50 жылдығына арналған аймақТЫҚ Ғылыми практикалық конференция материалдары «педагогические чтения»
жүктеу/скачать 6,59 Mb. Pdf көрінісі
|
Әдебиет 1.
2.
Монахов В.М., Никулина Е.В., Майнагашева Е.Б. Школьные технологии, 2002. – №1. – С. 31-48 . 3.
Беспалько В.П. «Слагаемые педагогической технологии» – М.; Педагогика; 1989, -С. 189-203. 4.
Алматы, 2010. 5.
Ташенова А.Сын тұрғысынан ойлау// Білім – Образование,2009. – №3. – 15-18 б.
398
ТЕХНОЛОГИЙ НА УРОКАХ ИСТОРИИ
Песчанская СОШ №2, Качирский район, Павлодарская область …Быть открытыми ко всему новому. Чтобы догнать мир, нам нужно смотреть вперёд, а не оглядываться назад. Только новые технологии, новые услуги, новые знания помогут нам встать крепко на ноги.
Современная школа находится на пути обновления. Сложной является организация педагогического эксперимента в школе. Креативность и мотивационная направленность учителей также нуждаются в повышении. Актуальной является проблема создания для педагогов условий для эффективного ведения инноваций. Невозможно добиться успеха без системного подхода, при котором не обойтись без постановки цели, без смысла всей работы, без постоянного обучения, без формирования мотиваций. Цель состоит в обеспечении компетентного, действенного и эффективного управления инновационными процессами, а именно, повышения готовности к инновационной деятельности педагогов и учащихся. Процветание страны невозможно без обновления системы образования. Приоритетные направления преобразований – это новые стандарты, в основе которых – ключевые компетенции, которые обеспечивают личностную, социальную и профессиональную успешность выпускника школы; это новые технологии обучения, направленные на развитие самостоятельности, навыков работы в сотрудничестве, исследовательских и проектировочных умений, информационной компетентности; это новые ценности образования – умение уважать других людей, гражданская ответственность, глобальное мышление, активная жизненная позиция. Только организуя совместную деятельность с ребенком, педагог может способствовать установлению его позитивного отношения к миру, к самому себе. В воспитании будущее принадлежит технологиям совместной деятельности. Главное – удовлетворенность деятельностью, что благоприятно влияет и на мотивы, и на способы учения, и на расположенность учащихся к общению с учителем, с одноклассниками, на создание благоприятных отношений в деятельности. Поэтому я как учитель, стремлюсь к тому, чтобы у учеников был устойчивый интерес к истории, стараюсь научить своих учеников навыкам исследования, формировать умение различать оттенки теорий, отличать в чужой мысли доказанное от не доказанного, добиваюсь, чтобы ученики давали четкие, краткие, грамотные ответы, обучаю их навыкам 399
публичного выступления, помогаю ученикам сформулировать свою точку зрения, свою позицию. Можно утверждать, что все современные инновационные технологии имеют ввиду, прежде всего, повышение активности учащихся: истина, добытая путем собственного напряжения усилий, имеет огромную познавательную ценность. Активизация учебно-познавательной деятельности, поднятая на уровень творческих процессов, более всего выражает преобразующий характер деятельности. Ее творческий характер всегда связан с привнесением нового, с изменением стереотипа действий, условий деятельности. В настоящий момент в школьном образовании применяют самые различные педагогические инновации. Тем не менее, можно выделить следующие наиболее характерные инновационные технологии. В свете перемен учителю необходимо владеть технологиями развития критического мышления, обучения в сотрудничестве, проблемного обучения. Педагогическая технология развития критического мышления школьников посредством чтения и письма удобна в применении на уроках истории. Понравилась сама идея, что психология критического мышления – это направленное мышление. Оно отличается взвешенностью, логичностью, целенаправленностью. Очень сложно научить человека в нашей стране критически мыслить. Но сколько от этого пользы самому человеку! На уроках истории и обществознания использую некоторые приемы и стратегии. Эффективно применение технологии личностно- ориентированного обучения, потому что центром всей образовательной программы в данной технологии является индивидуальность ребенка, а ее методическую основу представляет индивидуализация и дифференциация учебного процесса, Проектная технология. Перспективной для
старшей школы
представляется проектная деятельность учащихся по овладению оперативными знаниями в процессе социализации. Это достаточно новый вид деятельности для школьников. Проект побуждает учащегося проявить интеллектуальные способности, нравственные и коммуникативные качества, продемонстрировать уровень владения знаниями и общеучебными умениями, целеполагание, способность к самообразованию и самоорганизации. Проектной деятельности может предшествовать «мозговой штурм», в процессе которого обозначатся новые интересные проблемы для учащихся. В процессе проекта учащиеся синтезируют знания в ходе их поиска, интегрируют информацию смежных дисциплин, ищут более эффективные пути решения задач проекта, общаются друг с другом. Также на уроках истории развиваю познавательную активность средствами ИКТ. Опыт работы показал, что компьютерные технологии дают высокий эффект при условии, если они подкреплены передовыми педагогическими технологиями, то при использовании компьютера учащиеся активны, с интересом изучают предмет, проявляют свои способности –
400
знание темы. Результаты обучения с помощью интерактивной доски и компьютера можно обобщать по различным основаниям:
абсолютный результат обучающегося;
личный результат в группе;
абсолютный результат по теме;
накопляемость оценок;
повышение качества обучения по предмету. Использование ИКТ в обучении – это обучение, погружённое в общение и действие. Оно основано на использовании современных информационных технологий и является актуальным, так как содействует формированию коммуникативной компетентности школьника. Оно позволяет осуществлять педагогическое взаимодействие на уровне субъективных отношений, активизируя познавательную и профессиональную деятельность участников образовательного процесса. В своей работе я использую технологию интенсификации обучения на основе схемных и знаковых моделей учебного материала В.Ф. Шаталова. Особенности этой методики общеизвестны, так как каждый ученик приобщается к ежедневному трудовому напряжению, воспитывается воля, трудолюбие; возникает познавательная самостоятельность, уверенность в своих силах и способностях; формируется ответственность, честность, товарищество (особенно при работе в группах). Эффективно применение технологии критического мышления – это процесс творческого интегрирования идей и ресурсов, переосмысления и переформулирования понятий, информаций. Это активный и интерактивный процесс познания. Критическое мышление – сложный мыслительный процесс, начинающийся и заканчивающийся принятием решений. Приведу примеры приемов и стратегий, которые наиболее эффективно и часто использую на своих уроках, классных часах, творческих делах:
могут свободно высказывать свои взгляды. Вопросы, должны быть поставлены так, чтобы при ответе на них учащиеся анализировали и интерпретировали информацию, идеи, строили собственные предположения.
Метод «шести шляп»: 1-я шляпа – красная: эмоциональное восприятие текста, непосредственная читательская реакция; 2-я шляпа – белая: изложение фактов, описаний, статистики; 3-я шляпа – черная: критическая, негативная; 4-я шляпа – желтая: апологетическая (обращают внимание на то, что есть положительного, хорошего); 5-я шляпа – синяя: аналитическая, поисковая; 6-я шляпа – зеленая: изобретательская, творческая. Когда водрузишь на голову такую шляпу, возникают неожиданные ощущения и мысли.
предположения (количество ветвей не ограничено), «листья» – обоснование этих предположений, аргументы в пользу того или иного мнения. 401
Стратегия «ИДЕАЛ»: И – идентифицируйте проблему Д – доберитесь до ее сути Е – есть варианты решения! А – а теперь – за работу! Л – логические выводы ПОПС – формула: П – позиция Я считаю, что… О – обоснование Потому, что… П – пример Например, … С – следствие Поэтому… - Дискуссии, для проведения учебных занятий, являются удачными, где развиваются навыки ведения диалога, умения слушать, отстаивать аргументировано свое мнение. А также интересно использовать такие приемы как: Инсерт – чтение с пометками, Прием «Фишбоун», Понятийное колесо, Пятиминутное эссе, Синквэйн – стихотворение, которое требует синтеза информации, Маркированная таблица «Знаю, хочу узнать, узнал», Разбивка на кластеры. О технологии обучения в сотрудничестве хочется сказать отдельно. Большой интерес у учащихся вызывает групповая работа, потому что она приносит хорошие результаты. В качестве важнейшего фактора успешности овладения обществознанием и историей сегодня рассматривается групповое взаимодействие. Используются мной и элементы дифференцированного обучения. Сама технология дифференцированного обучения, как применение разнообразных методических средств, является включенной, проникающей технологией. Целевая ориентация данной технологии – обучение каждого на уровне его возможностей и способностей. В силу неравномерности развития, развития личностных качеств и других причин в классе появляются и отличники, и хорошисты, и отстающие. Поэтому я, как учитель истории, организую разноуровневую дифференцированную работу этих учащихся на уроке, на всех его этапах: при предъявлении нового материала, закреплении и повторении, при контроле ЗУН. Таким образом, использование информационных технологий помогает учителю повысить мотивацию обучения детей и приводит к целому ряду положительных следствий:
психологически облегчает процесс усвоения материала учащимися;
возбуждает живой интерес к предмету познания;
расширяет общий кругозор детей;
возрастает уровень использования наглядности на уроке;
повышение интереса к изучению истории и успеваемости;
идет более полное усвоение теоретического материала; 402
идет овладение учащимися умения добывать информацию из разнообразных источников, обрабатывать ее с помощью компьютерных технологий;
зрения.
повышается производительность труда учителя и учащихся на уроке. Инновационные технологии, в совокупности с правильно подобранными (или спроектированными) технологиями обучения, создают необходимый уровень качества, вариативности, дифференциации и индивидуализации обучения и воспитания.
1. Богин В.Г. Новые технологии: возможности и результаты.- М.: ПЕДАГОГИКА, 2002.- 421 с. 2. Гора П.В. Повышение эффективности обучения истории в средней школе. – М.: ПРОСВЕЩЕНИЕ, 1988. – 208 с.- (Б-ка учителя ист, основ Сов гос-ва и права, обществоведения). 3. Зверев И.Д. Методологическое знание в содержании образования//ПЕДАГОГИКА. – 1993. К:1. – 262 с. 4. Зотов Ю.Б. Организация современного урока: Книга для учителя /Под ред. П. И. Пидкасистого. – М.: ПРОСВЕЩЕНИЕ, 1984. 5. Кларин М.В. Инновации в мировой педагогике обучение на основе исследования, игры и дискуссии. (анализ зарубежного опыта). – Рига: ЭКСПЕРИМЕНТ, 1998.-180 с.
Жас ұрпаққа сапалы білім беру – қоғам алдындағы басты міндет. Ал қазіргі оқу процесінде ескі әдіс-тәсілдердің жаңа заман талабына жауап бере алмайтыны белгілі. Сондықтан бүгінгі жас ұрпаққа уақыт талабына сай, сапалы білім беруді жетілдіру – оқу- тәрбие процесіне озық тәжірибелер мен ғылыми жетістіктерді талап етеді. Ал жан-жақты жетілген, өресі кең, ақыл- парасаты мол, Отанының нағыз азаматын тәрбиелеуде, оларға сапалы білім беруде ұстаздардың рөлі ерекше. Қоғамдағы болып жатқан әртүрлі әлеуметтік-экономикалық өзгерістерге сәйкес білім беру, бәсекеге қабілетті тұлғаны тәрбиелеу, әлемдік деңгейге сәйкес келетін біліммен қаруланған шәкірт дайындау міндеттерін жүзеге асыру ұстаздан үлкен шеберлікті қажет етеді. Өткізілетін сабақ қызықты, тартымды болып, оқушы зор ықыласпен, ынтамен қатысу үшін әртүрлі әдіс- тәсілдерді пайдалану керек. Себебі олар тек білімді меңгертіп қана қоймай жеке тұлғаның танымдық, шығармашылық қабілеттерін арттырады,
403
белсенділіктерін жоғарылатады. Оқушылардың білімін арттыру және пәнге деген қызығушылығын жоғарылату үшін, ең алдымен, олардың неге қызығатынын білу керек. Біздің өрен жастарымыз жаңалыққа құштар. Қазіргі кездегі озық технология жаңалықтарына бейім. Сондықтан да компьютерді білудің, компьютермен жұмыс жасай білудің, электронды тапсырмаларды орындай алудың маңызы өте зор. Қазіргі кезде еліміз жоғары қарқынмен дамып келеді. Алдыңғы қатарлы дамыған мемлекеттер қатарына қосылуға үлкен дайындықпен келу керек. Болашақ жастарымыз заман талабына сай, өмір ағымымен бірге жүзе алатын, бәсекеге қабілетті, әлемдік деңгейге сәйкес білімді азаматтар болу керек. Қазіргі кездегі қазақ тілі сабағына қойылатын негізгі талап – қазақ халқының бай тілін оқыту, сабақта халық педагогикасын қолдану, пәнаралық байланыс жасау және сабақты қызықты, мәнді етіп өткізу. Ол үшін сабақты компьютер және интерактивті тақтаны пайдалана отырып жүргізу. Мұғалімнің алдына қойылар басты мақсаты – оқушылардың білім сапасын арттыру. Олардың пәнге қызығушылығын, ізденімпаздығын, өздігінен ойланып, жұмыс жасай білу қабілеттерін жетілдіруге, өзіндік дамуына, қазақ тіліндегі қиын дыбыстарды меңгеруіне, еркін сөйлеп, мәнерлеп оқи білулеріне оқытудың жаңа технологиялары зор мүмкіндік береді. Сондықтан да сабақты түрлендіріп өткізудің мәні зор. Сабақты әртүрлі әдіс – тәсілдерді қолдана отырып, оқыта үйрету, ойын элементтерін пайдалану, түрлі жаттығулар жүргізу – оқушылардың іскерлігін, дағдыларын жетілдіріп, айтылым, тыңдалым, оқылым, жазылым әрекеттерін дамытып, өздеріне деген сенімдерін нығайта түспек. Өз сабақтарымда өткен сабақты пысықтауда, жаңа сабақты түсіндіруде, сабақ барысында, өтілген материалдарды бекітуде және жаңа талаптарға сәйкес білім алу мақсатына жету үшін, компьютермен жұмыс, интерактивті тақтаны пайдалану, әр түрлі электронды тапсырмаларды орындату әдіс- тәсілдерін пайдаланамын. Оған жоғарғы сыныптарда өткен «Қазақ халқының ұлттық тағамдары» атты сабағым мысал бола алады. Сабақта қазақ халқының бай дастархан мәзірі мен тамаша қасиеті -қонақжайлығымен таныстық. Сабақ кіріспе сөзден басталды: Қазақ халқы асты өте жоғары бағалаған, әрі қастерлей білген. Халқымыз адам өмірінде тамақтың орнын тіршілікке қажетті құндылықтың бәрінен де жоғары қойған. 1. Халық асты құрметтеген. 2. Дәмді қылып дайындауды да білген. 3. Ел мен елді татуластырған. 4. Жақсы,сыйлы адамдарды құрметтеген. 5. Халықтың өнегелі қасиеттерін білдірген. 6. Ел дәулетін, дәстүрін осы ас беру арқылы көрсеткен. Дәм татыру мынандай қызметтер атқарған : 1.Экономикалық (экономические) 1. Асты дәмді қылып дайындаған .
404
2. Ел дәулетін , салтанатын , экономикасын көрсеткен . 2.Дипломатиялық ( дипломатические) 1. Ел мен елді татуластырған . 2. Ел бірлігін көрсеткен. 3.Тәлім –тәрбиелік (воспитательные) 1. Халық асты қадірлеген. 2. Сыйлы адамдарды құрметтеген. 3. Қайтыс болған адамдарға ас берген. 4. Жақсы қасиеттерін дәріптеген . Қазақ қонақтың ұлтына ,дініне қарамаған, бәріне бірдей достық көңілмен қараған . Қазақ халқы дәм татыруды -достықтың, татулықтың, елдіктің белгісі деп білген. Халық аста қасиет, құдірет, кие бар деп санаған. Ант бергенде «имандай шыным» деп құран ұстап, нан жеген. Қазақ халқының қонақжайлылығы туралы мынандай аңыз бар: Атамыз «Қазақ» үш ұлына енші берген. Ол қазынасын 4-ке бөледі. 1. Ақарысқа (Ұлы жүз -Оңтүстік шығысты). 2. Жанарысқа (Орта жүз - Орталықты және Солтүстікті). 3. Бекарысқа (Кіші жүз – Батысты). Ол былый дейді: «Сендер енші алып, бөлек шыққанмен, туыстықтарың, ынтымақтарың, дәм-тұздарың бөлінбесін. Ұрпақтарың жолға шыққанда тамақ алмасын. Оны жолында кез келген үй тосып алып, тегін тамақ берсін. Менің 4 еншім осы дейді. -Осы еншімді ұрпақтарым жалғастырсын –деген екен. -Қонақжайлық қасиет – ата -бабаларымыздан қалған қасиет . Қазақ халқы асты үш түрге бөлген Ақ Қызыл Көк Сүт тағамдары Ет тағамдары
Жеміс тағамдары Қазақ халқында нанның орны ерекше:
Нан түрлері: 1. Ас атасы –нан.
1.Таба нан 5. Қазанжаппа 2 . Нан –қасиетті, киелі ас.
2.Шелпек 6. Күлше ( тоқаш). 3. Нанды жерге тастамайды. 3. Қиықша 7. Бауырсақ 4. Үстіне зат қоймайды. 4. Мыжыма 8. Құймақ 5. Бір қолмен үзбейді 6. Үйге келген адамға нан ауыз тигізеді.
Қазақ халқында мынандай тыйымдар мен нанымдар болған: ӘДЕП 1 Тамақ ішкенде ерсі қимыл, жаман сөз айтылмайды. 2 Жалаң аяқ, жалаң бас отырмайды. 3 Жатып, көшеде келе жатып, тұрып тамақ ішпейді. 4 Халқымыз ант бергенде «имандай шыным »деп құран ұстап, нан жеген.
405
Фразеологизмдер . 1. Аузынан ақ май ақты . 2. Аяққа құйған астай. 3 . Ішкен асым батпайды . 4. Ішкен асын жерге қояды. 5. Қолынан кесесі түсіп кетті . 6. Кеудесіне нан пісті . 7. Ақсарбас «Жеті нан құдайы». Ұлттық тағамдар жайында алған білімдерін бекіту үшін электронды тапсырмаларды орындаттым.
1. Қонақжайлық қасиет қазақ халқына қайдан дарыған? 2. Атамыз «Қазақ» ұрпағына қандай өсиет айтып кеткен? 3. Дастархан басында қандай әдеп сақтау керек? 4. Асты қалай ішу керек? 5. Дәм татыру қандай қызметтер атқарған?
II. Ой толғау .Азық – түлікті халықтың тілінде тағы қалай айтады?
Азық-түлік
III. Ас беру нені білдіреді? ҚОНАҚЖАЙЛЫҚ ДӘСТҮР: IV . Ойлан, тап: 1. Қазақ халқы асты неше түрге бөлген? 2. « Ақ » деп нені айтады? 3. « Қызыл » деп нені айтады? 4. « Көк » деп нені айтады? 5. Астың ең үлкені не болып саналады? V. Мына сөйлемдерден асты сызылған сөздердің қай септікте екенін анықта . 1.
Нан –астың басы , ас атасы. 2. Нанды
қасиетті , киелі ас дейді. 3.
Нанның үстінен аттамайды. 4. Нанды
жерге тастамайды. 5.
Нанмен ойнамайды. 6. Нанның
үстіне зат қоймайды. 7. Үйге келген адамға наннан ауыз тигізеді. 8. Нанды
бір қолмен үзбейді. VI. Ұннан жасалған қандай тағамдарды білесің?Атап бер. VII. Қандай сүт тағамдарының түрлері бар?Атап бер. 406
1. Сұйық ... ... ... сүт
5. Тұщы ... ..сүт,кілегей 2. Қою ... ... айран 6. Жұмсақ ... май,ірімшік 3. Қоймалжың қатық
7. Қатты ... ... құрт 4. Ащы ... құрт,қымыз VII. Төрт түлік малды және олардан алынатын сүт өнімдерінің қалай аталатынын айтып бер . Төрт түлік мал:
–Биеден – ... ... ... . қымыз –Інгеннен- ... ... ... . шұбат –Сауын сиырдан- ... ... . сүт, айран, май –Саулықтан- ... ... ... . сүт, айран VIII. Ет тағамдары. Мына сұрақтарға жауап беріңдер : 1. Қазақтың кең тараған ет тағамы не? 2. Сыйлы қонақтың алдына не тартады? 3. Сиыр етінен жасайды (ішекке салады) 4. Жылқы етінен жасайды (өте дәмді) IX.Фразеологизмдердің мағынасын айт: 1. Ақсарбас «жеті нан құдайы» беремін. 2. Кеудесіне нан піскен. 3. Аузы аққа тиді. X. Мақал-мәтелдерді аяқта : 1. Астан үлкен ... ... . 2. Арпа, бидай ас екен, ... ... ... ... ... ... . 3. Ағайын тату болса ат көп, ... ... ... ... ... ... ... . Озық технологияны пайдаланудың тиімді жақтары өте көп. Осындай тапсырмаларды орындату арқылы мынандай жетістіктерге қол жеткіздім:
танысты.
Қазақ халқы асты қалай бағалап, қастерлей білгенін және астың адам өмірінде қандай орын алатынын білді.
барлығын білді.
Қазақ халқының қонақжайлылығы туралы аңызбен танысты, халқымыздың тарихын білді. Сабақты пысықтауда тапсырмаларды орындау арқылы балалар білімдерін толықтырды: -
-
«Азық – түлік деген не?» ой толғауында өз ойларын тірек – сызба арқылы берді. 407
- Ас беру нені білдіреді? Сұрақ қою арқылы қонақжайлылық дәстүріміздің қазақ халқының мейірман, бауырмал, қонақжай, кең – пейіл екенін аша білді. -
жалғауларын тауып, қайталады. Осындай тапсырмаларды орындату оқушылардың сабаққа деген ынтасын жоғарылатып, қызығушылықтарын арттырады. Оқушылар берілген материалдарды тек меңгеріп қана қоймай, естеріне сақтап қалады. Көзбен көріп, өздері орындай алатын болады. Кейбір сыныптың оқушылары өздері де осындай тапсырмаларды жасауға тырысады. Ұлттық өнеріміздің, мәдениетіміз бен дәстүріміздің алдыңғы қатарлы үлгілерін, тіліміздің орасан зор байлығын жас жеткіншектердің жан дүниесіне сіңіріп, сол арқылы әлемдік рухани өркениеттің өзіне шығып нәр алу -бүгінгі күн мәселесі . Ұлттық тәрбие алған ұрпақ дені сау, білімді, ақылды, ұлтжанды, еңбекқор, сыпайы, кішіпейіл болып өседі. Сондықтан да ұлттық тәрбие – ел болашағы. Жаңа ғасырдың жастары ана тілін, тарихын, мәдениетін, әдет-ғұрпын, салт-дәстүрін, қолөнерін біліп, қазіргі заманға сай озық біліммен қарулануы және отаншыл болуы керек. Ол үшін бабалар дәстүрінен тағлым алып, ұлттық салт-санамен сусындауы керек.
жүктеу/скачать 6,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|