І. Меңгеріле байланысқан зат есімді тір- кестер.
Зат есімдер меңгеріле байланысқан есімді
сөз тіркестерінің құрамында жиі кездеспейді
дегенмен де шығармада автордың қолданы-
сында меңгеріле байланысқан зат есімді тір-
кестер біршама кездеседі. Олар барыс, шығыс, жатыс, көмектес септіктерінде жұмсалған,
енді осыларға жекелей тоқталайық.
1. Барыс септікті. 1) бағыныңқы сыңары жалқы зат есімді,
басыңқы сыңары жалпы зат есімді болып ке-
леді. Мысалы: Зат есім арқылы жасалады. З‰л-
фияның маған істері, менің оған жұмсар қас-
тығым жоқ, бірақ ол Аяужанға көп қиянат етті.
2) бағыныңқы сыңары жалпы зат есімді,
басыңқы сыңары жалпы зат есімді болып
келеді. Мысалы: Көзіме ұшқын, ж‰регіме от пайда болды. Суретші де сондай, адамның
өзін ұмытқанмен, өзгелерден өзгеше, тек сол
адамға тән бір қимылын, көз тастауын, не
ж‰ріс-тұрысын есіне сақтап қалуы көп кезде-
сетін жағдай. Әрине, өлген адамға денесін
паршалаудан келер зиян жоқ, бірақ тіріге тиер
көмегі көп. Бұл дәрігерлерге сабақ, келешекте
ауруды тануына орасан зор көмек. ...Егер сон-
да, бірін-бірі жақсы көрген екі адам бірінсіз-
бірі өмір с‰ре алмайтындай сезімге ие болса,
сонда ған ол шын махаббатқа да ие.
Кейде оларға сын есімдер тіркесіп, к‰рделі
тіркес құрамында жұмсалады. Мысалы: Өз-
дерінің еңбектен туған арман, тілектерін
осынша жоғары қойған жас серіктеріме дән
ризамын.
3) бағыныңқы сыңары жинақтық сан есімді, басыңқы сыңары жалпы зат есімді болып келеді. Мысалы: Екеумізге арнап хат жазып кетті.
4) бағыныңқы сыңары болжалдық сан
