54. Юпитер Юпитер
Кеңейтілген Ғалам проблемасы. Критикалық тығыздық. Хаббл тұрақтысы
жүктеу/скачать 325,51 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 86.Ыстық Ғалам және реликтік сәулелену жайында түсінік. Жерден тыс Ғалам.
| 85.Кеңейтілген Ғалам проблемасы. Критикалық тығыздық. Хаббл тұрақтысы.
Әлемнің біртекті және изотропты космологиялық моделін жалпы салыстырмалық теорияның негізінде алғаш қарастырған кеңес математигі А.Фридман болған. Ол кісі өзінің зерттеуінің нәтижесінде біртекті және изотропты Әлемнің стационарлы болмайтындығын көрсетіп галактикалардың бізден алыстау құбылысын түсіндіреді. Сонда ғана А.Фридманның ұсынған моделі бойынша Әлемдегі кез-келген екі объектінің t уақыт моментіндегі қашықтығы мынадай өрнекпен анықталады: мұндағы - объектілердің бастапқы уақыт моментіндегі қашықтығы, ал R(t) масштабы фактор. Осы фактордың уақытқа тәуелділігі арқылы Әлемнің кеңейу сипаты анықталады. Қашықтықтың өзгеру жылдамдығы Хабблдің заңы негізінде анықталады, яғни мына өрнекпен Мұнымен қатар, Әлемнің құрамындағы заттың орташа тығыздығына сәйкес оның кеңейуі уақытқа қатысты шексіз бола алады немесе ол сығылу процесімен алмасады.Мұндай тәуелділік тығыздықтың кризистік мәнімен анықталады, яғни Масштабы фактордың уақытқа тәуелді графигімен тығыздықтардың ара-қатынасы төменгі суретте берілген. 1-сурет. Бұл суретте космологиялық модельдің үш типі бейнеленген Егер p>pup, болса, онда Әлемнің уақытқа қатысы кеңейуі сығылумен алмасады. Бұл жағдайда кеңістіктің геометриялық қасиеті сфералық геометриямен (оң қисықтығы бар кеңістіктің геометриясымен) анықталады. Әлемнің мұндай моделін жабық (тұйық) модель деп атайды.Егер p=pup, болса, онда Әлемнің геометриясы Евклид геометриясы болады.(кеңістіктің қисықтығы нөл болатын жағдай) да оның кеңейуі шексіздікке ұмтылады.Егер p Хаббл тұрақтысының мәні үшін галактикадан тыс астрономия 50/км(с.мин) нәтиже береді. Сонда pup=510-30г/см3 болады. 86.Ыстық Ғалам және реликтік сәулелену жайында түсінік. Жерден тыс Ғалам. Қазіргі заманғы бақылаулар кеңістік қисықтығы таңбасы туралы нақты айтуға жеткіліксіз. Әлем кеңістігі қисықтығы нолге жуықтау деп айтуға болады. 1965 жылы ашылған радиосәуле интесивтілігі барлық бағытта бірдей. Бұндай сәулені реликті деп атайды. Реликті деп аталуы ол Әлемнің өте үлкен тығыздықтағы кезеңінен қалған қалдық сәуле болуы мүмкін. Қазіргі кезде толқын ұзындығы λ=1мм сәуле, ертеде сәулелену максимумы 30000 К температурада λ=1мк сәйкес келеді. Бұдан реликті сәуле Әлемнің тығыздығы өте үлкен болғандығын ғана көрсетпейді, сонымен қатар оның температурасының да жоғарылығын (ыстық Әлем моделі) көрсетеді. Космология Әлемнің құрылысы мен дамуы туралы жалпы түсінік алуға мүмкіндік береді. Бұдан астрономияның бұл бөлімі дүниеге материалистік көзқарас қалыптасуында үлкен роль атқаратындығын түсінуге болады. Сондықтан Космология зерттеу мәселелері тек астрономия мен физика үшін маңызды емес, сонымен қатар материалдық дүние заңдылықтарын қорытындылау үшін философияға да көлемді материалдар береді. Галактикадан тыс орналасқан өте әлсіз сәулелер (жарық) көздерін жүктеу/скачать 325,51 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|