Абжанова сокращенная indd


Балалар мен жасөспірімдер гигиенасы



Pdf көрінісі
бет80/151
Дата27.11.2023
өлшемі5,39 Mb.
#130239
түріОқулық
1   ...   76   77   78   79   80   81   82   83   ...   151
Балалар мен жасөспірімдер гигиенасы
– жас ұрпақтың денсаулы-
ғын қорғау және нығайту туралы ғылым. Ол жалпы гигиенамен тығыз 
байланысты және өсіп келе жатқан ағза мен қоршаған ортаның өзара 
әсерін зерттейді. балалар мен жасөспірімдер физиологиясы және 
гигиенасы психологиялық-педагогикалық ғылымдар негізін құрап, 
балалардың аурулар мен оларды емдеу туралы ғылым – педиатрия-
мен тығыз байланысты. сонымен қатар физика, химия, метеорология 
сияқты ғылымдармен байланысып, осы ғылымдардың әдіс-тәсілдерін 
пайдаланады.
балалар мен жасөспірімдер физиологиясы эмбриология, қалыпты 
физиология, геронтология, даму биологиясы, антропология, экология-
лық физиология сияқты ғылымдардың деректеріне сүйенсе, өзі валео-
логия ғылымының теориялық түп-негізін құрайды.
жасқа байланысты физиология мен мектеп гигиенасы бірнеше 
ғылыми зерттеу әдісін қолданады:
1) бақылау – сыртқы ортаны танудағы негізгі әдістеме;
2) табиғи тәжірибе – мақсаты мен қойылған міндеттеріне байланы-
сты зерттеуші табиғи жағдайдағы тәжірибені адам баласы үшін 
табиғи жағдайда қолданады.
3) лабораториялық тәжірибе арнайы жасалған жағдайда жүргі-
зіледі. жағдайды өзгерту арқылы зерттеуші белгілі бір қызмет 
өзгерістерін тудырады да, оның сан мен сапалық сипатын 
анықтайды.
лабораториялық тәжірибе әдістерінің түрі:
– функциялық жүктеме немесе сынау әдісі;
– эргометрия;
есепті шығару әдісі;
– телеметрия;
– антропометрия.
Физиологиялық және медициналық әдістерді пайдаланып, мектеп 
гигиенасы түрлі жағдайлардың бала организміне әсерін анықтап, оған 
қолайлы жағдай тудыруды көздейді.
Адам организмі құрылысының жалпы сызбанұсқасы. 
адам 
ағзасы, атқаратын қызметі мен құрылысының ортақтығы бойынша 
біріктірілген, бір-біріне өзара бағынышты ұйымдастырылған күрделі 
жүйе. жүйе элементі болып жасуша табылады. Шығу тегі, құрылысы 


175
мен атқаратын қызметі ұқсас жасушалар жиынтығы ұлпа деп аталады. 
Ұлпалардың негізгі түрлері: жабын, дәнекер, сүйек, бұлшық ет және 
жүйке. Ұлпалар мүшелерді, мүшелер мүшелер жүйесін құрайды.
жасушадан басталып, мүшелер жүйесімен аяқталатын ағзаның 
барлық құрылымдарының қызметі келісіп жұмыс істеп, біртұтастық 
қағидаларына бағынады. біртұтас ағзаның қызметі қоршаған орта-
мен тығыз байланыста болған кезде ғана жүзеге асады. ағза 
қызметінің барлық үдерістері ағзаның ішкі ортасының салыстырмалы 
тұрақтылығы сақталған жағдайда ғана жүзеге асады.
ағзаның ішкі ортасына: қан, лимфа, жасуша аралық сұйықтық 
жатады.
ішкі ортаның физикалық-химиялық қасиеттері мен химиялық 
құрамының тұрақтылығын сақтау қабілеттілігі гомеостаз деп ата-
лады.
Осы тұрақтылықты сақтау үшін ағзада өзін-өзі реттеу үдерісі 
үздіксіз жүріп жатады.
Өзін-өзі реттеудің екі түрі бар:
1) гуморальдық реттелу;
2) жүйке арқылы реттелу.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   76   77   78   79   80   81   82   83   ...   151




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет