А. М. Сма но ва Кө ке баева Г. К
жүктеу/скачать 1,19 Mb. Pdf көрінісі
|
Тарихи түсініктер мен терминдер сөздігі by Кокебаева Г.К. (z-lib.org)
| Ғы лым ның әді сі – бел гі лі бір ғы лым са ла сы бо йын ша бі лім нің қа-
лып тас уына мүм кін дік бе ре тін ере же лер дің, прин цип тер дің, тә сіл дер дің жиын ты ғы.
рай тал дау үр ді сі. Жік теу (ла т. classis – раз ряд жә не facere – іс теу) – зерт те ле тін зат тар, құ бы лыс тар не ме се про цес тер ді анық тал ған бел гі ле- рі не сәй кес же ке ле ген топ тар ға бө лу әді сі. Оның шең бе рін де объек ті лер дің елеу лі ұқ сас тық та ры мен айыр ма шы лық та ры атап көр се ті ле ді.
құ ру, белгiлi бiр қо ғам дық қа ты нас тар ды құ қық тық жә не ұйым дық жа ғы нан бекiту.
пат та ры мен заң ды лық та ры, әдiстерi мен жол да ры ту ра лы түсiнiктердi жүйе лейт iн ерек ше гно се оло гиялық жүйе.
мерзiмдi цикл дар. Кон цеп ция – адам ның ғы лы ми, саяси, тех ни ка лық жә не көр ке м- ө нер са ла ла рын да ғы іс-әре ке ті нің же тек ші идеясы, конст рук- тив ті қа ғи да сы.
40 Кон фес сия – белгiлi бiр дiннiң шегiндегi сенiм жүйесi. Қо ғам – 1) адам дар ара сын да ғы та ри хи қа лып тас қан бі рік кен қыз мет пен қа рым-қа ты нас жиын ты ғы; 2) адам зат та ри хы ның ке зе ңі ре тін де (ал ғаш қы қауым дық, фео дал дық не ме се ор та- ға сыр лық, бур жуаз ды, со циалис тік, ком му нис тік, құ лиеле ну- ші лік не ме се кө не қо ғам); 3) осын дай ке зең дер дің же ке ұлт- тық тү рі ре тін де (айталық, ежел гі қы тай лық, ХІХ ға сыр да ғы орыс қо ға мы); 4) бел гі лі бір одақ ре тін де, яғ ни қан дай да бір ма ңыз ды си пат бо йын ша бі рік кен адам дар дың рес ми емес ұйымы (мы са лы үшін, ақ сүйек тер қо ға мы не ме се «жо ғар ғы қо ғам», фи ло со фия қо ға мы, ғы лы ми қо ғам не ме се жал пы ма ман дар қо ға мы). Қо ғам ның бар лық тұ жы рым да ма ла рын шарт ты түр де екі топ қа бө ліп қа рас ты ру ға бо ла ды: тұ жы рым- да ма лар дың бі рін де қо ғам «қо ғам дық ке лі сім» не гі зін де өз қа- жет ті лік те рін қа на ғат тан ды ру үшін бі рік кен же ке адам дар дың жиын ты ғын құ рай ды, кей кез дер де қо ғам ның осын дай эле - ме нт те рі ре тін де же ке адам дар емес, олар дың әлеу мет тік іс- әре кет те рі не ме се әлеу мет тік қа рым-қа ты нас та ры бо луы мүм кін; ал бас қа тұ жы рым да ма лар да қо ғам тек өзін дік эле- ме нт тер ге (же ке адам, қа рым-қа ты нас, іс-әре кет) бө лін бейт ін, со ны мен қа тар олар дың іш кі маз мұ нын анық тайт ын ор га ни ка- лық тұ тас тық ре тін де қа рас ты ры ла ды. Осы атал ған жағ дайда қо ғам дәс түр лі ді ни орыс фи ло со фия сын да ғы дай транс цен- дент тік (құ дай лық) тұ тас тық бо ла ды не ме се адам дар дың ер кі мен са на сы нан тыс өзін дік іш кі объек тив ті заң дар мен (марк- сизм нің әлеу мет тік фи ло со фиясы) құ ры ла ды.
са ты сын да тұр ған қо ғам, қо ғам ның бел гі лі бір та ри хи тү рі. Әр бір қо ғам дық-эко но ми ка лық фор ма ция бел гі лі бір өн ді- ріс тә сі лі не не гіз де ле ді, ал оның мә нін өн ді ріс тік қа ты нас тар анық тайды; со ны мен қа тар фор ма ция өн ді ріс тік қа ты нас тар ға сәй кес қон дыр ма ны, жа нұя ның тү рін, тұр мыс ты, т.б. қам ти- ды.
жүктеу/скачать 1,19 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|