50 жылдығына арналған аймақТЫҚ Ғылыми практикалық конференция материалдары «педагогические чтения»

430 

 

7.

 

Г.  Нақыбаева.  Блокты-модульді  технологияның  тиімділігі.  Қазақстан  мектебі. 

№10. 2011 ж. 

 

 

ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯЛАР – САБАҚТА 

 

А. Клубана 

Қараоба орта мектебі, Ақтоғай ауданы, Қараоба ауылы 

 

Жаңа  технологияларды  сабақ  үрдісінде  пайдалану  үшін  әр  мұғалім 

өзінің  алдында  отырған  оқушылардың  жас  ерекшелігін  ескере  отырып, 

педагогтық мақсат-мүддесіне байланысты таңдап алады. Жаңа технологияны 

жүзеге  асыруға  мұғалім  белсенділігі,  шығармашылық  ізденісі,  өз 

мамандығына деген сүйіспеншілігі, алдындағы шәкірттерін бағалауы ерекше 

орын алады. 

Шығармашылық  қабілет  әр  баланың  табиғатында  болуы  мүмкін  біздің 

міндетіміз оқушыға оның бойында жасырынып жатқан мүмкіндіктерін ашып 

көрсету.  Кез  келген  оқушы  мұғалімнің  басшылығымен  орындаған 

шығармашылық  жұмысының  нәтижесінде  өзінің  ішкі  мүмкіндіктерін 

дамытады.  Баланың  қабілетімен  талантын  дамытуды  неғұрлым  ертерек 

бастаса,  соғұрлым  оның  қабілеті  толық  ашылуы  мүмкін  .  егер  бала 

бойындағы қабілетті мұғалім байқамаса, ол бала басқа оқушылармен бірдей 

болып  қалады.  Сондықтан  қабілеттің  дамуына  түрткі  болу  керек.  Осындай 

жұмыстарды  жүргізу  әр  мұғалімнің  шеберлігінге  байланысты.  Күнделікті 

сабақта  берілетін  деңгейлік  тапсырмаларды  қызықты  етіп  құрып, 

оқушылардың 

қызығушылықпен 

орындауларын 

қадағалау 

қажет. 

Оқушыларға әр түрлі тапсырмалар дайындау керек. 

Міне, өз білімін осылайша толықтырып отыратын мұғалім оқушысын еш 

уақытта  жалықтырмайды.  Әр  сабақта  құралған  тапсырмалардың  міндетті 

деңгейі  өтілетін  сабақты  бекітуге  және  өткен  сабақтарды  пысықтауға  арнап 

құрылады,  бұл  деңгейді  сынып  оқушылары  толық  орындайды,  яғни 

үлгермеуші  жоқ  екенін  осыдан  анықтауға  болады.  Келесі  деңгейлік 

тапсырмалар  алдыңғыдан  күрделі  және  түрлендірілген  болады.  Осы 

тапсырмаларды  өз  бетімен  орындау  –  шығармашылық  жұмыс  бастамасы. 

Келесі  4-деңгейді  орындайтын  балалар  бірте  –бірте  дараланып  шыға 

бастайды. 

Басқа  оқушылар  да  осы  балаларға  еліктеп,  сабақтан  тыс  уақыттардан 

тыс жұмыс істеуге өз бетімен отырады. Ал 4 – деңгей тапсырмаларын үнемі 

жеке  карточкалары  арқылы  беріп  отыруы  қажет.  Егер  қабілетті  оқушы  өз 

жұмысын  уақытынан  ерте  аяқтайтын  дәрежеге  жетсе,  басқа  оқушылардың 

жұмысын тексеруге рұқсат беру.  

Дәстүрлі емес сабақ турасында 

Акмеология  деген  ұғым  грек  тілінде  «  акме  »  –  бір  нәрсенің  шыңы, 

тұрақты жоғарғы сатысы деген түсінікті білдіреді. «Акме» – кәсіптік жоғары 

431 

 

сатыда  –  бұл  педагогтық  жұмыстың  тұрақты  жоғары  нәтижесі,  содан  кейін 

сенімділігі болып табылады.  

Сондықтан  білім  берудегі  акмеологиялық  көзқарас  білім  беруді 

инновация  жағдайында  ұйымдастырумен  тікелей  байланысты.  Инновация 

өзінің  дамуы  барысында  белгілі  бір  өмірлік  сатыдан  тұрады:  жаңа  идеяның 

пайда  болуы;  мақсат  қоюшылық;  тарату  және  жойылу.  Ал,  инновациялық 

технологияға жататындар мыналар: 

-  компютерлік  технология,  оған;  дистанциондық  оқу  (ДО  КТС),  оқыту 

бағдарламасы (обучающие прграммы) (СД-К.ОМ); 

-  ойын  технологиясы:  еліктеушілік  –  үлгілеу  (имтациялық-  модельдеу) 

ойындары.  «Имитатио»  –  латын  тілінде  –еліктеу,  бояма  немесе  жасанды 

(подделка)  деген  түсінік  береді,  жағдаятты-рөлдік  ойындары  (ситуативно-

ролевые  игры)  және  «дөңгелек  үстел»  формасындағы  әңгіме,  пікірсайыс, 

пресс-конференция т.б.; 

-  жоба  әдісі  (ізденушілік  жоба,  информациялық  жоба,  пәнаралық  жоба, 

рөлдік-ойын жобасы, шығармашылық жоба, халықаралық жоба). 

Нақтылы педагогикалық процесті талдап істеуді оқыту технологиясын 

жобалау процесі деп атауға болады. Оның құрылымы мынадай болып келеді: 

- оқыту жоспары және бағдарламасына сай оқытудың басымды мақсатын 

таңдау; 

- оқытушы бағдарлай алатын оқытудың басымды мақсатын таңдау, яғни 

жобалау  барысында  білім  алушыларда  қандай  кәсіптік  және  тұлғалық  сапа 

қалыптасады, міне соны анықтау; 

-  мақсаттарға  немесе  басымды  бір  мақсатқа  негізделіп,  оқыту 

технологиясын талдап жасау. 

Олай болса, оқытудың технологиясын жобалау деп белгілі бір пәннің 

мазмұны,  оқыту  процесін  ұйымдастыру  формасы,  оқытудың  әдістері  мен 

құралдары жайындағы көз қарасты айтуға болады. 

Оқыту мазмұнының технологиясына оқу информациясының мазмұны 

мен құрылымын,  

оқушылардың  оқу  және  кәсіби  біліктіліктері  мен  дағдыларын 

қалыптастыратын  біртұтас  есептер,  жаттығулар  мен  тапсырмаларды 

жатқызамыз. 

Мұндай  жағдайда,  ең  алдымен,  білімдерді,  біліктер  мен  дағдыларды 

меңгертуге  бағытталған  оқу  жұмыстарын  ұйымдастыру  формалары  негізгі 

рөлді атқарады . 

Олардың  арақатынасы,  алмаса  кезектесуі,  сонымен  бірге  алғашқы 

тәжірибелердің жинақталуы алған білімдердібекітуге ықпал етеді. 

Педагогикалық  немесе  оқыту  технологиялары  туралы  айтар  болсақ, 

А.С.  Макаренко  тәрбие  прцесін  кеңестік  педагогиканың  теориясы  мен 

практикасында  өте  үлгілі  ұйымдасқан  «педагогикалық  өндіріс»  ретінде 

қарастырылады. 

Ол 

тәрбие 

процесінің 

стихиялық 

тұрғыда 

ұйымдастырылуына  қарсы  болып,  «педагогикалық  техника»  идеясын 

ұсынды.  «Кеңестік  тәрбиелеу  техникасын»,  «өзін-өзі  басқару  техникасын» 

432 

 

және  «жазалау  техникасын»  жетілдірді.  Оның  мәні  адам  баласында  бар 

жақсылықты  жобалап,  оның  күшті  де  бай  табиғатын  қалыптастыру. 

Педагогикалық  технология  –  педагогикалық  процестің  және  оған 

қатысушылар  әрекетінің  бір-бірімен  байланысты  компоненттері,  этаптары, 

жағдайларының бірізділікпен жүйелі және үзіліссіз қозғалысын қамтамассыз 

ететін тәсіл. 

«Педагогикалық технология» ұғымы бірнеше оншақты жылдар бұрын 

Батыс  елдерінде  оқыту  процесінде  техникалық  құралдарды  ендіру 

жағдайында  пайда  болды.  Ал  Ресейде  болса  «оқыту  технологиясы»  деген 

ұғымды  «педагогикалық  технологиялар»  деп  кеңейтеді.  Мұндай  көзқараста 

оқу-тәрбие  процесіндегі  мазмұнды  техника  деген  түсінікті  тұжырымдауды 

көздейді.  Басқаша  айтқанда,  мұндағы  идеяның  негізінде  оқыту  процесін 

толық  басқару,  білім  беруді  жобалау  және  ұдайы  өндіру  (воспроизводство) 

деген көзқарасты жатқызуға болады. 

«Технология»  деген  сөз  –  грек  тілінен  алғанда  «техне»  –  өнер,  кәсіп 

ғылым,  +  «логос»  –  ұғым,  оқу  деген  түсінікті  білдіреді.  Яғни,  өндірістік 

процестерді  жүргізудің  тәсілдер  мен  құралдары  жайындағы  білімдердің 

жиынтығы.  Олай  болса,  оқу-тәрбие  процесін  жүргізудің  тәсілдері  мен 

құралдары  жайындағы  білімдердің  жиынтығын  «оқыту  процесінің 

технологиясы» деп атауға болады. 

Соған  орай  «оқыту  технологиясы»  (педагогикалық  технология)  50- 

жылдардан  бастап  оқыту  процесін  нәтижелі  жобалаумен  айналысатын 

педагогика  ғылымындағы  жаңа  бағыт.  Сондықтан  да  ол  «практикалық» 

дидактиканың дамуына әсер етті. 

Өйткені бүгінгі технология оқытуда компьютерді қолданады.  

Педагогикалық кеңес – мектептің барлық іс-әрекетін басқарушы орган, 

мұғалімдердің педагогикалық ой-пікірлерінің ұжымдық орталығы. 

Әдістемелік  кеңес  –  мектептің  ғылыми-әдістемелік  жұмысын  және 

тікелей пән бірлестіктерінің жұмысын басқарушы орган. 

Әдістемелік  кеңесте  педагогика,  психология  ғылымдары  саласында 

жарыққа  шығып  жатқан  жаңа  басылымдармен,  әдебиеттермен  үнемі 

таныстыру  және  бұл  істерді  қорытындылау,  талдау,  оқу-тәрбие  үрдісін 

әдістемелік  қамтамасыз  ету,  мұғалімнің  кәсіби  шеберлігін,  біліктілігін 

жетілдіру мәселелері қарастырылады. 

Әдістемелік кеңестің педагогикалық кеңестен өзіндік айырмашылығы  – 

ол  әрбір  ұстаздың  ғылыми-әдістемелік  деңгейін  көтеруіне,  яғни  нақты  бір 

ғана қызметті ұйымдастыруға тікелей жауапты. 

Әдістемелік  кеңес  жұмысының  тиімді  болуы:  кеңесті  кімнің  басқаруы 

мен оның құрамының сапасына тікелей тәуелді. Әдістемелік кеңес төрағасы – 

мектеп  директоры,  төраға  орынбасары,  директордың  әдістемелік  жұмыстар 

жөніндегі  орынбасары,  ал  мүшелері  –  әр  бірлестіктен  іріктелген  білікті  де 

белсенді мамандар болғаны жөн.  

Әдістемелік  кеңес  мұғалімдердің  кәсіби  біліктілігін  жетілдірудің 

стратегиялары  мен  жолдарын  анықтайды.  Сондай-ақ  ол  мектеп  ұжымының, 

433 

 

бірлестіктердің әдістемелік тақырыбын, кеңестің тоқсан сайын қарастыратын 

мәселелерін  айқындайды  және  семинар,  практикум,  дәрістер  мен  жалпы 

әдістемелік  кеңес  бағдарламаларын  талқылайды.  Әдістемелік  кеңес  – 

ұжымдағы әр педагогтың кәсіби, ғылыми, әдістемелік деңгейін анықтау мен 

бағалаудың сенімді негізі. 

 

Ғылыми – әдістемелік жұмыс 

 

№  Дербес формалары 

Ұжымдық формалары 

1.  Мұғалімдердің 

педагогикалық, 

психологиялық  және  өз  пәні  бойынша 

әдістемелік  оқулықтарды,  іргелі  және 

қолданбалы  ғылыми  зерттулерді  оқып 

үйренуі, зерттеуі 

 

1.

 

Педагогикалық кеңес 

2.

 

Әдістемелік кеңес 

3.

 

Пән бірлестіктері 

4.

 

Уақытша 

ғылыми 

зерттеу топтары 

5.

 

Шығармашылық топтар 

6.

 

Педагогикалық 

консилиум 

7.

 

Ғылыми-практикалық 

конференциялар 

8.

 

Практикум-семинарлар 

9.

 

Педагогикалық оқулар 

10.

 

Ғылыми 

жобалар 

сайысы 

2.  Мұғалімнің  әдістемелік  ұсынбалар  мен 

жасалымдар, оқу құралдары мен оқулықтар 

жазуы. Түрлі халықаралық, республикалық, 

мектепішілік 

ғылыми-практикалық 

конференциялар, 

семинарлар 

мен 

педоқуларға баяндама жасауы  

 

3.  Түрлі  кәсіби  сайыстар  мен  байқауларға 

қатысуы, 

шығармашылық 

топтарға 

жетекшілік етуі. 

 

Мұғалімнің кәсіби шеберлігі 

Мұғалімнің  кәсіби  шеберлігін  жетілдіруде  оның  өзі  жоспарлаған  жеке 

жұмысын  және  білім  жетілдіру  мекемелерінде  білімін  көтеру  жұмыстарын 

үйлестіріп  ұйымдастыруды  ескерудің,  әр  білім  мекемесінің  өзіндік  озат 

тәжрибесін,  әдістемелік  қызмет  көрсету  дәстүрін  сақтау  мен  дамытудың  да 

маңызы зор. 

Қазіргі  кезде  мұғалімнің  кәсіби  шеберлігін  дамытуда  көп  көмегін 

тигізетін  әдістің  бірі  «Портфолио»  деп  аталады.  Немесе  оны  «Әдістемелік 

қалта» деуге болады. Ол маманның өз еңбек жолында жинақтаған тәжрибесін 

жүйелеуге,  даму  бағытын  айқын  анықтауға,  өзінің  кәсіби  шеберлігінің 

деңгейін  әділ  бағалау  үшін  аса  тиімді  және  өте  қажет.  «  Портфолио» 

төмендегідей нәтижеден тұрады: 

кәсіби  дамуын  растайтын  құжаттар  /  дипломдар,  сертификаттар, 

марапатталуы  туралы  құжаттар,  анықтамалар  мен  аттестациялау  комиссия-

сының қорытындысы, мінездемесі және т.б. 

Әдістемелік  іс-тәжрибесінде  қолданылатын  әдістерінің  нәтижесі,  оның 

тиімділігін  талдау  құжаттары,  неғұрлым  сәтті  шыққан  әдістемелік 

434 

 

жасалымдары,  оқушыларының  шығармашылық  жұмыстарының  үлгілері 

және т.б. 

Тәлімгермен  немесе  бірлестік  жетекшісімен  жасаған  жұмыстарының 

сипаттамасы  мен  нәтижелері  /бағдарламалар,  жоспарлар,  тәлімгердің 

бақылауының мәліметтері мен берген қорытынды бағасы/ 

Аттестация қорытындысы.  

«Портфолионы»  жинақтамас  бұрын  бұл  жұмыстың  мақсатын  анықтап 

алу керек. Мақсатына байланысты оған басқа да түрлі құжаттар не бөлімдер 

қосуға болады. 

 

 

ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ИКТ НА УРОКАХ В НАЧАЛЬНОЙ ШКОЛЕ 

 

С.Ж. Кожамжарова 

Железинская ОСШ №1, с. Железинка 

 

«Скажи мне, и я забуду.  

Покажи мне, – я смогу запомнить.  

Позволь мне это сделать самому, 

и это станет моим навсегда». 

 

Современный человек окружен таким количеством информации, которое 

он не в состоянии перерабатывать и использовать для развития общества без 

помощи  новых  информационных  технологий.  С  каждым  годом  все 

настойчивее  в  нашу  жизнь  врывается  компьютер,  а  вместе  с  ним  и 

информационные  технологии.  Исходя  из  того,  что  «информационные  и 

коммуникационные  технологии  –  это  совокупность  методов,  устройств  и 

производственных процессов, используемых обществом для сбора, хранения, 

обработки  и  распространения  информации»,  главным  в  практической 

деятельности  учителя  становится  понимание  роли  применения  ИКТ  в 

учебной  деятельности.  Информационные  технологии  дают  уникальную 

возможность  развиваться  не  только  ученику,  но  и  учителю.  Развитие  и 

расширение  информационного  пространства  детей  и  подростков,  побуждает 

учителя  заниматься  вместе  с  учениками,  осваивая  новые  информационные 

технологии.  

Основной целью применения ИКТ является:  

- 

развитие  мышления,  формирование  приемов  мыслительной 

деятельности.  

Использование ИКТ в учебном процессе позволяет: 

• усилить образовательные эффекты; 

• повысить качество усвоения материала; 

• построить индивидуальные образовательные траектории учащихся; 

•  осуществить  дифференцированный  подход  к  учащимся  с  разным 

уровнем готовности к обучению; 

435 

 

•  организовать  одновременно  детей,  обладающих  различными 

способностями и возможностями.  

Как  показывает  практика,  без  новых  информационных  технологий  уже 

невозможно  представить  себе  современную  школу.  Очевидно,  что  в 

ближайшие десятилетия роль персональных компьютеров будет возрастать и 

в  соответствии  с  этим  будут  возрастать  требования  к  компьютерной 

грамотности обучающихся начального звена.  

Начальная школа – фундамент, от качества которого зависит дальнейшее 

обучение  ребёнка,  и  это  налагает  особую  ответственность  на  учителя 

начальной  школы.  Долгое  время  начальная  школа  в  системе  образования 

являлась «школой навыка», т.е. рассматривалась как ступень образования, где 

ученик должен освоить такие основные навыки, как чтение, письмо, счёт для 

дальнейшего  образования.  Сегодня  начальная  школа  представляется  иначе. 

Сегодня она должна стать первым опытом ребёнка в образовательной системе 

–  местом  пробы  своих  образовательных  сил.  На  этом  этапе  важно  развить 

активность,  самостоятельность,  сохранить  познавательную  активность  и 

создать  условия  для  гармоничного  вхождения  ребёнка  в  образовательный 

мир,  поддержать  его  здоровье  и  эмоциональное  благополучие.  Именно  эти 

качества  учащихся  и  развиваются  с  внедрением  ИКТ  в  образовательный 

процесс. 

Внедрение ИКТ осуществляется по направлениям: 

1. Создание презентаций к урокам; 

2. Работа с ресурсами Интернет; 

3. Использование готовых обучающих программ; 

4. Разработка и использование собственных авторских программ. 

Одной из наиболее удачных форм подготовки и представления учебного 

материала  к  урокам  в  начальной  школе  можно  назвать  создание 

мультимедийных презентаций. 

Более  того,  презентация  дает  возможность  учителю  самостоятельно 

скомпоновать учебный материал исходя из особенностей конкретного класса, 

темы,  предмета,  что  позволяет  построить  урок  так,  чтобы  добиться 

максимального учебного эффекта. 

Презентации позволяют учителю: 

• наглядно представлять материал; 

• интенсифицировать процесс объяснения нового материала; 

•  регулировать  объем  и  скорость  выводимой  информации  посредством 

анимации. 

Использование  ИКТ  на  уроках  в  начальной  школе  помогает  учащимся 

ориентироваться  в  информационных  потоках  окружающего  мира,  овладеть 

практическими  способами  работы  с  информацией,  развивать  умения, 

позволяющие  обмениваться  информацией  с  помощью  современных 

технических средств.  

Применение  ИКТ  на  уроках  усиливает:  –  положительную  мотивацию 

обучения – активизирует познавательную деятельность обучающихся.  

436 

 

Младший  школьный  возраст  характеризуется  психофизиологическими 

возрастными  особенностями,  индивидуальной  (визуальная,  аудиальная) 

системой  восприятия,  низкой  степенью  развитости  познавательных 

способностей, особенностями учебной мотивации.  

Особенностью  учебного  процесса  с  применением  информационных 

технологий  является  то,  что  центром  деятельности  становится  ученик, 

который  исходя  из  своих  индивидуальных  способностей  и  интересов, 

выстраивает процесс познания. Учитель часто выступает в роли помощника, 

консультанта,  поощряющего  оригинальные  находки,  стимулирующего 

активность, инициативу, самостоятельность.  

Применение на уроках ИКТ способствует так же:  

-  сделать  урок  эмоционально  насыщенным  и  полноценным,  наиболее 

наглядным;  

- сокращению времени для контроля и проверки знаний учащихся;  

- обучающиеся учатся навыкам контроля и самоконтроля.  

Применение  на  уроке  компьютерных  тестов,  проверочных  игровых 

работ,  позволит  учителю  за  короткое  время  получать  объективную  картину 

уровня усвоения изучаемого материала и своевременно его скорректировать. 

Высокая  степень  эмоциональности  учащихся  начальной  школы  значительно 

сдерживается  строгими  рамками  учебного  процесса.  Уроки  позволяют 

разрядить  высокую  эмоциональную  напряженность  и  оживить  учебный 

процесс.  Уроки  с  использованием  информационных  технологий  не  только 

оживляют  учебный  процесс  (что  особенно  важно,  если  учитывать 

психологические  особенности  младшего  школьного  возраста,  в  частности 

длительное  преобладание  наглядно-образного  мышления  над  абстрактно-

логическим),  но  и  повышают  мотивацию  обучения.  На  уроках  математики 

при  помощи  компьютера  можно  решить  проблему  дефицита  подвижной 

наглядности,  когда  дети  под  руководством  учителя  на  экране  монитора 

сравнивают  способом  наложения  геометрические  фигуры,  анализируют 

взаимоотношения множеств, решают задачи на движение. Экран притягивает 

внимание, которого мы порой не можем добиться при фронтальной работе с 

классом.  На  экране  можно  быстро  выполнить  преобразования  в 

деформированном  тексте,  превратив  разрозненные  предложения  в  связный 

текст.  В  начальной  школе  мы  используем  информационные  технологии  на 

всех  этапах  урока.  При  объяснении  нового  материала,  закреплении, 

повторении,  контроле,  внеклассных  занятий  и  др.  Ребёнок  становится 

ищущим,  жаждущим  знаний,  неутомимым,  творческим,  настойчивым  и 

трудолюбивым.  

Использование  интерактивных  технологий  становится  привычным 

явлением  в  образовании.  Интерактивное  оборудование,  такое  как 

интерактивные  доски,  создают  устойчивую  мотивацию  учащихся  к 

получению знаний и помогают творчески решать учебные задачи, тем самым, 

развивая  образное  мышление  учащихся.  С  помощью  интерактивной  доски 

можно  демонстрировать  презентации,  создавать  модели,  активно  вовлекать 

437 

 

учащихся  в  процесс  освоения  материала,  улучшать  темп  и  течение  занятия. 

Электронная  доска  помогает  детям  преодолеть  страх  и  стеснение  у  доски, 

легко вовлекать их в учебный процесс. В классе не остаётся равнодушных. За 

счет  большой  наглядности,  использование  интерактивной  доски  позволяет 

привлечь  внимание  детей  к  процессу  обучения,  повышает  мотивацию.  Все, 

что есть на компьютере, демонстрируется и на интерактивной доске. На ней 

можно  передвигать  объекты  и  надписи,  добавлять  комментарии  к  текстам, 

рисункам  и  диаграммам,  выделять  ключевые  области  и  добавлять  цвета.  У 

преподавателя  появилась  возможность  моделировать  свой  урок  вместе  с 

учениками в режиме мозгового штурма, демонстрировать учебный материал, 

делать письменные комментарии поверх изображения на экране, записывать 

идеи  учащихся  и  таким  образом  создавать  вместе  с  учащимися  общий 

конспект  с  учебным  материалом.  При  этом  написанное  на  интерактивной 

доске  может  передаваться  учащимся,  сохраняться  на  магнитных  носителях, 

распечатываться. 

Используя  интерактивную  доску,  преподаватель  не  только  может 

показать  и  прокомментировать  живопись  и  графику,  но  и  создавать  свой 

рисунок. 

жүктеу/скачать 6,59 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: