Абай атындағы Қазақ

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №4(52), 2016 ж. 
205
 
Жаратылыстану  ғылымдары  саласындағы  сауаттылық  –  қоршаған  орта  мен  ондағы  өзгерістерді 
түсіну мақсатында ғылыми əдістерді қолдану, қорытынды жасау. 
Коммуникативтік  сауаттылық  -  топта  жұмыс  жасау,  басқаларды  өзіне  қарату,  өз  көңіл-күйінің 
жетегінде  жүрмеу,  мəдениетті  сөйлеу  жəне  коммуникативтік  құзіреттілік  т.б.  Коммуникативтік 
құзіреттілік – жүйелі құрылым, ол тіл меңгерудің біліктері мен дағдыларын білдіреді.   
-
 
Шет тілдерді меңгерудегі сауаттылық - сөздікті қолдана отырып қиын емес мəтінді аудару, əр 
түрлі  тауарлар  этикеткасындағы  кеңесті  түсіну,  шетелдік  таныстармен  тұрмыстық  мəселелерді 
талқылау; 
-
 
Тұрмыстық сауаттылық - дүкеннен тағамдарды, қажет заттарды дұрыс таңдау, ақшалай шы-
ғындарды жоспарлау, нұсқауды қолдана отырып əр түрлі тұрмыстық тауарларды қолдану, анықтама, 
карта арқылы таныс емес қалада жүру; 
-
 
Құқықтық  жəне  қоғамдық-саяси  сауаттылық  -  өз  құқығың  мен  қызығушылығыңды  қорғау, 
құқықтық, əкімшілік жəне тəртіптік құқық бұзушылықтың арасындағы айырмашылықты ажырату, ол 
- жастардың қандай саяси құқықтары мен бостандықтары бар екендігін білуге жəне оларды орынды 
да  тиімді  пайдалана  білуге  үйретеді;  мемлекеттік  саяси  маңызды  мəселелерді  шешуде  халықтың  саяси 
белсенділігінің  төмендемеуіне  септігін  тигізеді;  мемлекетте  болып  жатқан  саяси  реформаларды,  саяси 
құбылыстарды  дұрыс  қабылдауға,  түсінуге,  саяси  баға  беруге  көмектеседі;  жаппай  саяси  бассыз-
дыққа, теріс əрекеттерге бармауына, олардың бойында қазақстандық патриотизмді жетілдіруге, шың-
дауға əсер етеді. Саяси сауаттылық қоғамды адамгершілік құндылықтарға қарсы жүйеден сақтандырады.  
Сонымен,  функционалды  сауаттылық  -  қоғамдық  жетістік  индикаторы.  Сауаттылықтың  жоғарғы 
деңгейі  қоғамның  белгілі  бір  əлеуметтік-мəдени  жетістігін  мегзесе,  төменгі  деңгейі  –  əлеуметтік 
дағдарыстың туындау мүмкіндігіне мегзейді. Сондықтан Қазақстан ғылымы үшін білім мазмұнының 
мақсаттары  мен  нəтижелерін  қайта  қарау;  білім  мазмұнының  принциптерін  жаңалау;  білім  алушы-
лардың функционалдық сауаттылығын дамыту амал-тəсілдерін, технологияларын жəне өнімді формасын 
қайта қарастыру көзделген.  
Функционалды сауаттылық туралы жоғарыдағы ойларды қорыта келе «функционалды сауаттылық 
дегеніміз білім алу жүйесінде жəне тұрмыс-тіршілікте қалыптасатын функционалдық білім, фун-
кционалдық  іскерлік,  функционалдық  дағдыны  адами  іс-əрекеттің  əртүрлі  сферасында,  қарым-
қатынаста, қоғамдық қатынаста қолдана білу, демек кең көлемдегі маңызды өмірлік міндеттерді 
шешу құзіреті» - деген ой түйіндейміз.  
Олай болса, функционалды сауатты тұлға – əлем мен ақиқаттағы қоғамдық құндылық пен мүддеге 
сəйкес  əрекет  ететін  адам.  Функционалды  сауатты  адам  –  адами  іс-əрекеттің  əр  түрлі  сферасында, 
қарым-қатынаста  жəне  əлеуметтік  қатынаста  кең  диапазонды  өмірлік  міндеттерді  шешуде  тіршілік 
барысында үздіксіз алынған білімді, іскерлікті, дағдыны пайдалануға қабілетті адам». 
 
1
 
Грамотность: жизненная необходимость. - Париж, 2005. - 505 с. 
2
 
Терешкович П., Крупник С. Новый порог функциональной грамотности: вызов 21 века  
3
 
[Электронный ресурс]. Режим доступа: http://worvik.narod.ru/method/fg-porog.htm 
4
 
Гершунский Б.С. Грамотность 21 века // Советская педагогика. – 1990 г. 
5
 
   Тангян С.А. Грамотность в компьютерный век // Педагогика. – 1995, № 1. 
6
 
  Фролова П.И. Формирование функциональной грамотности как основа развития учебно-познавательной 
компетентности студентов технического вуза в процессе изучения гуманитарных дисциплин // автореферат 
канд. диссер, - Омск, 2008. 
7
 
Ермоленко В.А.Развитие функциональной грамотности обучающегося: теоретический  
8
 
аспект.  Электронное  научное  издание  Альманах    Пространство  и  Время  Пространство  и  время 
образования, Т. 8. Вып. 1, 2015. 
9
 
Кричевский В.Ю. Функциональная грамотность в развивающемся обществе//  
10
 
Функциональная  грамотность  взрослых:  современное  состояние  исследований  и  их  перспективы 
(материалы к международному семинару). - Спб., 1992. - С.74-81. 
11
 
Чтение и грамотность в образовании и культуре: вторая междунар. науч.-практ. конф.:  
12
 
По  итогам  Десятилетия  грамотности  ООН  «Грамотность  для  всех»:  докл.  и  тез.  /  Русская  ассоц. 
чтения.  – М., 29-31 марта 2012 г. - 235 с.  
13
 
Чтение и грамотность в образовании и культуре: (К10-летию проекта «Школа, где  
14
 
процветает грамотность»): материалы Междунар. науч.-практич. конф. – М., 26-29 марта, 2009 г.  
15
 
 Пошконяк  Н.  Образование:  традиция  и  нововведения  в  условиях  социальных  изменений  //Инновации  и 
традиции в образовании. Сб. российско-югославских конференций, 1996.
 
 

Вестник КазНПУ имени Абая, Серия «Педагогические науки», №4 (52), 2016 г. 
206
 

жүктеу/скачать 5,18 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: