34
1 -ТАРАУ. Қазак коғамындағы батырлык дәстүрлердін тарихи бастауы ...
мэні ержүрек, батыл,
эскери өнерді жетік меңгерген, ерлігі-
мен аты шыққан деген мағына беретіндігіне көз жеткіземіз.
Ал, батыр атағы тек қана адамның жеке бас қасиеттеріне, яғни
батыр сөзінің жоғарыдағы анықтамасына ғана сәйкес келетін
тұлғаға ғана берілетін атақ деген тркы ры м жасаймыз.
С туденттердің өз білім ін тексеруге арн ал ған сурақ тар:
1. «Батыр» сөзінің этимологиясы.
2. «Батыр» сөзінің этнониміне байланысты негізгі пікірлер.
3. Қазақ қоғамындағы саяси-потестарлық институттар жүйесіндегі
батырлардың орны.
4. Батырлар институтының «қазақ тарихының феномені»
ретіндегі
сипаты.
5. Ру, тайпа, жүз құрылымындағы билік тармақтары.
1.2. Батыршылық дәстүрдің қалыптасуы және дамуы
Жалпы батыршылық институтының қалыптасуы, генезисі со-
нау ежелгі замандардан бастау алады. Қазақ қоғамындағы батыр-
лардың эскери топ ретінде қалыптасуына тарихи жағдайлар эсер
етіп отырды.
Ежелгі авторлардың көпшілігі
көшпелі халықтардың жауын-
герлігі мен ержүректілігін ерекше атап көрсеткен. М эселен Цыма
Сянь ежелгі көшпелі халықтар туралы айта келе, «олардың бар-
лығы бейбіт күндері малшаруашылығымен айналысады,
ал қауіп
туған жағдайда әскери іспен айналысады. Әскери іспен айналысу
олардың табиғи қасиеттері болып табылады,
олардың барлығы
атты садақшылар жэне жер өңдеумен емес,
малшаруашылығы-
мен айналысады; Мүндай халық ешқашан жеңілуді білген емес»
- деп атап өтеді138 А. Смит көшпелілердің жаулап алу соғыстары
туралы талдау жасай келе, соғыс кезінде «варварлардың жасақта-
ры өркениетті халықтардың жасақтарына қарағанда артықшылы-
ғын нақты көрсететіндігін» жазады139
Достарыңызбен бөлісу: 
