54. Юпитер Юпитер
Галактикалардың топталуы. Метагалактика
жүктеу/скачать 325,51 Kb.
|
54. Юпитер Юпитер
| 81.Галактикалардың топталуы. Метагалактика.
Әдетте галактикалар он мүшеден тұратын шағын топтарда кездеседі, көбінесе жүздеген немесе мыңдаған галактикалардан тұратын үлкен шоғырларға топтастырылады. Біздің Галактика үш алып спиральды галактиканы (біздің Галактика, Андромеда тұмандығы және Үшбұрыш шоқжұлдызындағы тұмандық), сондай-ақ 15-тен астам ергежейлі эллиптикалық және тұрақты емес галактикаларды қамтитын Жергілікті топ деп аталатын топтың бөлігі болып табылады. Орташа алғанда, галактика кластерлерінің мөлшері шамамен 3 Mpc құрайды. Кейбір жағдайларда олардың диаметрі 10-20 Мпк-ден асуы мүмкін. Олар ашық (тұрақты емес) және сфералық (тұрақты) кластерлерге бөлінеді. Ашық кластерлердің пішіні дұрыс емес және сызылған. Олардағы галактикалар орталыққа қарай өте әлсіз шоғырланған. Алып ашық шоғырға Бикеш шоқжұлдызындағы ең жақын галактикалар шоғыры мысал бола алады (241-сурет). Аспанда ол шамамен 120 шаршы метрді алып жатыр. градус және бірнеше мың негізінен спиральды галактикалардан тұрады. Бұл кластердің ортасына дейінгі қашықтық шамамен 11 Mpc құрайды. Сфералық галактика шоғырлары ашықтарға қарағанда жинақы және сфералық симметрияға ие. Олардың мүшелері орталыққа айтарлықтай шоғырланған. Сфералық шоғырға мысал ретінде кома комасындағы галактикалар шоғырын келтіруге болады, оның құрамында көптеген эллиптикалық және линза тәрізді галактикалар бар (Cурет 242). Оның диаметрі шамамен 12 градус. Оның құрамында 19 фотографиялық шамасынан жарқыраған 30 000-ға жуық галактика бар. Кластердің ортасына дейінгі қашықтық шамамен 70 Mpc құрайды. Космологияның негізгі мақсаттарының бірі Метагалактика кеңістігінің теориясын құру болып табылады. Метагалактика дегеніміз ол астрономияның барлық бақылаулар жүргізетін кеңістіктің аймағы (облысы) болып саналады. Оның мөлшері 6000 Мпс шамасындай болады. Метагалактиканың құрамындағы галактикалар санының 1011 екендігі есептеліп анықталады. Ал, Метагалактиканың мөлшері 6000 Мпс болып бағаланғанын ескеріп, әрбір галактиканың массасы шамамен біздің Галактиканың массасындай болады деп қабылдасақ, онда заттың Метагалактикадағы орташа тығыздығы 10-31г/см3болады. Демек, p Галактикалардың түрліше бағыттағы санымен олардың қызылығысуының шамасын есептеу арқылы Метагалактиканың кеңістік масштабтағы құрылысын анықтауға мүмкіндік жасалды (80 жылдары). Осының нәтижесінде мөлшері бірнеше ондаған мегапарсек болатын, құрамына галактика енбейтін алып бостық кеңістігінің бар екендігі анықталды. Алғашқы бостық (Волопас) шоқ жұлдызының бағытында белгілі болды. Мұндай бостықтардың шекаралығында галактикалармен шоғырлардың тізбегі орналасқан болады. Ол тізбекті талшықтар деп аталады. жүктеу/скачать 325,51 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|