7 «Алысым жақын болды» 8-9-бет
жүктеу/скачать 15,06 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Биыл Маңғыстау мемлекеттік тарихи-мәдени қорығының құрылғанына 35 жыл толып отыр. Біз з мақаламызда осы қорық
- Оралда «Батыс» ңірлік қолбасшылығына қарасты әскери б лімдер қызметкерлері арасында «Мемлекеттік тіл – менің тілім»
- Ұлы Отан соғысына қатысқан мірбай Жақыпов 1924 жылы Ал- маты облысындағы Саратовка ауы- лында дүниеге келген. 1942 жылдың
- АНА ТІЛІ Атақты диктор Әнуарбек Байжанбаев туралы толғаныс Журналистік жол қайда апармайды. Шалғайдағы шопан қыстағына бара
- Нұрағаның «Өмір өткелдері» сұхбат кітабынан нақты аңғаруға болады. Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев осы кітаптың
- Серік ТІЛЕУБАЕВ. Ұлытау ауданының Құрметті азаматы, ҚР Мәдениет қайраткері
Р.НҰРАЛИНОВ Батыс Қазақстан облысы «Қазақша сөйлесейік!» Маңғыстау өлкесі тұнып тұрған тарих мүшелері қатысты. ртүрлі қызмет к рсету салаларында жиі қолданылатын с з тіркестері жазылған екі мыңнан астам ақпараттық жадынамалар және «Қазақстан Республикасындағы тіл туралы»Заңының талаптары жазылған парақшалар таратылып, халыққа қызмет к рсету мен қоғамдық к лік салалары қамтылды. Е.РЫСБЕК ПАВЛОДАР
Мемлекеттік тілдің аясын кеңейту, м е м л е к е т т і к т і л с а я с а т ы м е н т і л заңнамасы талаптарын түсіндіру және насихаттау мақсатында облыстық тілдерді дамыту ж ніндегі басқармасы «Қазақша с йлесейік!» атты ауқымды шара ұйымдастырды. Осы шараға «Жас Отан» жастар қанатының белсенділері, Жастар сая- саты мәселелері ж ніндегі басқармасы жастар бастамасын дамыту орталығының мамандары және «Қазақстан Скауттық қозғалыс ұйымы» облыстық филиалының Қорық қызметкерлері негізгі жұмыс бағыттары бойынша Маңғыстау түбегі мен Үстірт жотасы, Каспий маңының оңтүстік б лігіндегі Бозашы түбегіндегі аймақтарына археологиялық барлау жүргізу және тарихи ескерткіштерді зерттеу, есеп- ке алу, техникалық жағдайларын тексеру мақсатында жыл сайын экспедициялар ұйымдастырып тұрады. Іссапар барысында олар елді мекендерге соғып, сол маңдағы ескерткіштер туралы аңыз әңгімелер, тари- хи деректер жинауға тырысады. Маңғыстау мен Үстірттің тарихи ескерткіштерін ғылыми зерттеу, мемлекеттік қорғауға алу, насихаттау, сақтау қызметін к здеген қорық мекемесінде қазба жұмыстары, рес таврация, түрлі бағыттардағы экскур- сия жұмыстары жүруімен қатар, ғылыми- әдістемелік кеңес отырыс тары мен кон- ференциялар да жиі тіп тұрады. Қазіргі таңда мекемеде «Ескерткіштерді есепке алу және қорғау», «Сәулет», «Археоло- гия», «Экскурсия-к пшілік б лімі» және ескерткіштердің құжаттары, тарихи де- ректер, бағалы кітаптар мен жәдігерлер сақталатын «Қор» б лімі жұмыс істеп тұр. Қорықтың қор б лімінде 99771 дана арте- факт пен жәдігер жинақталып, сақталған. Тарихи-мәдени мұраның 13000-нан астам объектілері зерттеліп, паспорттанды. 1980- 2014 жылдар аралығында есепте тұрған 57 діни сәулет кешендерінің 511 объектісінде ғылыми ж ндеу жұмыстары жүргізілді. 51 тарихи-мәдени ескерткішке қорғау тақтасы орнатылып, 12 ескерткіштің қорғау аймағы мен құрылыс салуды рет- теу аймағы бекітілді. Ерекше бір оқиға – 2014 жылдың тамыз айында елімізде алғаш рет Ақтау қаласында Евразия мәдени мұрасының 7 халықаралық конференциясы ұйымдастырылды. Нәтижесінде ЮНЕ- СКО тізіміне «Ұлы Жібек жолы» бойында орналасқан бірқатар ескерткіштер енгізілді. Жыл бойында қорықтың «Маңғыстау ескерткіштері» тұрақты к рмесі және «Маңғыстаудың киелі орындары», «От киесі», «Ежелгі Маңғыстау мұралары», «Ортағасырлық Қызылқала қалашығы»,
б лінетін қаржы к лемі жыл сайын ұлғайып келе жатқанын айтты. Сонымен қатар ғылыми жобаларды қаржыландыру, ғылыми жобаларды орындауға ниет білдірген ғалымдар қатары едеуір к бейгенін, мұның барлығы ғылым мен білім саласындағы оң згерістердің нәтижесі екенін тілге тиек етті. Министрдің айтуына қарағанда, елімізде гранттық қаржыландыру негізінде 2000 жоба, мақсатты қаржыландыру ая- сында 100 ғылыми бағдарлама қолға алынғанын атап тті. Ол сонымен қатар «100 нақты қадам» Ұлт Жоспарында атап к рсетілген міндеттер бойынша қандай жұмыстар атқарылып жатқаны туралы ха- бардар етті. Мәселен, 78-ші қадамға сәйкес, жоғары оқу орындарының академиялық және басқарушылық дербестігін кезең- кезеңімен кеңейту. Коммерциялық емес ұ й ы м д а ғ ы ж е к е м е н ш і к Ж О О - л а р ы н халықаралық тәжірибеге сәйкес транс- формациялау, сондай-ақ 64-ші қадам бойынша ндіріске инновациялар енгізу ж ніндегі жұмыстарды қаржыландыру тетіктері бар «Ғылым және (немесе) ғылыми техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру туралы» Заң әзірлеу, ғылыми гранттар мен бағдарламаларды жүзеге асыру, 63-ші қадамда белгіленгендей ғылымды қажет ететін экономиканың негізі ретінде екі инновациялық кластерді дамыту. Бірлескен ғылыми-зерттеу жоба- ларын және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды жүргізу, коммерцияландыру мәселесін шешу, нақты ндірістік жоба- ларды жүзеге асыру, инновациялық тех- нологиялар паркін дамыту және т.б. зекті мәселелерге жан-жақты тоқталып тті. Ғылым мен білім саласының міндет- терін, оның мемлекетімізді дамыту жолын- дағы үлесін арттыру, индустриалдық- инновациялық саясатты тиімді жүзеге асыру, экономикалық к рсеткіштерді жақсарту, ғылыми жобаларды экономи- каның нақты секторларымен байланыс- тыру, «Қ.И.Сәтбаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық зерттеу университеті» коммерциялық емес акционерлік қоғамын құру, Алматы қаласының инновациялық дамуы бойынша жоғары оқу орындары мен ғылыми ұйымдардың қызметіндегі міндеттер және т.б. мәселелер ортаға салынған жиында Қазақстан Республика- сы Парламенті Сенатының леуметтік- мәдени даму және ғылым ж ніндегі к о м и т е т і н і ң т р а ғ а с ы А . Б и ж а н о в , мемлекеттік қызмет саласындағы ңірлік хабты басқару комитетінің т рағасы . Б ә й м е н о в , Қ а з а қ с т а н Р е с п у б л и - касы минералды шикізатты кешенді ңдеу Ұлттық орталығының директо- ры бдірасыл Жәрменов, География институтының директоры Ахметқал Ме- деу, Қ.И.Сәтбаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық университетінің ректоры Ж. ділов, Жер, металлургия және байыту ж ніндегі ғылыми орталықтың президенті З. бішева, микробиология және виру- сология институтының бас директоры А.Саданов және зге де ғылым зерттеу ин- ституттары мен орталықтарының басшы- лары, ғалымдар баяндама жасап, ұсыныс- пікірлерін ортаға салды. Жиын соңында бірқатар нақты тапсырмалар беріліп, алдағы уақытта атқарылар міндеттер белгіленді. Шара соңында Қазақстан Ұлттық жа- ратылыстану ғылым академиясы әзірлеген ғылыми жобалар к рмесі ұсынылды.
Дәуіржан Т ЛЕБАЕВ Еліміздің даму жолын айқындаған... СЕРПІНДІ ЖОБАЛАР ҚОЛҒА АЛЫНБАҚ Жиынға еліміздің ғылыми қауымдас- тық мүшелері, ҚР ҰҒА академиктері мен мүше-корреспонденттері, ғылыми зерттеу институттарының жетекшілері, сарапшы- лар қатысты. Алқалы басқосуды ашқан Қазақстан Ұлттық жаратылыстану ғылымдары академиясының президенті Нұртай
Аталмыш сайысқа Ақтау, Аты- рау, Ақт бе, Жаңа зен және Орал қалаларынан бірінші кезеңде жеңімпаз атанған алты үміткер қатысып, бақ сы- нады. Шара мақсаты – мемлекеттік тіл мамандарының кәсіби деңгейін к теру, тілдің әскери б лімдерде қолданылу аясын кеңейту, зге ұлт кілдері ара- сында насихаттау. Үміткерлер байқау барысында здерін таныстырып, қазақ тілінде туындылар оқыды, тарихи Ұлы Отан соғысына қатысқан мірбай Жақыпов 1924 жылы Ал- маты облысындағы Саратовка ауы- лында дүниеге келген. 1942 жылдың басында 18 жасқа толған шағында, басқалармен қатар Кеңес Армия- сы қатарына шақырылып, артын- ша соғысқа кіріскен. 3-ші украин майданының құрамында Курск, Орел, Харьков, Чернигов қалаларын жау қолынан азат ету үшін кескілескен ұрысқа қатысты. Днепр маңындағы шайқастардың бірінде жауынгерлер қарша бораған о қ т ы ң а с т ы н д а қ а л а д ы . м і р б а й Жақыпұлы болса қасындағы жаралы ж о л д а с ы н а р қ а с ы н а с а л ы п а л ы п , еңбектеп жүріп, қауіпсіз жерге шығарып, сосын оны санитарлық б лімге жеткізеді. С йткенше болмай бірнеше санаулы минуттардан кейін здері келіп паналаған о к о п ж а у о қ т а р ы н ы ң с а л д а р ы н а н қопарылып түсіп жермен жексен болады. Осының нәтижесінде зі де 2 рет ауыр жарақаттанып, әйтеуір таңғажайып жағдайда аман қалған еді. 20 жасында соғыста к рсеткен қаһармандығы үшін «Ерлігі үшін» медалымен марапатталды. Ал 1944 жылы ауыр жарақатының салдарынан 2 - ш і т о п т а ғ ы м ү г е д е к б о л ы п е л г е оралды. Сол жылдары зінің сүйіктісі - Алтынжамалмен бас қосып, отау құрды. Сосын сол кездегі Целиноград қаласындағы темір жол техникумына оқуға түседі. йткені, жігерлі жас қол қусырып, жанын бағып қарап жатуды зіне намыс к ріп, зіне ұнаған темір жол саласында еңбек етуге бел буды. С йтіп, Матай бекетінде-кондуктор болып жұмысқа орналасып, кейін Б е с к л , Д о с т ы қ с т а н ц и я л а р ы н д а диспетчер, поезд құраушы сияқты жауапты қызметтерді атқарды. Темір жол саласын жақсы меңгерген маман болып қалыптасып, зінің жұмысына үлкен жауапкершілікпен қарап, бар білімін, білігін, күш-қуатын салып, беріле еңбек етті. Осындай адал еңбегі жақсы бағаланып 1969 жылы Түрксіб темір жолындағы аты әйгілі тарихи мекен «Айна-Бұлақ» бекетіне станцияның бастығы болып тағайындалды. Осы қызметте 20 жылдай уақыт табан аудармай қызмет атқарып, зейнеткерлікке шықты. Қызметте к птеген жетістіктерге қол жеткізді, Түрксибтің 50 жылдығына о р а й « Қ ұ р м е т Б е л г і с і » о р д е н і м е н марапатталды. Омырауында 1 – дәрежелі тұлғалардың айтқандарын еске түсірді, сахналық к ріністер қойды. Қысқасы, тілді қаншалықты меңгергендіктерін к рсетті. Атырау қаласындағы 5546-әскери б лімінен келген сержант Вадим Грачев байқау жеңімпазы атанып, Астанада тетін қорытынды кезеңге жолдама алды. Ақт бе қаласындағы 6655-әскери б лімінен ефрейтор К о н с т а н т и н А н д р е а д и е к і н ш і , Оралдағы 5517-әскери б лімнің кіші сержанты Николай Колесников пен Ақтаудағы 6656-әскери б лім ефрейторы Денис Ващук үшінші орынды иеленді. А. ОСПАН Даңқ ордені, «Ерлігі үшін» медалі және әр жылдардағы Ұлы Жеңістің 45, 50, 60 жылдықтарына орай берілген мерейтойлық т сбелгілер жарқырайды. Бүгінде соғыс ардагері - мірбай ата 91 жаста, Алматыда, Сәулет есімді ұлының қолында тұрады. Жақында ол зінің 71 жыл бірге отасқан ең жақыны- жұбайы Алтынжамал апаны соңғы сапарға шығарып салды. Отан қорғау жолындағы сұрапыл жылдар да отты жылдар мен қиындыққа толы мір жолы туралы айтуға онша ықылас танытпаған атамыз дүниеден тіп кеткен қосағы туралы әңгіме қозғалғанда қалбалақтай қозғалып,қайта қайта күрсінумен болды. - Ж ұ б а й ы м А л т ы н ж а м а л к п жылдар бойы балабақшаларда,мектеп интернаттарда күтуші,тәрбиеші болып еңбек етті. Ағайын-туыстары ол кісіні еркелетіп «агроном апа» деп атаушы еді. йткені, үйдің маңайын бау- бақшаға, гүлге толтырып тастап, барлығына қуаныш сыйлаудан танбаушы еді. Иә, атаның жұбайы А.Мәшпиқызы «Алтын алқа» иегері, тылда сіңірген е ң б е г і ү ш і н а р н а у л ы м е д а л ь м е н де марапатталған. мірбай ата мен А л т ы н ж а м а л а п а 8 б а л а н ы с і р і п т ә р б и е л е д і . О л а р д а н 2 2 н е м е р е ж ә н е 1 9 ш б е р е с ү й д і . Қ ы з д а р ы М а р ж а н , Р ы с ж а н , Ұ л ж а н , Ж а н а р , Айжан,Шолпандар күн сайын атаның халін сұрап,жағдайын білу үшін қалада тұратындары келіп кетіп, ал алыс облыс орталықтарындағылары телефон арқылы хабарласып жатады. Ал ұлдары Сәулет пен әулеттен рбіген немерелері атаның к ңілін аулауға жарап тұр. Осындай негелі адамдардың ткен мір жолдары, мірлері жас ұрпақты тәрбиелеу үшін маңызды екені анық. Нұрлан ҚҰМАР Алматы облысы «Мемлекеттік тіл – менің тілім» Өнегелі өмір « С и с е м а т а қ о р ы м ы » , « М а ң ғ ы с т а у петроглифтері» атты тақырыптық жыл- жымалы к рмелері қала тұрғындары мен қонақтарға, студенттер мен жастарға, үйірме жетекшілері мен оқушыларға, лкеге саяхат- тап келуші к рермендер назарына ұсынылды. Маңғыстау жерінде жергілікті сәулет нерін, оның ерекшеліктерін ғылыми негізде ашып, талдап, жүйелеп, том-том кітаптар жазған сәулетшілер мен осы саланы зерттеушілер бар. Академик .Марғұлан, профессор М.Меңдіқұлов және Б.Ыбыраев, С. жіғалиевтер жазған ғылыми еңбектер з лкесін құрметтеп, оның сырын білемін деген жастардың оқу орнында дәріске пайдалана алатын сүйікті әдебиеттері бо- луы тиіс. Маңғыстау халқының мірі, тұрмысы, тыныс-тіршілігі тарихи-мәдени ескерткіштерімен тығыз байланысты. Бұл ғажап сәулет нерін шетелден келіп тама- шалап, таңдай қағушылар қатары аз емес.
АҚТАУ
7 №29 (1287) 23 – 29 шілде 2015 жыл
АНА ТІЛІ Атақты диктор Әнуарбек Байжанбаев туралы толғаныс Журналистік жол қайда апармайды. Шалғайдағы шопан қыстағына бара жатырмыз. Ауа райы ашық еді, аяқ астынан өзгеріп шыға келді. Жапалақтап қар жауып, онан соң жел көтеріліп, алай- дүлей боран соқты да кетті. Көлігіміз қарға батып, бір тұрып, бір жүріп, әрең дегенде қыстаққа жеттік-ау. ТƏУЕЛСІЗДІК ШЕЖІРЕСІ ЗЕРДЕ
деп іштен қатты қобалжыдым. Жазушы үйінде екен, баласынбай жылы қарсы алды. келген дүниелеріме к з жүгіртіп қарап отырып мені әңгімеге тартты. – Сені ақындардың лең-жырларын бабына келтіріп, к сіле, келістіре оқиды деп естідім. Солай ма? – Қайдан білейін аға, шамам келгенше барымды салып оқуға тырысамын. Мектепте к ркем нерпаздар үйірмесіне қатысамын. – Талпынған тауға шығады. Мұның дұрыс екен. К п естігеннен бір к рген а р т ы қ . М ы н а қ о л ы м д а ғ ы т е р і л г е н леңдерді оқып к рші, тыңдап к рейін. Күтпеген тініш. «Шынымен-ақ сұрап тұр ма?» – деп ағаның жүзіне жалтақ- жалтақ қарай бердім. жүрегіне жол тапты. Академик-жазушы Сәбит Мұқановтың « нуар оқыса, солғын шығарманың зі торғын жібектей құлпырады» десе, ақын Тайыр Жароков « нуарбек ініме те ризамын, лең оқығанда айызыңды қандырып, елді сілтідей тындырады» деп шын ықыласпен қошемет к рсетіп жүріпті. – Бірде, – деп еске алады наға – к пке мәлім, ардагер азамат, жауынгер жазушы Бауыржан Момышұлы к ркем жазылған бір мақаласын маған оқуды ұсынды. Баукеңнің зі де әдеби дүниені құлпыртып оқитынын білетін едім. Сонда да зінің орнына мені қалағаны қатты тебірентіп, к ңілімді сіріп жіберді. Батыр ағаның сенімін ақтап шықсам екен деп мұқият дайындалдым. Еңбегім еш кетпеді. күйреп түседі, йткені ел басшылығы шаруашылық механизмдерін қайтадан құру үшін нақты ештеңе де жасамаған болатын. Бұл уақытта Қазақстанда да жағдай мәз емес еді. Нұрсұлтан бішұлы Министрлер Кеңесінің т рағасы қызметіне кіріскен сәттен-ақ аграрлық саланы ж ндеуді қолға алды. 1988 жылы үкіметтің республикадағы артта қалған 30 ауданның жағдайын дұрыстау ж ніндегі қаулысы қабылданды. Мен сол уақытта Ұлытау аудандық атқару комитетінің т рағасы едім. Сол қаулы ауданның экономикасы мен әлеуметтік жағдайының түзелуіне едәуір ықпал етті. Кейбір атқарушы органдар аталған қаулы талаптарының орындалуына жүрдім-бардым к зқараспен қарады. Мәселен, Ұлытау-Арқалық тас жолының бойындағы Терісаққан зеніне салынуға тиіс к пір айтылған күйінде қалды. Осының салдарынан елді мекендер арасындағы қатынас үзілді. Елбасының қолдауымен тынды рылған үлкен жұмыстардың бірі – «Жезқазған – Бейнеу» және «Арқалық – Шұбарк л» т е м і р ж о л м а г и с т р а л ь д а р ы н ы ң і с к е ҒИБРАТТЫ ҒҰМЫР
б ұ л ж н і н д е т е ж а қ с ы а й т ы л а д ы . «Адамның бір парызы з ұлтының, туған халқының намысын бермей жақсы атын шығаруы. Ұлт та, халық та жеке адамдардан құралады. Егер әр адам елдің туы менің де қолымда деп санаса, онда елдің бағы жанады» деген с зге қосып-аларымыз жоқ. Намыс бар жерде елдік мұраттарға қол жеткізуге болады. Елбасын ерекшелендіріп тұратын қасиеттердің бірі – адамдармен қандай мәселе ж нінде болса да пікір алысып, ә ң г і м е л е с у д е н т а р т ы н б а й т ы н д ы ғ ы . Жұртшылық жақсы білуі тиіс, Н.Назарбаев республика партия ұйымының басшысы болып сайланғаннан кейін басқа жерге аялдамастан Алматы машина құрылысы зауытына барып, жұмысшылармен кездесті. Дәл сол күндері Қарағандыда шахтерлер ереуілі басталған еді. Дереу сонда баруға тура келді. Қарағандыдағы ереуіл белгілі бір дәрежеде Кузбасс пен Донбастағы кеншілер белсенділерімен жақын байланыс орнатудан да шыққан. Ондағы да, мұндағы да мәселелер ұқсас. Назарбаевтың беделі арқасында одақтық екі министр сол күні- ақ Мәскеуден шақырылды, олар кеншілер алдында жауап берді. Қордаланып қалған мәселелерді шешу ж ніндегі уәделерін жеткізді. КСРО-ның күйреуіне нендей себептер болғанына осы жолы тереңірек қаныға түсеміз. Соның бір себебі мынау сияқты. Сексенінші жылдардың ортасына қарай Сауд Арабиясы аз уақыттың аясында мұнай ндіруді үш еседен артық сіруге қол жеткізіп еді, мұнайдың бір баррелінің бағасы 10 долларға құлдырап түсіп кеткен. Бұл Кеңес Одағын қаржылық тұрғыдан да, бюджеттік тұрғыдан да бірден сазға отырғызған. Мұнай қаражатын қылғытып жұтуға есептеліп қалған экономика қосылуы. Сұхбат барысында бұл ж нінде де айтылғаны те орынды болған. Екі теміржол магистралінің тұсауы қатар кесілуі шынында да тарихи оқиға еді. О с ы а р қ ы л ы м ы с ш а һ а р ы т е м і р ж о л т ұ й ы ғ ы н д а т ұ р м а й т ы н қ а л а б о л д ы . Жалпы, осы теміржол айналасындағы т рт облыстың аудандары мен ауылдарының экономикасына нәр қосатындығы с зсіз. Елбасы кітапта еңбек ж нінде те орынды айтқан. Мына с здерге қалай қосылмасқа: «Еңбекті тек жұмыс деп қарамау керек. Ол екеуінің айырмасы болмаса, екеуін екі с збен атамас еді. Адал еңбектің аздырмайтынын, арамдықтың бойды жаздырмайтынын біледі біздің халқымыз. Бейнеттің түбі зейнет екенін де айтады біздің қазақ. Еңбек сені адам ретінде қалыптастырады, сенің мінезіңді шыңдайды, сенің дүниеге к зқарасыңды орнықтырады». Елбасымыз осы кітаптағы әңгіме- лерімен жастық шағын сол болған қалпында к рсетіп, қазақтың қарапайым ауылдағы баласының мірін бейнелесе, се келе қазақтың сегіз қырлы, бір сырлы азаматы болып ержетіп, шаршамай, талмай мір бойы құлшына ізденіп еңбектенгенінің, әрі алғыр да қайратты, қажырлы, ел намысын, туған жер намысын з жанынан артық бағалайтын ерекше жан болып жетілгенін аңғарамыз. Қазақ елінің бақытына келген бірегей тұлғамыз елімізді әлі де т рткүл дүниеге таныта беретініне кәміл сенеміз. Бұл кітап қазақтың ұлы перзентінің, дара да к реген басшымыздың ткен мір жолы туралы. Аталған еңбектің еліміздің ертеңі – жастарға берер тағылымы мол.
– Қысылма қарағым, оқи ғой, - деді тағы да. – А л ы п ұ ш қ а н к ң і л і м о р н ы н а түскендей болды. Тереңірек дем алып, дауысымды к теріңкіреп леңнің бірін оқи ж нелдім. «Қалай қабылдар екен?» деп Сәкен ағаға да қарап қоямын. Ден қойып тыңдап отырған тәрізді. – Жарайды, інішегім, дауысың әуезді, үнді екен. леңді мен емес, бейне зің жазғандай шын беріле еркін оқыдың, – деп арқамнан қақты. – Туа біткен талантың бар сияқты. Адам з мірінің суретшісі. Соның к зін ашуға тырыс. Ерінбей еңбектен. нуарбек абзал ағаның кеңесін к ңілге түйіп, алдына мақсат етіп қояды. Жоғары оқу орнына түсейін деп жүргенде Отан соғысы басталып, майданға аттанады. Қанды қырғын соғыстың дәмін татады. Шиеленіскен қатты ұрыстың бірінде ауыр жараланады. Маңдайға жазса, не шара, ауыр жараланып, балдаққа сүйеніп елге оралады.
С о ғ ы с у а қ ы т ы ғ о й . Қ а н д а й қиыншылық кездессе де жеңіп, қартаң т а р т қ а н а т а - а н а с ы н а к м е к т е с і п , қол ұшын беруге тырысады. Осылай іштей қиналып к ше кезіп жүргенінде, соғыстан бұрын баспада бірге жұмыс істеп, ағасындай болып кеткен Омарғазы Оспановты жолықтырады. – нуар-ау, соғыстан қашан оралдың, неге к рінбей жүрсің? – деп сұрақтың астына алады. – Баспаға барып едім, сізді к ре алмадым. К бі бейтаныс кісілер, басқа қызметке ауысып кетіпсіз. – Иә, мен қазір республикалық радио комитетінің бастығымын. зің емделіп жүрсің бе? – Емделіп болдық қой. Табылса жұмыс істегім, үй ішіне к мектескім келеді. Бірақ реті келмей жүр. – Жұмыс табылады, бізге кел. – Не істеймін сонда? – Дикторлыққа қабылдаймын. – Диктор дейсіз бе. Ол қандай қызмет. Қолымнан келе қоя ма. – Келгенде қандай. Ұмытып қалғаннан саумысың. Соғыстың алдында баспада жүргенде лең оқып, тақпақ айтуға, ән салуға әуес едің ғой. К пшіліктің к ңілінен шығатынсың. Үнің де құлаққа жағымды, әуезді. Диктор болатын адамға керегі осы. Шын ден қойсаң, жаттығып меңгеріп кетесің. Шынында да, солай болды. Алғашқы сыннан сүрінбей тті. Жас жігітті ұжым жылы қарсы алды. Дикторлық мамандық – сиқырлы сезімнің, сезімтал нердің адамы. Негізгі құралы әуезді үн, мәнді де терең мағыналы лебізді жеткізе оқи білу екендігіне к зін жеткізді. Олардың ішінен нағаң әсіресе халық артисі Шәкен Айманов пен Қазақстанның еңбек сіңірген мәдениет қызметкері мина Сеиітованың есімдерін ерекше атайтын. Шәкен Айманов соғыс жылдарында театрдағы негізгі қызметіне қосымша радиода диктор болып та қызмет атқарған екен. зіне нуарды к мекші етіп алады. Қолы босамай, радиоға келе алмай қалған жағдайда хабарларды нуарға оқытады. Жас сіп, қанат қатаяды. нуарбек те жүре келе қалаған мамандығының шыңына к теріліп, тыңдаушылардың Шығарма оқылысымен-ақ Баукең іздеп тауып алып, телефон соғып: – Жарайсың, нуарбек! з дүниеме зімнің сай-сүйегім сырқырап кетті. Қазақтың Левитаны деуге болады сені, к п рахмет, – деді. Жақсы адам шынында да аспандағы жарқыраған жұлдыз секілді ғой. Оның нұр сәулесі тек зін ғана емес, згелерді де нұрландырып тұрады. Осылай қалтқысыз қызмет атқара жүріп, соңына ерген шәкірттеріне де негелі ұстаздық к р с е т т і . О л а р д ы ң і ш і н е н М ә м б е т С е р ж а н о в т ы , С ау ы қ Ж а қ а н о в а н ы , Мырзабек Қуатбековты ерекше атап к рсетуге болады. Қ а з а қ с т а н н ы ң е ң б е к с і ң і р г е н мәдениет қызметкері Сауық Жақанованы да н-ағамен бірге жұмыс істеп жүріп біте қайнасқаны да күні бүгінгідей есінде. Дыбыс режиссері «Бір сағаттық әдеби- музыкалық хабарды нуарбек ағамен бірге қосылып оқисың, алдын ала мұқият дайындал» деп мәтінін әкеп бергенде жүрегі дүрсілдеп қоя беріпті. Қызмет істей бастағанына онша к п болған жоқ еді. Жүйріктің желісіне ілесе алам ба деп қатты қысылыпты. зін- зі әрең тоқтатып, берген мәтінді дауыстап, қайталап оқи беріпті. Жас диктордың іштей тебіренісін сезген нуарбек: – Сауық қобалжыма. Біздің оқы- ғанымыз бірден эфирге кетпейді. уелі үнтаспаға жазылады. Қателесіп жаза бассақ даусымызды қалпына келтіріп қайтадан түзейміз, неғұрлым еркін отырсаң, даусың ширақ шығады, – деп мән-жайды түсіндіреді. н-ағаның мына с зі құлап бара жатқанда қолтығынан ұстап демегендей қатты әсер етеді. деби шығарманы ұстазымен бірге ойдағыдай оқып шығады. «Тұлпар болар жүйрікті тай күнінде танисың» дегендей, Сауық та ұстазының үздік шәкірттерінің бірі болды. Ертемен т сегімнен тұрам асық, Құлағын радионың бұрап ашып. Себесің Алматыдан жанға жылу Адамдар к п үніңе болған ғашық. Атың да ғажап сенің Сауық деген, Сендегі шабыт берер дауыс дер ем. Эфирде алдын ала шықпай қалсаң, Ауырып қалды ма деп қауіптенем – деп радио тыңдаушылардың лең жолдары да тоқтаусыз келіп жатты. Бүгінде Қазақ радиосының алтын қорында қайталанбас қос диктордың мыңдаған сағат үн таспалары сақтаулы. О л ү н т а с п а л а р д а ә д е б и е т і м і з б е н м ә д е н и е т і м і з д і ң к і л д е р і , е ң б е к ардагерлері жайлы сырлы да сазды хабарлар жазылған. Алтын қордағы бұл хабарларды дайындауда да нуарбек Байжанбаевтың қосқан үлесі орасан к п. Құлақ құрышын қандырған дауылпаз дауысы әрдайым жайнап тұрады.
жүктеу/скачать 15,06 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|