіздей 
алу.)  
Қазіргі  кезде  заман  талабына  сай  білім  берудің  дамуы  мен  тенденцияларын  қамтитын 
көптеген  педагогикалық  технология  қолданылуда.  Бұл  технологияларды  таңдау  барысында 
мына факторлар ескеріледі: 
-алынып  отырған  технологияның  оқу  орнының  мүмкіндігі  мен  нақты  жағдайына  сай 
болуы; 
-тиімділігі, жүйелілігі; 
-педагогикалық  ұжымдардың  өздерінің  қалауына,  мүмкіндіктеріне  сәйкес  әртүрлі  үлгі 
бойынша қызмет етуіне мүмкіндік алуы. 
Жаңа  технологияны  меңгеру  оқытушының  интеллектуалды,  кәсіптік  адамгершілік, 
рухани  азаматтық  және  де  басқа  көптеген  адами  қабілетінің  қалыптасуына  әсер  етіп,  өзін-өзі 
дамытып, оқу-тәрбие үлгісін тиімді ұйымдастыруына көмектеседі. [2] 
Қазақстан  Республикасы  Президентінің  «Қазақстан-2030»  атты  стратегиялық 
бағдарламасына  сәйкес  жаңа  техника  мен  технологиялық  үдерістердің  дамуы  келешекте 
жоғары оқу орындарында білім беру қандай бағытта өрбуі керек деген өзекті мәселе туғызады. 
Бұл  мәселенің  бағытын 2010 жылғы  Жолдауында  Н.  Назарбаев: «Жоғары  білім  саласы  ең 
жоғары  халықаралық  талаптарға  жауап  беруі  тиіс.  Елдегі  жоғары  оқу  орындары  әлем- 
нің  жетекші  университеттерінің  рейтингіне  енуге  ұмтылулары  керек. 2015 жылға  қарай  
Ұлттық  инновациялық  жүйе  толыққанды  жұмыс  істеп, 2020 жылға  қарай  елде  енгізілетін 
талдаулар,  патенттер  мен  дайын  технологиялар  түрінде  өз  нәтижелерін  беруі  тиіс»  деп 
нақтылады. [3] 
2020  жылға  қарай  магистранттар  санын 12500 адамға  жеткізу.  Ал PhD докторантураға 
қабылдауды он есе арттырып, 2500 орынға жеткізу. Қорыта айтсақ, қазақстандық білім беруді 
дамытудың маңызды міндеттерінің бірі – Болон үрдісін дамытудың инновациялық үлгісіне өту 
болып табылады. [4]                  
Ал  енді  АҚШ-тағы  жоғары  білімді  маман  даярлаудың  бүгінгі  таңдағы  даму  жағдайына 
келсек,  онда  педагогикалық  білім  беру  жүйесі 3 деңгейге  бөлінеді:  университеттік (4-5 жыл), 
педагогикалық  колледж (4-5 жыл),  еркін  өнер  колледжі (4-5 жыл),  шағын  колледж (2 жыл). 
Бірінші  аталған  оқу  орнында  мектеп  оқушыларын  даярлайды.  Ал,  шағын  колледждерде – 
бастауыш  мектеп  мұғалімдерін  даярлайды.  Сондай-ақ,  қоғамдық  және  педагогикалық  білім 
беру орындары бар. 
Педагогикалық  кадрларды  даярлайтын  белгілі  университеттер:  Болл  университеті 
(Индиана штаты), Солтүстік Иллинойс университеті (Иллинойс штаты), Мичиган университеті 
(Мичиган 
штаты), 
Филадельфия 
университеті 
(Пенсильвания 
штаты). 
Болашақ 
оқытушылардың  көбі 4 жыл  оқиды (70%), 1/3-і 5 жыл  оқиды,  қалғаны 2 жыл. 4-5 жылдық 
дайындықта 1-2 жылдары  жалпы  білім  циклімен  өтеді.  Ал  маңызды  сабақтарға  гуманитарлы 
пәндер  кіреді:  экономика,  философия,  әдебиет,  саясаттану,  әлеуметтану  т.б.  Міндетті  және 
элективті  курстардың  да  (таңдау  бойынша)  байланысы  қаралған.  Бағдарлама  дәрістік 
психологиялық-педагогикалық пәнді қарастырады. Жалпы педагогикалық психология баланың 
даму психологиясы, білім беру негіздері, тәрбие әдістемелігі, әдеп педагогикасы. Бұл пәндерге 
25-35% оқу уақыты бөлінеді. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

63 
 
 
АҚШ-тың білім беру жүйесі 
            
   Балабақша 
4-6 жас 
                                                                                             
Бастауыш 
мектеп 6-12 жас, 
1-6 сыныптар 
 
Төменгі 
орта мектеп 13-15 
жас, 7-9 
сыныптар 
 
Жоғары 
орта мектеп 16-18 
жас, 10-12 
сыныптар 
 
Коллед
ждер: 
техникалық, 
жергілікті  2 
жылдық 
оқыту 
4 жылдық 
білім алу 
колледждер, 
бакалавр 
дәрежесі 
    
Университе
ттер: бакалавр-4 
жыл, 
магистратура +2 
жыл, 
докторантура +3 
жыл  
 
Ал  енді  Қазақстан  Республикасындығы  жоғары  білімді  маман  даярлаудың  бүгінгі 
таңдағы  даму  жағдайына  келсек,  біздің  мемлекетте  жаңа  азаматты  қалыптастыру  үдерісі 
жүргізілуі  қажет.  Жаңа  азамат – рухани  байлығы  мол  қазақ  мектебі  қабырғасынан,  тіпті 
балабақшадан  тәрбиеленуі  қажет.  Жас  балаларды  мектепте  жүргізілетін  ұлттық-патриоттық 
тәрбиеге осылайша балабақша мен отбасында дайындаған жөн. 
Қазақ елінің болашағын айқындайтын, оны тұрақты даму деңгейіне көтеретін бірден-бір 
құндылық – жасөспірімдерді отаншылдық рухта тәрбиелеу. Ендеше, қазақстандық жаңа білім 
моделі  осыдан  бастау  алып,  жас  ұрпақты  білімді  және  сол  білімді  ұтымды  пайдалана  алатын 
іскер, білгір де, білікті етіп өсірумен қатар, оның адамгершілік болмысын, ішкі жан дүниесін, 
азаматтық тұлғасын, халықтық қасиеттерін дұрыс қалыптастыру болмақ. 
Жаңа  замандағы  нарықтың  кәсіби  мамандарға  деген  сұранысын  қанағаттандыру  ұстаз 
біліктілігіне байланысты. Қазіргі қоғамда ұстаз кәсібінің ролі артуда, сондықтан сол қоғамдағы 
осы  кәсіпке  деген  мемлекеттің  ғана  емес,  сонымен  қатар  барлық  ел  азаматтарының 
көзқарастары өзгеруі тиіс. Әрине ұстаз кәсібінің беделі тек осы екі факторға ғана байланысты 
емес  (қаржы  және  құрмет),  оның  артуы  педагог  маманның  кәсіби  шеберлігінің  ұшталуына 
байланысты. 
Ал  еуропаның  ең  озық  елдерінің  бірі – Германияда  болашақ  мамандарды  даярлау  екі 
сатыдан өтеді: біріншісі (6-8 апта) – жалпы білім беретін пәндерді оқыту; екіншісі (18 айдан 3 
жылға дейін) – машықтану. [5]                  
Көңіл аударар бір жайт, жоғарыда айтылған педагог мамандардың қаржымен қамтамасыз 
етілуі. Мысалы, Жапонияда қажетті кредит санын жинақтаған студент қана дипломға ие бола 
алады  және  де  болашақ  маманның  бастапқы  жалақысы  мен  статусы  осы  кредит  санына 
байланысты. Сонымен қатар педагог мамандығының беделі мен сапасын арттыру мақсатында 
педагог еңбегін әртүрлі амалдармен ынталандыру қолға алынған. 
2010  жылы 11 наурызда  Венгрия  астанасы  Будапештте  өткен  Еуропа  елдері  білім 
министрлерінің  ІІ  форумында  Қазақстан  Республикасы  Болон  үдерісіне  қосылып,  осы 
ұйымның  тең  құқылы 47 мүшесі  болды.  Осындай  экономикасы  дамыған  елдердің  білім 
жүйесіндегі озық үлгілерді біздің елде қолдану мүмкіндігіне жол ашылды. Білім саласында ірі 

64 
 
реформалар кезеңі басталды. Болон процесі деп жоғары білімнің еуропалық бірегей кеңістігін 
жасау процесін айтады. [6] Еуропада біртұтас білім кеңістігін құру идеясы өткен ғасырдың 70-
жылдары  пайда  болды.  Алайда  тек 1998 жылы 4 мемлекеттің  білім  министрлері – Италия, 
Франция, Германия, Ұлыбритания – Сорбон декларациясына қол қойды. Бұл өз алдына жоғары 
білім  жүйесін  біріктіру  үдерісін  іске  қосты. 19 маусым 1999 жылы  Болонья  қаласында 29 
еуропалық мемлекеттің білім министрлері «еуропаның жоғары білім аймағы» декларациясына 
қол  қойды.  Аймақта  ғылымның  дамуына  кедергі  болған  білім  жүйелерінің  әркелкілігі  Болон 
үдерісіне түрткі болды.Сонымен қатар педагогтар мен студенттердің академиялық икемділігін 
қамтамасыз ету мүмкіндігі туды.   
Болон  декларациясы  мәтінінде  интеграциялық  үдерістің  алты  негізгі  мақсаты 
тұжырымдалған: 
1.  Жеңіл  түсінілетін  және  салыстырмалы  деңгейлер  жүйесін  қабылдау,  оның  ішінде 
еуропалық  азаматтардың  еңбекпен  қамтылуын  және  еуропалық  жоғары  білім  жүйесінің 
халықаралық  бәсекеге  қабілеттілігін  арттыру  мүмкіндігін  қамтамасыз  етуге  арналған  жалпы 
Еуропалық дипломға қосымшаны енгізу арқылы. 
2.Деңгейге  дейінгі (undergraduate) және  деңгейден  кейінгі (graduate)  - екі  циклге 
негізделген жүйені қабылдау. Екінші циклге қол жеткізу ұзақтығы үш жылдан кем болмайтын 
оқытудың  бірінші  циклын  сәтті  аяқтауды  талап  етеді.  Бірінші  циклды  аяқтағанда  берілетін 
дәреже  еуропалық  еңбек  нарығында  талап  етілетін  тиісті  деңгейдегі  біліктілік  болуы  тиіс. 
Екінші цикл көптеген Еуропа елдеріндегідей магистр не доктор дәрежесіне алып келуі тиіс. 
3.Кең  ауқымды  студенттік  ұтқырлықты  қолдаудың  тиісті  құралы  ретінде ECTS – 
еуропалық кредитті трансферлеу жүйесі – үлгісі бойынша кредиттер жүйесін енгізу. Кредиттер 
қабылдаушы  мүдделі  университеттер  оларды  таныған  жағдайда  жоғары  болып  табылмайтын, 
оның ішінде бүкіл өмір бойына білім алу (lifelong learning-LLL) шеңберінде де алынуы мүмкін.      
4.Оқушыларға  білім  алуды  және  тәжірибелік  дайындықты,  сонымен  қатар  ілеспе 
қызметтерді  алуға  қол  жеткізу  мүмкіндігін  қамтамасыз  етуі  тиіс,  оқытушыларға, 
зерттеушілерге  және әкімшілік қызметкерлерге, олардың заңмен белгіленген құқықтарына еш 
зиянсыз,  еуропалық  аймақта  зерттеулер,  оқытулар  және  машықтанулар  өткізуіне  жіберген 
уақыты қамтамасыз етілуі тиіс. 
5.Салыстырмалы  критерийлер  және  әдіснамаларды  әзірлеу  мақсатында  білім  беру 
сапасын қамтамасыз етуде еуропалық әріптестікке көмектесу. 
6.Жоғары  білімдегі  қажетті  еуропалық  көзқарастарға  көмек  көрсету,  оқу  жоспарларын 
дамытуға, институтаралық әріптестікке, бірлескен оқу бағдарламаларына, ғылыми зерттеулерді 
өткізуге және практикалық дайындалуға қатысты. [7] 
Білім  берудегі  басты  мәселе – білім  сапасы.  Ол  жүйелі  категория,  бірнеше  жеке 
анықтамалардан тұрады: 
-абитуриенттер мен студенттер дайындау сапасы; 
-білім бағдарламалары мен оқыту методикасы сапасы; 
-инфрақұрылым сапасы; 
-ЖОО-дағы өнегелік-психологиялық ахуал сапасы; 
-сыртқы ортамен қатынас сапасы; 
-ЖОО басқару сапасы; 
-педагог мамандарының сапасы. [8] 
Сонымен ел болашағы білікті маман қолында десек, ақпараттық технологиялар дамыған 
заманда ол білікті маман даярлау ісінде ЖОО негізгі орынға ие. Олардың құрылымында болып 
жатқан сапалы өзгерістер маман даярлаудағы басты негіз. 
 

жүктеу/скачать 8,28 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: