№№5-12(95-102), мамыр-желтоқсан, май-декабрь, May-December, 2015



Pdf көрінісі
бет2/23
Дата03.03.2017
өлшемі2,83 Mb.
#5435
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   23

Қорытынды.  Жұмыста  компаниялардағы  паблик  рилейшниздің  ерекшелігі, 
оның  теориялық  маңызы,  артықшылықтары,  қоғамда  алатын    орны  мен  оның 
функциялары  туралы  мәліметтер  берілді.  Қоғаммен  байланыстың  негізгі 
технологиялары  мен  принциптері,  PR  негіздері,  қазақстандық  және  шетелдік 
компаниялардың атқарған пиар науқандары туралы жалпылама ақпараттар берілді. 
Әр елдің көркейіп дамуына бизнестің берер үлесі зор. Ал нарықта бәсеке орын 
алған кезде сапа да, қызмет түрі де арта түседі. Жан-жақтан серіктестер іздеп, түрлі 
шараларға  қатысып,  қоғам  алдында  жүру  міндеті  тұрады.  Бұл  кезде  әңгіме 
«Қоғаммен  байланыс» 
бөлімшелерінің  әр  компанияда  болуы  қызметті 
оңтайландыратындығын көздейді. 
Бұқаралық  ақпарат  құралдары  мен  жұртшылық  алдында  қандай  беделде 
болсаң,  аудиториядағы  адамдар  саны  да  арта  түседі,  нарықтағы  компания  орны  да 
жоғарылай береді. 
Жұмыста компаниялардың PR бөлімшелері атқаруға тиіс барлық әдіс-тәсілдер, 
технологиялар  қарастырылды.  Осыған  дейін  «Бизнес  саласындағы  қоғаммен 
байланыс:  отандық  және  шетелдік  тәжірибе»  тақырыбындағы  арнайы  жұмыс 
ауқымды түрде зерттеліп, жазылмаған. 
Жұмыстың басты мақсаты – бизнес саласындағы қоғаммен байланыс жүйесінің 
өзіндік ерекшеліктерін, маңыздылығын ашу, қазіргі таңдағы бизнес құрылымдардың 
PR  бөлімдерінің  жұмыс  істеу  деңгейін,  БАҚ-пен,  жұртшылықпен  байланысын 
көрсету. 
Жұмыстың бірінші тарауы: 
-  бизнес  компаниядағы  PR-мамандарының  қоғаммен  (тұтынушылармен,  БАҚ-
пен) жұмыс істеудегі тұрақты қызметін, бизнестегі PR-жоба мен PR-науқандарды; 
-  олардың  маңызы  мен  қызметтерін,  бизнестегі  паблик  рилейшнз  тәсілдерін, 
компанияның жұртшылықпен өзара әрекетін, арнайы шараларды ұйымдастыруды
-  сонымен  қоса,  бизнес  компанияның  PR  бөлімі,  жұртшылықпен  байланыс 
бөлімінің негізгі міндеттері және инвесторлармен, акционерлермен байланысты; 
-  PR  мен  жарнаманың  айырмашылығын,  компаниялардың  жіберетін 
қателіктерін,  MICE,  медиажоспарлау,  ұжымдық  басылым  туралы  мәліметтерді 
қарастырды. 
Егер бизнес компаниялар осы жұмыста ұсынылған ережелер мен қағидаларды 
берік ұстанса, нарықтағы орны мен танымалдығы да арта түсетіндігі анық. 
Компаниядағы  ішкі  пиар,  яғни  ұжыммен  жұмыс  істеу,  фирмалық 
басылымдардың  болуы  ішкі  ортаның  сенімін,  қарым-қатынасын  нығайта  түседі,  ал 
сыртқы  пиар  серіктестермен,  инвесторлармен,  акционерлермен,  ықтимал 
тұтынушылар мен клиенттермен байланысты жеңілдетеді. 
Паблик рилейшнздің артықшылықтары мен өзектілігі анық көрсетілді. 
Жұмыстың  екінші  тарауында  отандық  бизнес  компаниялардың,  оның  ішінде 
«ҚазМұнайГаз»  АҚ,  «Қазақстан  Темір  Жолы»  АҚ,  «Эйр  Астана»  ұлттық 
әуекомпаниясының  қысқаша  құрылу  тарихтары  мен  атқаратын  қызмет  түрлері 
ұсынылып,  қоғаммен  байланыс  саласында  жүзеге  асырған  қайырымдылық, 
демеушілік,  қамқоршылық  жұмыстары  туралы  жазылды.  Олардың  пиар 
жобаларының атаулары, іске қосқан жаңа бағдарламалары туралы ақпарат берілді. 

№№5-12(95-102), мамыр-желтоқсан, май-декабрь, May-December, 2015       ISSN 2307-017X 
                         – M   n  čn h  ss  dov n j – World of scientific research 
___________________________________________________________________ 
 
 
14 
Жалпы алғанда, үш компания да салауатты өмір  салтына, медицина саласына 
және 
ардагерлер 
мен 
балалар 
үйлеріне 
қолдау 
көрсетуді 
әлеуметтік 
жауапкершіліктерінің бастапқы тізіміне енгізген. 
Үш  компанияда  да  қоғаммен  байланыс  бөлімшелері  мен  ұжым  ішілік  газет-
журналдары бар. Әлеуметтік әрі экономикалық өмірде белсенді екендігі анықталды. 
Үшінші  тарауда  ресейлік  «Лукойл»  ААҚ  мен  «Газпром»  ААҚ-ның  қоғаммен 
байланыс  саласындағы  қызметтері  зерттеліп,  талданды.  Сонымен  қатар,  олардың 
әлеуметтік жауапкершіліктері туралы тұжырым жасалды. 
Жұмыста  қарастырылған  мәліметтердің  барлығын  орындап,  PR  бөлімшелерін 
ашса,  кез-келген  компанияның  сыртқы  және  ішкі  байланыстары  нығайып,  жұмысы 
алға жылжи бастайды. 
Сондай-ақ, компания ішіндегі  ұжымдық қатынас мықты болып, қызметкерлер 
құрамы  өзара  ынтымақтастықта,  барлық  жаңалықтан  хабардар  болып  жүреді,  ал 
сыртқы  пиарда  инвесторлармен,  серіктестермен,  мақсатты  аудиториямен  байланыс 
жоғары деңгейде болып, сенім нығая түседі. 
Осылайша,  паблик  рилейшнз  қазақстандық  бизнесте  бастапқы  қадамдарын 
жасауда.  Себебі,  бастапқыда  PR  мемлекеттік  құрылымдардан  бастау  алды.  Паблик 
рилейшнз  технологиялары  брендті  танымал  ету,  акционерлермен  және 
салымшылармен жұмыс бағыттарында қарқынды дамуда. 
Әрине,  бизнес  саласындағы  PR  маркетингпен  де  тығыз  байланыста.  Паблик 
рилейшнз бір уақытта әрі ғылым әрі өнер болып саналады. Сондықтан да, Қазақстан 
нарығы келешектен кәсіби қоғаммен байланыс мамандарының жаңа буынын күтеді. 
Өйткені, әзірге теория мен практика жеткілікті түрде ұштасып жатқан жоқ. 
Қорыта  айтқанда,  бизнес  саласындағы  қоғаммен  байланыс  біздің  еліміздің 
экономикалық қатынастар жағдайында үлкен маңызға ие және  PR өзекті нарықтық 
құрал рөлін атқаруда. 
Жоғары  дәрежедегі  бәсекелестік  бар  және  әр  сатушы  тұтынушының 
сұранымын  қанағаттандыра  алатын  дамыған  нарықтық  жағдайда,  қоғаммен 
байланыс та бәскелестіктің шешуші тәсілі болып табылады. 
Паблик  рилейшнз  қашанда  бизнесті  алға  жылжытудың  мықты  қаруы  болып 
қала бермек. 
Глоссарий 
ATL (above the line) – жарнаманың дәстүрлі (классикалық) түрлерінен тұратын 
маркетингтік  коммуникациялар  кешені.  Оған  баспадағы,  теледидардағы,  сыртқы 
және ішкі, сонымен қатар баспасөздегі жарнама кіреді. 
АИДА  (AIDА  –  ағылшын  т.  A   n  on,  In    s ,  D s   ,  Ac  on –  назар, 
қызығушылық, 
ықылас, 
әрекет) – 
америкалық 
маркетинг 
тәжірибесінде 
қолданылатын тұтынушылық әрекет моделі, мұнда сатып алуға жетелейтін әрекеттер 
баяндалады:  назар  аудару  →  қызығушылық  →  қажетсіну  →  әрекет.  Сату 
стратегиясын  қалыптастыру  кезінде  сауда  дилерлері  мен  менеджерлерді  дайындау 
үшін қолданылады. 
Арнайы шара (special events) – бұл компанияның, ұйымның жұртшылықтың 
назарын  компанияның  өзіне,  басшылығына,  оның  қызметтері  мен  өнімдеріне 
аудартқызу үшін өткізілетін арнайы шара. 
Акционер –  акция иесі.  Ол акционерлік  қоғамға айналған  белгілі  бір 
кәсіпорынның мүлкіне ортақтаса алады. 
Ақпарат  –  информация  (лат.  Informatio  –  түсіндіру,  баяндау,  хабардар  ету). 
Істің жағдайы, қандай да болмасын оқиға немесе біреудің қызметі туралы хабарлау, 
мәлімет беру. 

№№5-12(95-102), мамыр-желтоқсан, май-декабрь, May-December, 2015       ISSN 2307-017X 
                         – M   n  čn h  ss  dov n j – World of scientific research 
___________________________________________________________________ 
 
 
15 
Ақпарат  құралдары  –  мемлекет  тәуелсіздігінің  саяси-экономикалық  және 
ғылыми-техникалық дербестігімен пара-пар басты белгілерінің бірі. 
Ашық  есік  күні  –  бұны  фирманың  ішкі  экспозициясы  деуге  де  болады,  бұл 
белгілі  бір  мақсатты  топты  ұйым  қызметімен,  оның  басшылығымен  таныстыру 
мақсатында ұйымдастырылады. 
Басорама – көлік құралдарының төбесіне бекітілген жарнама панелі. 
Бенчмаркинг  – бұл компанияның қазіргі таңда қолданып жүрген әрекеттерін 
бағалап,  салыстыру  үрдісі.  Әдетте,  бұл  маркетингтік  қызметті  ең  мықты  бәсекелес 
пен фирманың жұмыс істеу тәсілдерімен салыстыра отырып жүргізеді. 
Бинго-карта  –  мерзімді  басылым  бетінде  жарнамаланған  тауар  туралы 
оқырмандардың сұрақтары мен оған жауап жазылатын арнайы баспа беті. 
Блокбастер – әлемге танымал, кірісі мол фильм немесе кітап. 
Бликфанг  (blick  –  көзқарас,  f ng n  –  ұстап  қалу)  –  ақпараттық  хабарлама 
арқылы субъектің назарын ұстап қалу әдісі. Сол арқылы тауардың өтуіне ықпал ету. 
Бэкграунд  -  (оқиғаның  бастауы,  тәжірибе)  –  бұл  ұйымның  өзіндік  бір 
өмірбаяны  жазылған  құжат.  Оның  ішінде  шағын  түрде  компания  туралы    негізгі 
деректер сипатталады. 
Баспасөз  киті  –  әдетте  оның  ішіне  фирма  логотипімен  безендірілген  папка, 
баспасөз  парағы,  баспасөз  конференциясының  бағдарламасы,  деректер  парағы 
(компания  дамуының  негізгі  кезеңдері  мен  жетістіктері);  шарада  сөз  сөйлейтіндер 
туралы  шағын  мәлімет  пен  олардың  фотосуреттері  немесе  толық  аты-жөндері  мен 
қызметтері жазылған деректер кіреді. 
Басқару стилі – басқарушының қызметкерлермен қарым-қатынас жасау тәсілі, 
жұмыс міндеттемелерін орындау барысындағы қарым-қатынастар сипаты. 
Басқару  технологиясы  –  басқару  қызметінде  шешім  қабылдау  үшін  бір-
бірімен қажетті операциялардың орындалу тізбегі. 
Басқару – экономикалық субъектілер мен адамдарға саналы түрде тікелей әсер 
ету арқылы күтілген нәтижелерді алу мақсатында іс-әрекеттерді көзделген мақсатқа 
бағыттау. 
Брендинг  –  бұл  белгілі  бір  көзқарасты  ұзақ  уақыт  бойына  сақтап  тұруға 
бағытталған қызмет түрі. Бұл белгілі бір ортақ идеясы бар тауардың сыртқы келбеті, 
тауарлық белгісі, эмблемасы және т.б. 
Бір сөзбен айтқанда, өзге бәсекелестермен салыстырғанда тұтынушылар бірден 
сенің тауарыңды таңдайтындай ерекше белгісінің, сол фирма шығаратын өнімдерге 
тән өзіндік бірегей белгіні көрсететін қызмет. 
Гудвилл  –  фирманың іскери  байланыстарының  шартты  құны  –  компанияның 
материалдық емес активтерін (имидж, фирмалық белгі, тұрақты клиенттердің болуы) 
ақшалай бағалау. 
Джингл – түрлі жарнама тәсілдерін әуенмен әрлеу. 
Джинса – жасырын жарнама. Құпия түрде ақысы төленген жарнама. 
Джоббер  –  жылдам  сатып  жіберу  үшін  импорттаушыдан  тауардың  үлкен 
бөлігін сатып алатын фирма. 
 
Дискламация  –  белгілі  бір  тауар  маркасының  элементі  тіркеу  кезінде 
қорғалмағанын  айтып,  заңға  сәйкес  келмейтінін  айтып,  жұртшылық  алдында  одан 
бас тарту. 
Джиффен  әсері  –  тауардың  бағасын  қымбаттатқан  кездегі  сұраныстың 
шамадан тыс артуы. 
Дөңгелек  үстел  –  конференциядан  оның  ерекшелігі  –  бұл  идеяны  алға 
жылжыту  емес,  оны  ойлап  табуға  бағытталған  шара.  «Дөңгелек  үстелде» 

№№5-12(95-102), мамыр-желтоқсан, май-декабрь, May-December, 2015       ISSN 2307-017X 
                         – M   n  čn h  ss  dov n j – World of scientific research 
___________________________________________________________________ 
 
 
16 
талқыланатын  тақырып  алдымен  бекітіліп,  кейін  қатысушыларға  алдын  ала 
мәлімделеді. 
Жалон  –  сату  орнындағы  жарнама  тасымалдаушы.  Ол  жарнама  картоны, 
планшет немесе тауар бейнеленген құрылғы болуы мүмкін. 
Жарнама – қаржыландыру көзі анық көрсетілген, БАҚ арқылы жүзеге асатын, 
жеке көрсетілмейтін, тауар мен қызметті жылжыту нысаны. 
Имидж  –  бұл  адамның  объективті  түрде  бар,  белгілі  бір  тауар,  ұйым,  адам 
туралы ойындағы көрінісі, сондай-ақ, ол мақсатты түрде паблик рилейшнз, жарнама, 
насихат түрінде қалыптастырылады. 
Имидж  –  латын  тілінен  аударғанда  «   go»,  «       »  –  «ұқсату»,  «еліктеу» 
дегенді білдіреді. 
Имиджді адамдар өздері құрып алуы мүмкін, егер тауардың, ұйымның немесе 
адамның  арнайы  өздері  қалыптастырған  имидждері  болмаса.  Ал,  бір  жағынан 
алғанда, имиджді қолдан жасауға болады (пиаршыларды өздерінің жаргон тілдерінде 
тегіннен-тегін «бет жасаушылар» деп атамайды). 
Инвестиция (латынша іnv s і    –  киіндіру)  –  табыс  алу,  меншікті  капиталын 
молайту,  елдің  материалдық  байлығы  мен  бейматериалдық  сипаттағы  қоғамдық 
құндылықтарын  еселей  түсу  үшін  шаруашылық  жүргізуші  субъектілер  салатын 
инвестициялық қаражат. 
Картуш  –  графикалық  безендіру  құралы.  Ол  панно  немесе  планшет  түрінде 
болады. Оған жарнама мәтіні жазылады. 
Конференция – негізгі міндеті: ұйымның, фирманың немесе өзге тұлғалардың 
өз  идеяларын,  өнімдерін  алға  жылжыту  шаралары.  Конференциялар    ғылыми, 
тәжірибелік, саяси болуы мүмкін. 
Коммерциялық  PR  –  коммерциялық  ұйымдардың  имиджін  құруға/қолдау 
көрсетуге бағытталған шара. Мұнда фирма шығаратын тауарларды  жақсы жағынан 
танымал етуге бағытталған PR бағдарламалар, жұмыстар жүргізіледі. 
Көрме  мен  жәрмеңке  –  ғылым,  өндіріс,  ауыл  шаруашылығы  секілді 
салалардағы  түрлі  ұйымдардың,  фирмалардың  жетістіктерін  көрсетуге  бағытталған 
іс-шара. 
Қабылдау  –  фирманың  белгілі  бір  мерекелік  күніне  байланысты  немесе 
ұйымға  беделді  қонақ  не  болмаса  серіктес  фирманың  өкілдері  келген  кезде 
өткізіледі.  Мысалға,  «шампанский  бокалы»,  «шарап  бокалы»,  «таңғы  ас», 
«коктейль», «түскі ас», «кешкі ас» және т.б. 
Қайырымдылық  –  бұл  демеушілікпен  салыстырғанда  тікелей  филантропия 
әрекеті.  Ол  көмек  алып  жатқан  жақтан  ешқандай  да  қаржылық  немесе  өзге  де 
міндеттерді  талап  етпейді.  Қайырымдылық  сый  беруден  әрі  адамзаттық  альтруизм 
себебінен  туындайды.  Оның  фирмаға  пайдасы  жақсы  имиджді  қалыптастырады, 
әлеуметтік жауапкершілігін арттырады. 
Қамқоршылық  –  бұл  жебеушілік,  тек  қаржылық  емес,  сонымен  қатар,  ұзақ 
мерзімді  негізде  ұйымдастырушылық  көмек.  Қамқоршылықтың  кең  тараған  түрі  – 
тең құрылтайшылық, қолдаудың түрлі қорларын құру. 
Клайм – тауардың нашар сапасы үшін берілген тұтынушының арызы. 
Маркетинг  –  нарықты  жан-жақты  зерттеу  негізінде  тұтынушылардың 
мұқтаждықтары  мен  қажеттіліктерін  қанағаттандыру  жолымен  бәсекелестік 
қабідеттілігін  арттыру  арқылы  пайда  табуға  бағытталған  тұжырымдама  және 
біріктірілген қызмет. Тауарды өндіру, оны тұтынушыға ұсыну және айырбас арқылы 
жеке  адамдар  тобының  және  тұтынушылар  мұқтаждықтары  мен  қажеттіліктерін 
қанағаттандыруға бағытталған әлеуметтік және басқару үдерісі. 

№№5-12(95-102), мамыр-желтоқсан, май-декабрь, May-December, 2015       ISSN 2307-017X 
                         – M   n  čn h  ss  dov n j – World of scientific research 
___________________________________________________________________ 
 
 
17 
Маркетингтік зерттеулер – басқару шешімдерін дұрыс қабылдау мақсатымен, 
компанияның алдына қойған маркетинтік міндеттеріне сәйкес ақпарат жинап, өңдеу 
және мәліметтерді талдау мен қорытындылар ұсыну. 
Нысана – журналистік тілде мақсатты аудитория дегенді білдіреді. 
MICE 
(Meeting-Incentive-Conferences-Events) 
–  Meetings  –  компания 
басшысының  іскери  кездесулерін  ұйымдастыру;  Inc n  v   –  қозғау  салу, 
ынталандыру  жұмыстары.  Бұл  компания  қызметкерлерін,  серіктестерді  немесе 
клиенттерді  демалысқа,  сапарға  апарудан  тұрады.  Conf   nc   –  тақырыптық 
ұжымдық конференцияларды ұйымдастыру бойынша қызметтер жиынтығы. Ev n s / 
Exhibitions  –  халықаралық  салалық  көрмелерге  экспонент  ретінде  немесе  компания 
тауарлары  мен  қызметтеріне  назарды  аудартушы  қонақ  ретінде  не  болмаса 
серіктестерді іздестіру. 
Нарық  (маркетинг  тұрғысынан)  –  нақты  және  әлеуетті  (потенциалды) 
тұтынушылар жиынтығы. 
Олигопсония  –  нарықта  шектеулі  тұтынушы  мен  көп  сатушы  (өндіруші) 
болатын жағдай. 
Паблик  рилейшнздегі  перфоманс  –  бұл  оң  имиджді  жылдам  қалыптастыру 
технологиясы. Бұл алдын-ала арнайы әзірленетін, қоғамға белгілі бір ой қалдыратын 
әрекеттер. 
Презентация – бұл фирманы, оның тұлғасын, тауарын таныстыру шарасы. 
PR  жоба  –  бұл  экономикалық,  саяси,  экологиялық,  мәдени  және  өзге  де 
жобаларды тиімді іске асыруға бағытталған ілеспелі PR науқан. 
PR науқан – бұл құрылымдастырылған, белгілі бір мақсатқа бағытталған, ұзақ 
мерзімге  созылатын,  қоғаммен  және  қоғамдық  пікірмен  жұмыс  істей  отырып, 
ұйымның өзекті мақсаттарына қол жеткіздіретін, арнайы креативті пиар құралдарын, 
тәсілдерін, технологияларын қолдану. 
Паблик  рилейшнз (p b іc       іons  –  көпшілікпен  қарым-қатынас)  – 
мемлекеттік
 
және  қоғамдық  ұйымдар  мен  әлеуметтік  құрылымдар  арасындағы 
қарым-қатынастар  жүйесі;  қоғаммен  байланыстардың  жаңа  кәсіпкерлік  саласы; 
қоғам мен 
ұйымдар 
арасындағы 
өзара 
түсінушілікке 
қол 
жеткізуге 
бағытталған қызмет. 
Пікір  алу  –  бастапқы  ақпаратты  алу  мақсатымен  респонденттермен  (пікір 
сұраушылармен) жеке байланыс әдісі. 
Стайлинг  –  маркетингтік  зерттеу  нәтижесінде  нарыққа  шыққан  тауардың 
сыртқы кейпі, үлгісі. 
Стратегия  –  үкіметтің,  аймақтардағы  әкімшіліктің  өндірудегі  кәсіпорынның 
әрекеттері, кірістер мен шығыстар, салық бюджеті, бағалар, капитал салу, әлеуметтік 
сақтау жоспарларын іске асырудың ұзақ мерзімді кезеңі. 
Стратегиялық жоспарлау – ұйым мақсаттарын, мүмкіндіктерін, ресурстарын 
және  жаңа  нарықтық  мүмкіндіктерінді  сәйкестіріп  үйлестіру  және  олардың  тепе-
теңдігін ұстап тұруды басқару процесі. 
Сауалнама  –  пікір  сұрау  өткізу  үшін  іріктелген  респонденттерге  бірқатар 
сұрақтар қойып, олардан жауап алатын пікір сұрау парағы. 
Сұраныс – сатып алу қабілеті бар қажеттілік. 
Спичрайтинг  –  бизнесмендердің,  саясаткерлердің  және  өзге  де  тұлғалардың 
жұртшылық  алдында  сөйлейтін  сөзін  әзірлеу.  Әдетте,  бұл  баяндамалар, 
бағдарламалардағы сөйлейтін сөзі, ілікпе сөзі, сұхбаты және т.б. 
Табльдот – мейманханалар, кафе, мейрамханалардағы тамақтанатын бөлмедегі 
тағамдардың жарнамасы орналастырылған ортақ үстел. 

№№5-12(95-102), мамыр-желтоқсан, май-декабрь, May-December, 2015       ISSN 2307-017X 
                         – M   n  čn h  ss  dov n j – World of scientific research 
___________________________________________________________________ 
 
 
18 
Тактика  –  қазіргі  жағдайға  бағытталған  салыстырмалы  қысқа  мерзімге 
арналған экономикалық әрекеттер тізбегі, экономикалық іс-әрекет. 
Тұсаукесер  рәсімі  –  компания  тіршілігінде  жаңалықтар  болған  кезде:  жаңа 
бизнесті қолға алғанда; кәсіпорынның жаңа корпусы ашылғанда; жаңа қызмет түрін 
ұсынуды  қолға  алғанда  және  т.б.  өткізіледі.  Негізгі  мақсаты:  имиджді  нығайту, 
инвесторлар, серіктестер мен тұтынушылар арасында компания абыройын арттыру. 
Тұтыну  тауарлары  –  негізгі  тұтынушының  қолдану  үшін  сатып  алынатын 
тауарлар.  Күнделікті  сұранымдағы,  алдын  ала  таңдалынатын,  ерекше  сұраныстағы 
және бәсең сұраныстағы тауарлар деп бөлінеді. 
Тұтынушы  ұйымдар  –  тауарларды  өндіріс  процесіне  пайдалануға  алатын 
кәсіпорындар  қайта  сату  үшін  алатын  көтерме  тұтынушылар,  бөлшек  сауда 
орындары, мемлекеттік органдар және т.б. 
Тестемониум – танымал тұлғаның қатысуымен түсірілген жарнама түрі. 
Трейд-шоу  –  белгілі  бір  компаниялар  өз  өнімдерін  ықтимал  тұтынушыларға 
көрсететін жиын немесе жәрмеңке. 
Ұжымдық  философия  –  бұл  фирма  қызметкерлері  мен  менеджерлер 
басшылыққа  алатын  моральды-этикалық  нормалардың  толық  мазмұны.  Олар  бұны 
клиенттермен қарым-қатынасқа түскен кезде де ұстанады. 
Фастинг – нарықта жылдам сатылып кететін өнімдер. Мысалға, бестселлерлер. 
Фирма  имиджі  –  бұл  фирманың  қоғамдық  пікірде  қалыптастырылған  өзіндік 
бір бірегейлігін, өзгешелігін, қызметін, беделін символдық түрде көрсету. 
Фирмалық  стиль  –  бұл  фирмаға  және  оның  қызметкерлеріне  тән,  нарықта 
фирманы  өзге  компаниялардан  айырып  тұратын,  олардың  өздерін  ұстау  тәртіптері, 
дәстүрлері,  сөйлесу  әдеті  және  т.б.  Нақты  айтқанда:  фирмалық  стиль  –  бұл 
фирманың  тауарлары  мен  қызметтерінің  ортақ  визуалды  және  мағыналық 
біртұтастығын  қамтамасыз  ететін,  белгілі  бір  түстің,  графикалық,  ауызша, 
дизайнерлік және өзге де элементтердің жиынтығы. 
 
Фандрейзинг – түрлі жобаларды, бағдарламаларды, науқандарды жүзеге асыру 
мақсатында  демеушілік  немесе  өзге  де  құралдарды  жүйелі  түрде  іздеу.  Оның 
маңызды бағыты: өтінім беру арқылы түрлі жобаларды жүзеге асыруға гранттар алу, 
сонымен қоса, сайлау науқандарын өткізуге материалдық көмек алу. 
Франчайзинг  –  компания  мен  делдалдар  немесе  еншілес  компаниялар 
арасындағы  бірге  қызмет  көрсету  туралы  келісім-шарт.  Ол  арқылы  екінші  жақ 
компанияның тауарлық белгілерін қолдануға рұқсат алады. 
Фичер  –  формалды  емес  тілде:  сипаттама  –  түсіндірме  –  бағалау  кестесі 
бойынша жазылған жарияланым түрі. 
 
Әдебиеттер 
1 Барежев В.А., Малькевич А.А. Организация и проведение Пиар-кампаний. – 
СПб.: Питер, 2010. 
2  Касьянов  Ю.В.  PR-кампания  своими  силами.  Готовые  маркетинговые 
решения. – СПб.: Питер,  2009. 
3  Шумович  А.В.  Великолепные  мероприятия:  Технологии  и  практика 
eventmanagement / Александр Шумович. – М.: Манн, Иванов и Фербер, 2006. 
4  Алешина  И.В.  Паблик  рилейшенз  для  менеджеров.  Учебник.  –  М.:  ИКФ 
«ЭКМОС», 2002. 
5 «Ғылым және білім ғасыры» ғылыми журналы. – №1-3, қаңтар-наурыз, 2013. 
– Бас редактор Жақып М.Қ. 
 
 

№№5-12(95-102), мамыр-желтоқсан, май-декабрь, May-December, 2015       ISSN 2307-017X 
                         – M   n  čn h  ss  dov n j – World of scientific research 
___________________________________________________________________ 
 
 
19 
ГУМАНИТАРЛЫҚ ҒЫЛЫМДАР – ГУМАНИТАРНЫЕ НАУКИ 
 
AYDEMİR Metin, 
Hoca Ahmet  esevi  luslararası  ürk-Kazak Üniversitesi, 
Beşeri Bilimler Fakültesi,  arih Bölümü,  üksek  isans 2. Sınıf, 
 ürkistan 
 
AH SKANİN VE AH SKA    ÜRK ERİN  ARİH EKİ  ERİ VE ÖNE İ 
 
Özet 
Ahısk   bö g s ;  Tü k   ’n n  k    doğ s nd ,  A d h n     n   sını ,  Gü c s  n’ın 
gün  b  ısınd          k  dı . Bö g  Tü k   ’n n K fk s    v  O    As   (Tü k s  n)     
b ğ  n ı  k    sı,  Tü k  Dün  sı’nın  b  b           b ğ  n  sı   çısınd n  ön      b    köp ü 
v   f s   gö düğü  sö   n b    .  1944   ı ın   k d    d   bö g   b   köp ü  gö  v n     k n  b   
ş k  d   d v         d ğ    çık ı .  A nı      nd   R s  ’nın  d   sıc k  d n         n  s n  
s ğ    c k b    o  ö     ğ n    şı  k  dı . B  ö     ğ nd n do   ı R s  ’nın     h  n g   n 
sıc k  d n         n    v   boğ        h k    o        cı   ç n    d    d    s   g   k n  b   
j opo    k bö g  o    k gö   s  d  doğ  dı . B    k   d   n  h     ı    Ahısk  bö g s n n 
v  Ahısk  ı Tü k    n     h  k       v  ön          ın c k ı . 
Anahtar  Kelimeler:  Ahıska  bölgesi,  Ahıskalı  Türkler,  Sürgün,  Rusya,  Strateji,  Türk 
Dünyası. 

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   23




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет