Қабылдаған: Сарсембаева А. Ш орындаған: Абуов Бекар Тобы
жүктеу/скачать 62,16 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 18.10.2022ж Тақырып №2: Нейронның, синапстың физиологиясы мен анатомиясы. Рефлекс доғасы
- Нейронның анатомиясы.
| Иван Петрович Павлов (1849-1936) физилогияның дамуына үлкен үлес қосқан ғалым.Адам мен жануарлардың жоғары жүйке жүйесінің қызметін,қанайналымының реттелуін зерттеген.Жүрек бұлшықеттерінің жиырылуын тездететін,екіншісі- бәсендететін,үшіншісі-жиырылу күшін өзгертетін арнайы жүйкелердің болатындығын дәлелдеді.Асқорыту физилогиясын зерттеп,шартты рефлексті ашқаны үшін 1904 жылы Нобель сыйлығы берілген.
18.10.2022ж Тақырып №2: Нейронның, синапстың физиологиясы мен анатомиясы. Рефлекс доғасы Тапсырмалар 1. Нейронның қызметі. 2. Синапстің функциялары. 3. Рефлексия доғаның функциялары. Нейронның құрылымы мен функциялары. Нейрондар, сондай-ақ жүйке жасушалары деп те аталады, негізінен ми мен жүйке жүйесін құрайтын жасушалар. Нейрондар бір-біріне тимейді, бірақ бір нейрон екінші нейронға жақындаған кезде, екеуінің арасында синапс пайда болады. Нейронның қызметі - жүйке импульстарын жеке нейронның ұзындығы бойымен және синапс арқылы келесі нейронға беру. Ми мен жұлыннан тұратын орталық жүйке жүйесі мен сенсорлық және қозғалмалы жүйке жасушаларынан тұратын перифериялық жүйке жүйесінде осы ақпараттарды өңдейтін нейрондар бар. Жаңа зерттеулерге сәйкес, адамның миында шамамен 86 миллиард нейрон бар (Herculano-Houzel, 2009). Бұл жасушалар толығымен туылған кезде дамиды, бірақ басқа жасушалардан айырмашылығы, олар өлгеннен кейін көбейе немесе қалпына келе алмайды. Нейронның анатомиясы. Нейрон құрамында аксонды (электрлік импульстарды өткізетін нерв талшығы) және дендриттерді (басқа нейрондардан сигналдар қабылдайтын ағаш тәрізді құрылымдар) созылатын сома (жасуша денесі) бар. Миелин қабығы - аксонның айналасында пайда болатын және жүйке импульсінің аксон бойымен жылдам өтуіне мүмкіндік беретін оқшаулағыш қабат. Нейрондар бір-біріне тимейді, ал бір нейронның аксоны екіншісінің дендриті арасында синапс деп аталатын саңылау бар. Нейрондардың ерекше құрылымы оған басқа нейрондарға және бүкіл денеге хабарламалар қабылдауға және жеткізуге мүмкіндік береді. Дендриттер - бұл нейронның тамыр тәрізді бөлігі, олар аксондарға қарағанда қысқа және көп. Олардың мақсаты - басқа нейрондардан ақпарат алу және электрлік сигналдарды жасуша денесіне беру. Дендриттер синапстармен жабылған, бұл оларға басқа нейрондардан сигнал алуға мүмкіндік береді. Кейбір нейрондарда дендрит қысқа, ал басқаларында ұзын дендрит болады. Орталық жүйке жүйесінде нейрондар ұзын және көптеген басқа нейрондардан сигнал алуға мүмкіндік беретін күрделі тармақтары бар. Мысалы, мишықта кездесетін Пуркинье жасушалары деп аталатын жасушаларда дендриттер өте дамыған, олар басқа мыңдаған жасушалардан сигнал алады. Сома немесе жасуша денесі нейронның өзегі болып табылады. Соманың қызметі - жасушаны ұстап тұру және нейронның тиімді жұмысын қамтамасыз ету (Луэнго-Санчес және басқалар, 2015). Сома оны қорғайтын мембранамен қоршалған, сонымен бірге оны қоршаған ортамен өзара әрекеттесуге мүмкіндік береді. Сома құрамында генетикалық ақпарат өндіретін және ақуыздардың синтезін басқаратын жасуша ядросы бар. Бұл белоктар нейронның басқа бөліктерінің жұмыс істеуі үшін өте маңызды. Аксон - бұл жүйке талшығы деп те аталады - бұл аксон төбесі деп аталатын түйісу кезінде жасуша денесіне қосылатын нейронның құйрық тәрізді құрылымы. Аксонның функциясы - электрлік сигналдарды басқа нейрондарға жіберу үшін сигналдарды ұяшық денесінен терминал түймешіктеріне дейін жеткізу. Аксондар - бұл синапстар деп аталатын түйісулерде аяқталмай тұрып, көптеген аймақтарға сигналдарды тарату үшін тармақталуы мүмкін жүйке процестері. Нейронның соңында орналасқан аксон терминалдары (терминал түймелері) сигналдарды басқа нейрондарға жіберуге жауап береді. Терминал түймесінің соңында синапс деп аталатын бос орын бар. Терминал түймелерінде нейротрансмиттерлер бар ыдыстар болады. Нейротрансмиттерлер терминал түймелерінен синапсқа шығарылады және сигналдарды синапс арқылы басқа нейрондарға тасымалдау үшін қолданылады. Осы процесте электр сигналдары химиялық сигналдарға айналады. Синапстер (көне грекше: σύναψις — қосу, қосылыс, байланыс) – қозғыш жасушалар арасындағы функционалдық байланыстар. Сигналдарды өткізеді және оларды өңдеп өзгертіп отырады. Синапстер нейрондардың бір-бірімен қатысына мүмкіндік туғызып, нерв жүесінің, ми қызметінің үйлесімділігін қамтамасыз етеді. Синапстер пресинапстық (синапс ұшы), синапстық саңылау (екі клетканы бөліп тұрады), постсинапстық (хабар қабылдаушы клетка бөлігі) бөлімдерден тұрады. Нейронаралық Синапстер көбінесе бір жүйке клеткасының аксонының ұшы мен денесінен және екінші бір клетканың денесінен немесе дендритінен не аксонынан құрылады. Осы құрылысына қарай олар аксо-соматикалық, аксо-дендриттік, аксо-аксондық синапстердеп аталады. Кейбір клеткаларда өте көп (мыңдаған)жеке пресинапстық талшықтар аяқталса, екінші біреулерінде не бары бір-ақ синапс болады. Синапстер қоздырушы, тежеуші синапстер деп бөлінеді және бұл процесс химиялық және электірлік жағдайлар арқылы іске асады. жүктеу/скачать 62,16 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|