№6 ДӘріс қазақстанның климаттық жағдайы. Негізгі климаттүзуші факторлар. Климаттық жағдайлар

Жылдың суық мезгілінде Қазақстанның үстінен барико-циркуляциялық жағдайлар негізінен Азия (Сібір) антициклонының батыс сілемімен анықталады. Сондықтан қыс мезгілінің орташа 50% - ы атмосфералық қысымның антициклондық режимімен (1030 мб) және ауа-райымен сипатталады. Кейбір қыста аталған барикалық формацияның рөлі күрт артады, ал басқаларында, керісінше, айтарлықтай әлсірейді. Антициклондық барикалық түзілімдердің басым болуы қыста ауа-райының қалыптасуына айтарлықтай әсер етеді. Қыста циклондық айналымның күшеюімен және атмосфералық фронттардың тез өтуімен жоғары қысымды жотаның жиі бұзылуы байқалады, температураның тәулігіне 20 °С-қа дейін және одан да көп күрт ауытқуы байқалады, әсіресе батыс аймақтарда.

• 
  Жылдың суық мезгілінде Қазақстанның үстінен барико-циркуляциялық жағдайлар негізінен Азия (Сібір) антициклонының батыс сілемімен анықталады. Сондықтан қыс мезгілінің орташа 50% - ы атмосфералық қысымның антициклондық режимімен (1030 мб) және ауа-райымен сипатталады. Кейбір қыста аталған барикалық формацияның рөлі күрт артады, ал басқаларында, керісінше, айтарлықтай әлсірейді. Антициклондық барикалық түзілімдердің басым болуы қыста ауа-райының қалыптасуына айтарлықтай әсер етеді. Қыста циклондық айналымның күшеюімен және атмосфералық фронттардың тез өтуімен жоғары қысымды жотаның жиі бұзылуы байқалады, температураның тәулігіне 20 °С-қа дейін және одан да көп күрт ауытқуы байқалады, әсіресе батыс аймақтарда.
  

• 
  Қазақстан үстіндегі атмосфералық айналымның негізгі белгілері жалпы планетарлық айналымның, радиацияның жергілікті жағдайларының және төсеніш бетінің ерекшеліктерінің әсерінен қалыптасады. Солтүстік жарты шардың циркуляция режиміндегі ірі тербелістер тікелей Қазақстан үстінен дамитын айналымда да айтарлықтай көрініс табады. Мысалы, жарты шарда аймақтық (батыс-шығыс) айналымның күшеюі жалпы алғанда Қазақстан аумағына салыстырмалы түрде жаңа мұхит ауа массалары қозғалысының батыс-шығыс құрамдас бөліктерінің күшеюіне алып келеді. Қазақстан Атлант мұхиты мен оның теңіздерінен шамамен 2000-3000 км қашықтықта орналасқан, бірақ терең континенталды жағдайға қарамастан, осы кезеңдерде климаттың континенттілігі айтарлықтай төмендейді.
  
• 
  Жазғы жағдайларда ылғалдың көп болуына байланысты батыстан келген теңіз ауа массалары Қазақстанның орталық, оңтүстік-шығыс және шығыс аудандарында да айтарлықтай ылғалдылықты сақтайды.