№6 ДӘріс қазақстанның климаттық жағдайы. Негізгі климаттүзуші факторлар. Климаттық жағдайлар



бет6/8
Дата13.05.2023
өлшемі38,4 Kb.
#92873
1   2   3   4   5   6   7   8

Жел


  • Оның режимі жалпы барико-циркуляциялық жағдаймен анықталады және жылдың жылы жартысынан суыққа ауысқан кезде айтарлықтай өзгереді. Қыста елдің көп бөлігінде басым ауа ағындарының сипаты Сібір антициклонының батыс сілемінің болуымен анықталады, сондықтан орманды-дала және дала аймақтарында Мұғалжардан Алтайға дейін оңтүстік-батыс желдері басым болады. Шөл аймағында және елдің оңтүстік жартысының тау бөктерінде солтүстік - шығыс бағыттағы желдер басым. Таулы аудандарда желдің басым бағыттары өзен аңғарлары мен тауаралық ойпаттардың кеңеюіне сәйкес келеді. Тауларда жергілікті желдер кең таралған. Мұндай жел әсіресе Жоңғар қақпасы мен Іле ойпаты аудандарында жиі болады.

Ауаның ылғалдылығы және бұлттылық


  • Ылғалдылықтың жылдық режимі әр түрлі ауа массаларының өзгеруіне, жер бетінің температурасына, сипатына және биіктігіне, жауын-шашын мөлшеріне, булануға байланысты. Абсолютті ылғалдылық аз. Ол температура сияқты солтүстіктен оңтүстікке қарай көтеріліп, абсолютті биіктіктен төмендейді. Ең жоғары абсолютті ылғалдылық жазда, ең азы қыста болады. Орташа жылдық салыстырмалы ылғалдылық, керісінше, солтүстіктен оңтүстікке қарай төмендейді. Оның ең көп мөлшері қыста, қаңтар-ақпанда байқалады. Ірі су айдындары - Арал, Балқаш, Алакөл - жағалау аймағындағы орташа айлық салыстырмалы ылғалдылықты теңестіреді және жыл ішінде ол тек 6-10% - ға өзгереді.

Метеорологиялық құбылыстар


  • Найзағай

  • Бұршақ

  • Шаңды дауылдар

  • Боран

  • Тұман

  • Көктайғақ

  • Құрғақшылық.

Республика аумағының климатына негізінен ауа массаларының үш түрі әсер етеді: арктикалық, қоңыржай және тропикалық ендік. Қазақстан мұхиттардан өте үлкен қашықтықта орналасқан.


  • Республика аумағының климатына негізінен ауа массаларының үш түрі әсер етеді: арктикалық, қоңыржай және тропикалық ендік. Қазақстан мұхиттардан өте үлкен қашықтықта орналасқан.

  • Тынық және Үнді мұхиттарының үстінде пайда болатын ауа массалары Қазақстанға келмейді. Қазақстан климатына тек Атлант және Солтүстік Мұзды мұхиттар мен олардың теңіздері ғана әсер етеді. Тау кедергілерінің болмауы ауа массаларына солтүстіктен оңтүстікке де, батыстан шығысқа да еркін қозғалуға мүмкіндік береді. Арктикалық ауа массалары Арктикада және жағалаудағы құрлықтар мен аралдарда Солтүстік Мұзды мұхиттың үстінде қалыптасады.

  • Солтүстік Мұзды мұхиттың үстінде пайда болған арктикалық континентальды ауа қыста да, жазда да төмен температурамен сипатталады, ылғалдылығы аз. Ауа өте таза құрғақ.

  • Солтүстіктен басып кіруімен Қазақстан аумағында (негізінен қыста) антициклоналды ауа райы қалыптасады. Арктикалық континентальды ауа көбінесе маусымаралық уақытта республиканың оңтүстігіне енеді, көктемгі және күзгі аяздар онымен байланысты.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет